Jan Piekałkiewicz

Z Wikipedii

Jan Piekałkiewicz ps. Juliański, Wernic (ur. 19 września 1892 w Kursku, zm. 19 czerwca^[1] 1943 w Warszawie) - ekonomista, polityk, działacz ruchu ludowego (Polskie Stronnictwo Ludowe "Piast", Stronnictwo Ludowe), Delegat Rządu na Kraj od 5 sierpnia 1942 do 19 lutego 1943.

Pochodził z rodziny inteligenckiej. Ukończył studia ekonomiczne w Petersburgu. Jako statystyk, w 1921 przeprowadził pierwszy spis ludności II Rzeczypospolitej. W latach 20. pracował w GUS. Od 1924 pełnił funkcję profesora Szkoły Nauk Politycznych w Warszawie. Od 1927 był członkiem Międzynarodowego Instytutu Statystycznego. W latach międzywojennych był autorem prac z zakresu finansów, statystyki i ekonometrii.

Od 1926 był członkiem PSL "Piast". W latach 1931-1939 działał w SL. W okresie 1938-1939 członek Rady Naczelnej SL. Od 1940 prowadził działalność konspiracyjną w SL "Roch". Z ramienia SL "Roch" został w 1941 zastępcą Delegata Rządu na Kraj. W 1942, po ustąpieniu Cyryla Ratajskiego, został Delegatem Rządu na Kraj.

3 grudnia 1942 wydał w "Biuletynie Informacyjnym" odezwę o powszechnym obowiązku walki cywilnej. W grudniu 1942 zatwierdził powołanie Rady Pomocy Żydom "Żegota". Następnie polecił dokumentowanie zbrodni niemieckich oraz objęcie opieką więźniów politycznych. W oświadczeniu zamieszczonym na łamach "Biuletynu Informacyjnego" z października 1942, napiętnował kolaborantów i osoby pomagające Niemcom w wyniszczaniu narodu polskiego jako zdrajców, ostrzegając ich przed konsekwencjami ich działalności (z karą śmierci włącznie).

19 lutego 1943 został aresztowany przez Niemców (wcześniej odmówił dowódcy AK przydzielenia sobie ochrony osobistej^[1]), i przewieziony do więzienia na Pawiaku. Następnie wywieziony do więzienia Gestapo w Alei Szucha, gdzie po torturach^[1] został zamordowany w dniu 19 czerwca 1943. W 1995 odznaczony pośmiertnie Orderem Orła Białego.

Przypisy