Kapitol
Z Wikipedii
Współrzędne: 41°53'27.14" N 12°29'2.36" E
Kapitol (łac. Mons Capitolinus) - jedno z siedmiu wzgórz (łac. Septimontium) na których powstał Rzym. Wzgórze ma (miało) dwa wierzchołki, południowy zwany Capitolium (gdzie w starożytności stała świątynia Jowisza) i północny zwany Arx, na którym znajdowała się cytadela.
Spis treści |
[edytuj] Starożytna zabudowa Kapitolu
U stóp Kapitolu kończyła się Via Sacra. Od początków Rzymu Kapitol był twierdzą i sanktuarium oraz symbolem miasta. Stały na nim świątynie: Jowisza Kapitolińskiego (najstarsza z rzymskich świątyń), Junony, Minerwy i Junony Monety, wokół których wybudowano wiele mniejszych świątyń i ołtarzy. U stóp wzgórza, od strony wschodniej, znajdowało się także tabularium (obecnie w tym miejscu znajduje się pałac Senatorski). Od strony północno-zachodniej Skała Tarpejska - miejsca straceń w czasach republiki rzymskiej.
[edytuj] Historia
[edytuj] Legenda o gęsiach kapitolińskich
Podczas celtyckiego najazdu w IV wieku p.n.e. Kapitol pozostał jedyną częścią miasta, której najeźdźcy nie zdobyli.
Po zdobyciu miasta przez Galów twierdza na Kapitolu nie poddała się. Galowie postanowili zdobyć wzgórze nocą. Obrońcy, zmęczeni długotrwałymi walkami i głodem zasnęli. O zbliżaniu się wroga ostrzegły gęsi, ptaki poświęcone bogini Junonie. Atak został odparty. Obrońcy nie tylko obronili wzgórze ale wyparli wroga z Rzymu. Na pamiątkę tego zdarzenia, starożytni Rzymianie obnieśli jedną z gęsi w lektyce. Psy, które zasnęły wraz z ludźmi zostały ukarane (jednego z nich powieszono). Część zabudowań (w tym świątynia Jowisza Kapitolińskiego) spłonęła w 69 r.n.e. w czasie wojny domowej Wespazjana i Witeliusza. Odbudowy podjął się Domicjan.
[edytuj] Średniowiecze
W Średniowieczu tak podupadł, że pasterze wypasali na nim owce, ale już w 1143 przeniesiono tam zarząd miejski nowej Republiki Rzymskiej. Zbudowano pałac Senatorski, przeznaczony dla obrad senatu oraz pałac Konserwatorów Palazzo dei Conservatori, w którym urządzono siedzibę sądu. Po raz pierwszy budowla wzniesiona na Kapitolu miała fasadę skierowaną na zachód (pałac Senatorów) a nie w kierunku Forum Romanum.
W miejscu świątyni Junony, już w VI wieku zbudowano kościół Santa Maria in Capitolio. W X wieku był w posiadaniu benedyktynów, którzy zbudowali obok swoje opactwo.
W czasach republiki, w 1250 r. został przebudowany i otrzymał wezwanie Santa Maria in Aracoeli. Jest to bazylika podzielona kolumnami z starożytnych budowli na trzy nawy. Złocony sufit pochodzi z XVI wieku. Najbardziej znana jest figurka Dzieciątka Jezus - Santo Bambino.
[edytuj] XV wiek
W 1471 Sykstus IV podarował Kapitol miastu i umieścił w pałacu Konserwatorów część zbiorów pochodzących z Pałacu Laterańskiego dając początek Muzeum Kapitolińskiemu.
Od strony Placu Weneckiego prowadzono na wzgórze nowe wejście - 123 stopnie ułożone w strome schody biegnące prosto w kierunku kościoła, zostało sfinansowane w 1348 r. przez Colę di Rienzo.
[edytuj] XVI wiek
Rozwiązanie urbanistyczne wejścia i całego placu zostało zaprojektowane w 1536 przez Michała Anioła. Plac zyskał bardziej regularny kształt trapezu, ujednolicono elewacje budynków. Rozpoczętą przebudowę kontynuowali, po śmierci Michała Anioła, Giacomo della Porta i Girolamo Rainaldi. Prace zakończono dopiero pod koniec XVII wieku, wprowadzając nieco zmian do renesansowych założeń.
Plac ukształtowany jako trapez, wyłożony jest kostką kamienną. Na ciemnym tle, białe kamienie tworzą gwiazdę. W środku niej ustawiono na cokole zaprojektowanym przez Michała Anioła, konny pomnik Marka Aureliusza.
W roku 1536 na podstawie projektu Michała Anioła oddane zostało drugie, znacznie łagodniejsze wejście (tzw. Cordonata), prowadzące stopniami zabezpieczonymi renesansową balustradą na plac Kapitoliński (wł. Piazza del Campidoglio). U podnóża schodów stoją dwie rzeźby lwów wykonane z czarnego bazaltu. W połowie podejścia ustawiono statuę Coli di Rienzo, zamordowanego w 1354 r. dokładnie w tym miejscu. Na szczycie schodów umieszczono rzeźby przedstawiające Dioskurów - Kastora i Polluksa.
[edytuj] XVII wiek
W XVII wieku, po drugiej stronie pałacu Senatorskiego stanął budynek Palazzo Nuovo, zamykając plac od strony północnej.
[edytuj] XX wiek
W roku 1981 oryginał pomnika Marka Aureliusza został przeniesiony do Pallazo Nuovo w celu przeprowadzenia prac konserwatorskich. a na placu ustawiono jego kopię. Renesansowo-barokowy budynek na wprost schodów, to pałac Senatorski. Do wejścia prowadzą dwa biegi stopni z balustradą złożoną z tralek. W niszy pomiędzy nimi umieszczono posąg Minerwy, obok dwie leżące postacie, personifikację Nilu ze sfinksem - symbol Cesarstwa wschodniorzymskiego i Tybru z wilczycą - symbol Cesarstwa zachodniorzymskiego. Nad pałacem dominuje wieża zegarowa. Mieści się w nim Rada Miejska.
W pomieszczeniach pałacu Konserwatorów i Nowym mieści się Muzeum Kapitolińskie. Łączy je położona niżej otwarta galeria, utworzona z pozostałości tabularium. Taras usytuowany za pałacem Senatorskim to doskonały punkt widokowy na Forum Romanum.
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Bibliografia
- Sari Gilbert, Michael Brouse, Przewodnik National Geographic - Rzym, G+J RBA Sp. z o.o.& Co. Spółka Komandytowa, 2002, ss. 38-40, ISBN 83-88132-81-4
