Fordon (dzielnica Bydgoszczy)

Z Wikipedii

Dzielnica Wschodnia, Fordon – dzielnica Bydgoszczy leżąca w Dolinie Fordońskiej nad Wisłą, licząca około 75 tys. mieszkańców, do 1 stycznia 1973 roku ok. 8.700 miasteczko satelickie Bydgoszczy.

Obejmuje 16 osiedli: - Stary Fordon - Akademickie - Bajka - Bohaterów - Eskulapa - Kasztelanka - Łoskoń - Mariampol - Nad Wisłą - Niepodległości - Pałcz - Powiśle - Przylesie - Szybowników - Tatrzańskie - Zofin

[edytuj] Historia

1.Osadnictwo pradziejowe Pierwsze osadnictwo w okolicach obecnego Fordonu szacuje się na ok 6000-4500 lat p.n.e. Ówczesna społeczność opierała swoją egzystencję głównie na myślistwie, rybołówstwie i zbieractwie runa leśnego.Potwierdza to znalezisko wydobyte z Wisły w XIX wieku-kościany haczyk do wędki.Ludność ta wywodziła się prawdopodobnie z Danii i Meklemurgii. Kolejne ślady osadnictwa pochodzą z okresu 2000-1800 r. p.n.e. Potwierdza to luźne znalezisko topora kamiennego. Z lat 700-400 r. p.n.e. posiadamy tylko jeden eksponat tzn.wyłowiony z Wisły nagolenik brązowy wykonany przez rzemieślników kultury łużyckiej. Kolejne stulecia nie przynoszą nam żadnych źródeł na temat samego Fordonu, jedynie w pobliskiej miejscowości Pałcz znaleziono fragmenty ceramiki z czasów wpływów rzymskich.

2.Osadnictwo średniowieczne Nad urwistym brzegiem Wisły, około 1,5 km na północ od ujścia Brdy położone jest grodzisko wyszogrodzkie. Lokalizacja w widłach dwóch rzek na wysokim tarasie dobre warunki obronne, jak również kontrolę nad wodnym szlakiem komunikacyjnym. W chwili obecnej z części środkowej obiektu zachował się fragment wnętrza z walem wewnętrznym i wyraźnie zaakcentowanym wjazdem od strony północnej. Wewnętrzną cześć grodu otacza fosa o względnej głębokości 6 m, zaś szerokości od 10,5 do 28 m w partii północno-wschodniej. Za fosą leży pozostała część wału zewnętrznego o charakterze zaporowym. Średnica grodziska mierzy 190m, z czego na część wewnętrzną przypada 120 metrów. Sam wyszogród datowany jest na drugą połowę XII wieku. Pierwsza wzmianka pisana zawarta jest w Kronice Galla Anonima. Spośród rzemiosł poświadczono źródłem jest min. garncarstwo-pierwsze okazy naczyń z końca XI wieku.Odnaleziono także bardzo cenny obosieczny miecz datowany na XII wiek. Potwierdza on charakter wojenny grodu. Po zniszczeniach spowodowanych najazdem krzyżackim w 1330 roku, upadł ostatecznie gród pozostała natomiast przez lat kilkadziesiąt parafia i wieś zwana wyszogrodem. Dopiero w roku 1382 Władysław Opolczyk powołał swym dokumentem miasto na prawie chełmińskim, jednak ciągle to było miasto o nazwie Wyszogród. W 1424 roku Władysław Jagiełło wystawił nowy akt lokacyjne, tym razem nazwa brzmiała tak samo, tylko była wystawiona dla miasta leżącego w dzisiejszych obrysach Starego Fordonu.

3. Osadnictwo nowożytne Zabytki z tego okresu nie są zbyt zdumiewające i ograniczają się do ceramiki naczyniowej, kafli oraz szkieł.W roku 1656 Szwedzi doszczętnie spalili miasto. Później w czasie wojny północnej miasto zupełnie się wyludniło-zamieszkanych było tylko 12 domostw. W 1713 roku Fordon dotknęła wielka powódź, która nie tylko zniszczyła miasto ale także zalała uprawy co przyczyniło się jeszcze bardziej do upadku Fordonu. W roku 1726 źródła pisemne wzmiankują o Fordonie jako o mieście bardzo ubogim. Fordon aż do pożaru w 1656 posiadał ratusz, który po pewnym czasie odbudowano. Wiadomo że posiadał oz zegar. Miasto do rozbiorów nie posiadało murów miejskich i miało zabudowę z drewna, gliny i słomy. Specyficzną cechą miasta był duży odsetek Żydów. Jednakże obie społeczności ze sobą współpracowały. Co ciekawe Fordon wówczas mało znaczący posiadał bractwo św. Anny wykraczające znacznie poza obszar miasta i jego znaczenie.

[edytuj] Obiekty

• most drogowo-kolejowy przez Wisłę, częściowo przeniesiony do miejscowości Brzeg nad Odrą w 1954 r.
• Dolina Śmierci jako pomnik ofiar hitlerowców
• Centrum Onkologii – rozpoczęło swoją działalność 26 III 1994 roku
• Kompleks bydgoskiego Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego (do 2006 roku była to Akademia Techniczno-Rolnicza)
• Dawny barokowy, obecnie neobarokowy kościół św. Mikołaja z zachowanym dawnym, XVIII-wiecznym prezbiterium
• Neogotycki kościół pw. św. Jana Apostoła i Ewangelisty (1872-1892)
• Synagoga z połowy XVIII wieku
• Zakład Karny Bydgoszcz-Fordon, utworzony w 1853 r.
• Zakłady Zbożowe
• Cegielnia Fordon, obecnie Cegielnie Polskie
• Park Milenijny
• Centrum Kultury Katolickiej "Wiatrak"

[edytuj] Źródła

• "Kujawsko-pomorskie dla każdego. Przewodnik turystyczny po najciekawszych miejscach województwa" Włodzimierz Bykowski, Wieńczysław Bykowski, wyd. Apeiron ISBN 83-919091-1-5 & Towarzystwo Przyjaciół Dolnej Wisły ISBN 83-919299-5-7, Bydgoszcz 2005 r.