Kaplica Świętokrzyska na Wawelu

Z Wikipedii

Nagrobek biskupa krakowskiego Kajetana Sołtyka w Kaplicy Świętokrzyskiej

lokalizacja na planie Katedry Wawelskiej

Kaplica Świętokrzyska, zwana jest też Kaplicą Świętego Krzyża i Świętego Ducha lub rzadziej Kaplicą Jagiellońską – znajduje się na zachodniej fasadzie katedry wawelskiej. Kaplica ta jest jednym z najpiękniejszych przykładów rozkwitłego gotyku, została ufundowana przez króla Kazimierza Jagiellończyka w trzecim ćwierćwieczu XV wieku. Ściany i sklepienie gwiaździste pokrywa polichromia bizantyjsko-ruska, wykonana w 1470 r. przez malarzy ze szkoły pskowskiej. Malarstwo bizantyjskie, wspierane zwłaszcza przez Władysława Jagiełłę, nie przyjęło się w Polsce, tym cenniejsza i bardziej unikatowa jest Kaplica Świętokrzyska. Jest ona przez to jednym z ostatnich przykładów malarstwa ruskiego w Polsce. Treścią malowideł są sceny z Ewangelii.

Wewnątrz kaplicy, na lewo od wejścia, znajduje się sarkofag Kazimierza Jagiellończyka autorstwa Wita Stwosza. Król zamówił ów nagrobek jeszcze za życia, Stwosz nie zdążył wyrzeźbić sarkofagu przed śmiercią władcy. Stwosz wyjechał z Krakowa w 1496 roku a sam baldachim według projektu Stwosza dokończył pochodzący z Passawy Jorg Huber.

Na przeciwległej ścianie kaplicy znajdował się niegdyś nagrobek żony Kazimierza Jagiellończyka – Elżbiety Rakuszanki, zwanej w historii matką królów. Nagrobek ten nie dotrwał jednak do naszych czasów.

Na wprost wejścia znajduje się klasycystyczny pomnik z 1789 r. przypisywany Chrystianowi Piotrowi Aignerowi. Pomnik przedstawia biskupa krakowskiego Kajetana Sołtyka z figurami alegorycznymi i płaskorzeźbą na trumnie przedstawiającą porwanie i wywiezienie biskupa do Kaługi w 1768 na rozkaz carycy Katarzyny II.

Na ścianie wschodniej znajdują się dwa tryptyki: św. Trójcy i Matki Boskiej Bolesnej. Są to jedyne, zachowane w całości na Wawelu ołtarze gotyckie.