Ibrahim Pasza

Z Wikipedii

Ibrahim Pasza

Ibrahim Pasza
Data i miejsce urodzenia	1789 , zm. 1848
Wicekról Egiptu
Okres urzędowania	od lipiec 1848 do listopad 1848
Poprzednik	Muhammad Ali
Następca	Muhammad Ali

Ibrahim Pasza (ur. 1789, zm. 10 listopada 1848; po arabsku ابراهيم باشا). Należał do najbardziej znanych generałów w służbie Egiptu. Był synem władcy tego kraju Muhammada Alego. Najprawdopodobniej został adoptowany. Od lipca 1848 roku do swej śmierci w listopadzie tego samego roku sprawował regencyjne rządy w państwie.

[edytuj] Początki życia

Miejscem narodzin była Kawala, obecnie miasteczko w północno-wschodniej Grecji. Jego narodowość określa się jednak jako albańską, podobnie jak jego ojca.

Od roku 1805 znajdował się na dworze osmańskim w charakterze zakładnika. Był to środek nacisku na jego ojca, ówcześnie zarządcy prowincji egipskiej. Jednak po wymuszeniu na sułtanie przyznania tytułu paszy przez Muhammada Alego i po spektakularnym odparciu inwazji wojsk angielskich, młody Ibrahim przybywa do Egiptu.

Gdy w 1813 roku ojciec Ibrahima wyruszył z karną ekspedycją do Arabii przeciwko wahhabitom, na zlecenie sułtana, sam Ibrahim sprawował rządy namiestnicze w Górnym Egipcie. Kontynuował walkę z opozycją mameluków na południu kraju. W roku 1816 został głównodowodzącym armii egipskiej, złożonej głównie z Albańczyków, w Arabii.

[edytuj] Kampania przeciwko wahabbitom

Kampania rozpoczęta w roku 1811 trwała nieprzerwanie przez siedem lat, do roku 1818. Trwałe dowodzenie nad własną armią Ibrahim otrzymał od ojca w 1816. Celem wojny było całkowite wyniszczenie zwolenników tej doktryny religijnej reprezentującej odmienne poglądy od sułtańskich. Ibrahim ze swoją zmodernizowaną na styl europejski armią wylądował 30 września 1816 roku w Medynie. Zadaniem armii było podążanie za oddziałami wahabbitów w kierunku pustyni, gdzie miało nastąpić całkowite zlikwidowanie ich siedzib. Zdawało się, iż lepiej zorganizowana i dobrze uzbrojona armia egipska szybko rozprawi się z przeciwnikami. Jednak kłopoty z dotarciem do fortecy Deraiya, położonej około 600 km na wschód od Medyny oraz męstwo broniących się doprowadziły do przedłużania się kampanii. Podczas tych dwóch lat Ibrahim dzielił trudy przeprawy przez pustynię ze swymi żołnierzami zyskując ich sympatię. Swoją energią i przypisywaną mu nieustępliwością doprowadził we wrześniu 1818 roku do kapitulacji wahabbitów. Ich główna siedziba została zniszczona. 11 grudnia 1819 roku odbył triumfalny wjazd do Kairu.

[edytuj] Kampania w Morei

Po powrocie do Egiptu z kampanii w Arabii Ibrahim zajął się wspólnie z Francuzem, o muzułmańskim imieniu Sulejman Pasza, unowocześnianiem armii. Sam Ibrahim chcąc zachęcić żołnierzy do ćwiczeń poddawał się surowemu rygorowi jako rekrut. Lata 1821-1822 Ibrahim spędził na kampanii w Sudanie zmierzając do podporządkowania tego regionu Egiptowi. W roku 1824 Muhammad Ali został mianowany przez sułtana Mehmeda II namiestnikiem Morei. Osmański władca szukał w ten sposób sojusznika, który dopomógłby w stłumieniu powstania zwanego później grecką wojną o niepodległość (1821-1832). Muhammad Ali postawił jednak sułtanowi warunek, iż po interwencji w Morei zaniknie pomiędzy nimi związek wasalny, który zostanie przekształcony w partnerstwo.

Ponownie dowódcą egipskiej armii został Ibrahim. Wylądował on 4 lipca 1824 roku na Peloponezie z 16000 armią, 63 okrętami wojennymi i setką okrętów transportowych. Początkowo armia była zdolna do operowania jedynie w terenie pomiędzy wyspą Rodos a Kretą. Strach Egipcjan przed możliwymi stratami spowodowanymi przez greckie brandery unieruchomił ich wojsko. Dopiero gdy greccy marynarze zbuntowali się przeciwko nieotrzymywaniu żołdu Ibrahim powziął decyzję o lądowaniu w Morei. Miało ono miejsce 26 lutego 1825 roku. Armia egipska stacjonowała w Morei aż do 1 października 1828 roku, kiedy to z powodu interwencji angielsko-francusko-rosyjskiej dyplomacja egipska zdecydowała się na podpisanie zawieszenia broni.

Operacje w Morei były krwawe i wręcz bestialskie. Grecy nie potrafili sprostać zmodernizowanej armii egipsko-tureckiej. Podczas oblężenia twierdzy Missolunghi (Missoulughi) doszło do złamania greckiego ducha oporu. 24 kwietnia 1826 roku bastion padł. Zdobyto również Ateny. Grecy przeszli do partyzantki nękającej oddziały okupacyjne. W zemście, zaborcy wyludniali kraj, wysyłając tysiące Greków jako niewolników do Egiptu. Rozmiary stosowanych represji ciągle rosły doprowadzając do wielkiego oburzenia w Europie co stało się przyczyną wysłania okrętów wojskowych przez armie Wielkiej Brytanii, Francji oraz Rosji. Do decydującego starcia doszło pod Navarino 20 października 1827 roku. W rok po tej klęsce Ibrahim opuścił Moreę wraz ze swymi siłami.

[edytuj] Kampanie w Syrii

Pewnym jest, iż rząd turecki zazdrosny o egipską siłę zawiązał spisek, który miał zapobiec powrotowi armii Ibrahima do domu. Angielscy oficerowie, którzy widzieli go pod Navarino opisywali go jako niskiego, otyłego z wyraźnymi oznakami ospy. Jego nadwaga nie powodowała żadnego osłabienia fizycznego, co udowodnił na polu bitwy. W 1831 roku doszło do konfliktu pomiędzy władcą Egiptu a sułtanem, co doprowadziło do interwencji Ibrahima w Syrii z zadaniem jej podbicia. Podjął się zadania z naprawdę niezwykłą energią. W Egipcie przeprowadzono największą w historii brankę do wojska. Liczebność armii osiągnęła imponujący rozmiar 150.000 żołnierzy. Z takim wojskiem Ibrahim wyruszył na podbój tureckiej prowincji. Po oblężeniu zdobył Akka (27 maja 1832), zajął Damaszek, dwukrotnie pobił armię osmańską: pod Hims 8 lipca i pod Beilan 29 lipca. Kolejnym etapem operacji był najazd na Anatolię, gdzie pod Konyą 21 grudnia wielki wezyr musiał ratować się ucieczką. Dyplomacja angielska i francuska, grożąc atakiem na Aleksandrię, zażądała wycofania się Egipcjan z Azji Mniejszej.

Przy mediacji państw europejskich 6 maja 1833 roku podpisano turecko-egipski pokój w Kutahyi. Na mocy tego traktatu Syria wraz z Palestyną przeszła pod panowanie Muhammada Alego. Ibrahim był niewątpliwie wspierany przez Sulejmana Paszę oraz europejskich oficerów. Jego osobisty upór i energia, kontrastujące z opieszałością, arogancją i brakiem znajomości faktycznego stanu armii tureckich oficerów doprowadziły do poszerzenia granic Egiptu, choć pomimo wygranej wojny Egipt formalnie nadal pozostawał lennem Turcji.

Ibrahim zręcznie wykorzystał sprzeczności pomiędzy miejscową ludnością, którą wspierał, zapewniając sobie przewagę w rokowaniach. Po kampanii pozostał namiestnikiem Syrii, gdzie odnosił w swych rządach sukcesy, ale ciągłe prośby jego ojca o radykalny pobór podatków doprowadziły do wybuchu zamieszek i rebelii.

W 1838 Turcja poczuła się na tyle silna by wznowić konflikt z Egiptem – wojna wybuchła ponownie. Ibrahim odniósł ostatnie zwycięstwo dla swego ojca pod Nisibis 24 czerwca 1839 roku. Egipcjanie kontynuowali swój marsz w kierunku Mezopotamii zajmując wiele fortec na swej drodze. Sułtan turecki zażądał zaprzestania walk. Jeżeli władca Egiptu zwróciłby Arabię, Kretę i Syrię imperium osmańskiemu sułtan zapewniłby władcom Egiptu dziedziczenie tronu. Muhammad Ali odmówił nakazując Ibrahimowi powstrzymanie postępującej armii. Postawione Egiptowi ultimatum zostało odrzucone. Armie Wielkiej Brytanii i Austrii interweniowały aby zachować jedność Imperium Osmańskiego. Ich oddziały przerwały połączenie morskie Syrii z Egiptem blokując Bejrut. Rebelia, która odbiła Jerozolimę, odcięła Ibrahima od kontaktów lądowych z Syrii. Utracono większość palestyńskich miast na rzecz interweniujących europejskich mocarstw. W lutym 1841 Ibrahim został zmuszony do ewakuacji swoich sił (utracił w tej kampanii 68000 żołnierzy) z terenów ogarniętych zamieszkami. Egipt, który utracił Arabię, Syrię i Kretę, zobowiązany był jednocześnie do płacenia trybutu Turcji oraz musiał ograniczyć liczbę żołnierzy do 18000. Jedynym sukcesem było zapewnienie sobie dziedziczności tronu.

[edytuj] Ostatnie lata

Ibrahim spędził swoje ostatnie lata w spokoju, ale jego zdrowie było zniszczone. W 1846 roku odwiedził Europę Zachodnią, gdzie został przyjęty z zaciekawieniem. Kiedy jego ojciec był na tyle już zniedołężniały, że nie był w stanie rządzić, Ibrahim władał jako regent. Sprawował swą regencję od lipca do 10 listopada 1848 roku kiedy zmarł.