Kałdus

Z Wikipedii

Współrzędne: 53°19'19" N 18°23'56" E53.3219444 18.3988889 (Kałdus)


Kałdus
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	chełmiński
Gmina	Chełmno
Położenie	53° 19' 19'' N 18° 23' 56'' E
Liczba mieszkańców (2006) • liczba ludności	230
Strefa numeracyjna (do 2005)	56
Tablice rejestracyjne	CCH
Położenie na mapie Polski Kałdus

Kałdus – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie chełmińskim, w gminie Chełmno, na południowy zachód od Chełmna, na granicy Doliny Dolnej Wisły i Pojezierza Chełmińskiego. Wieś ma charakter rolniczy; atrakcją jest Góra św. Wawrzyńca, rezerwat roślinności ciepłolubnej (kserotermicznej). Liczne punkty widokowe na dolinę Wisły.

[edytuj] Historia

W Kałdusie odkryto wczesnośredniowieczny zespół osadniczy, który może być uznany za jeden z najważniejszych ośrodków administracyjno – gospodarczych Polski czasów Mieszka I i Bolesława Chrobrego.

Wykopaliska doprowadziły do odkrycia pozostałości przedlokacyjnego Chełmna (obecne miasto znajduje się bardziej na północ) które powstało na miejscu prehistorycznego grodziska kultury łużyckiej (VII-V w. p.n.e.), bezpośrednio przy wzniesieniu zwanym dzisiaj Górą św. Wawrzyńca. U schyłku okresu plemiennego (X w.) góra stanowiła zapewne miejsce kultu pogańskiego. Od przełomu X i XI wieku jeden z głównych grodów administracji państwa pierwszych Piastów, ważny węzeł komunikacyjny, ośrodek produkcji i wymiany dalekosiężnej. Na początku XI wieku rozpoczęto tu budowę bazyliki wczesnoromańskiej, której relikty zachowały się pod ziemią w południowej części grodziska.

Pierwsza wzmianka o wykopaliskach w Kałdusie pochodzi z roku 1871, wtedy znaleziono przypadkiem kilka zabytków, które następnie trafiły do muzeum w Schwerinie. Następnie prace prowadzono z przerwami aż do czasów dzisiejszych. Obecnie wykopaliskowe prowadzone są przez naukowców z toruńskiego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

W XII w. Kałdus był własnością rycerza Bolesława Krzywoustego Hugona Butra, dlatego miejscowość nazywano Mons Butyri lub Potterberg. W latach 1253-1257 wielki mistrz Poppo von Osterna założył gród krzyżacki, przeniesiony następnie w 1280 r. do Gniewu.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego.

[edytuj] Turystyka

Ze względu na rezerwat Góra św. Wawrzyńca i punkty widokowe na Dolinę Dolnej Wisły przez Kałdus przebiegają trzy znakowane szlaki turystyczne (dwa piesze i rowerowy):

Szlak żółty "Rezerwatów Chełmińskich" : Bydgoszcz Fordon – most przez Wisłę – rezerwat "Wielka Kępa Ostromecka" – Ostromecko – Reptowo – Gzin – Unisław – Płutowo – Starogród – Kałdus – Chełmno (48 km)
Szlak zielony "Starego Chełmna" : Chełmno (Rynek) – Jez. Starogrodzkie – Starogród – Kałdus – Chełmno (dworzec autobusowy) (17 km)
Szlak rowerowy czarny po Dolinie Dolnej Wisły: Cierpice – Solec Kujawski – Bydgoszcz – Świecie – Nowe – Gniew – Tczew – Kwidzyn – Grudziądz – Chełmno – Kałdus – Ostromecko – Zamek Bierzgłowski (447 km)