Karol Borsuk
Z Wikipedii
| Karol Borsuk | |
| Urodzony | 8 maja 1905 Warszawa |
| Zmarł | 24 stycznia 1982 Warszawa |
Karol Borsuk (ur. 8 maja 1905 w Warszawie, zm. 24 stycznia 1982 tamże) – polski matematyk, jeden z czołowych przedstawicieli warszawskiej szkoły matematycznej.
Spis treści |
[edytuj] Biografia
Był synem Mariana (chirurga) i Zofii z Maciejewskich. W latach 1915-1923 był uczniem Gimnazjum im. Stanisława Staszica w Warszawie, następnie w latach 1923-1927 studiował matematykę na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego. W 1930 uzyskał stopień doktora filozofii na Uniwersytecie Warszawskim na podstawie pracy O retraktach i zbiorach związanych. Przez 3 następne lata był nauczycielem matematyki w prywatnym gimnazjum Malczewskiego w Warszawie. W latach 1929–1934 pracował w I Katedrze Matematyki Uniwersytetu Warszawskiego. W 1934 habilitował się na Uniwersytecie Warszawskim na podstawie rozprawy O zagadnieniu topologicznego scharakteryzowania sfer euklidesowych. W 1938 został profesorem nadzwyczajnym Uniwersytetu Warszawskiego.
W latach 1939-1944 prowadził wykłady w tajnym Uniwersytecie Warszawskim i kursie politechnicznym w Szkole Budowy Maszyn im. Wawelberga i Rotwanda. Przebywał kilka miesięcy w więzieniu za działalność w ruchu oporu. W czasie powstania warszawskiego został wywieziony wraz z rodzina do obozu w Pruszkowie. Po ucieczce ukrywał się aż do zakończenia wojny.
Po wojnie powrócił na Uniwersytet Warszawski, gdzie w 1946 został profesorem zwyczajnym i kierownikiem Katedry Geometrii. W latach 1952-1964 był kierownikiem Katedry Matematyki (później Instytutu Matematyki) Uniwersytetu Warszawskiego. Od chwili powstania Państwowego Instytutu Matematycznego był zastępcą dyrektora, a w latach 1948-1975 kierował Zakładem Topologii tego instytutu (później Instytut Matematyczny PAN).
Od 1952 był członkiem PAN, od 1953 członkiem korespondentem Bułgarskiej Akademii Nauk oraz członkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego i członkiem korespondentem Akademii Umiejętności, do chwili wchłonięcia ich przez PAN.
Był redaktorem Dissertationes Mathematicae, zastępcą redaktora naczelnego Fundamenta Mathematicae, oraz członkiem komitetu redakcyjnego Biuletynu PAN (Seria Nauk Matematycznych, Astronomicznych, Fizycznych).
W 1975 Polskie Towarzystwo Matematyczne przyznało mu tytuł członka honorowego, a rok później otrzymał doktorat honoris causa uniwersytetu w Zagrzebiu. Wielokrotnie wykładał na uczelniach poza granicami Polski, dając semestralne wykłady oraz przemówienia konferencyjne w wielu krajach. Ogółem wykładał w 60 ośrodkach matematycznych świata.
[edytuj] Dorobek naukowy
Profesor Borsuk był wybitnym specjalistą w dziedzinie topologii. Opublikował ponad 170 prac badawczych, wiele z nich miało duże znaczenie dla rozwoju topologii. Na przykład, w 1936 opublikował pracę
- Sur les groupes des classes de transformations continues. "C. R. Acad. Sci.", Paris, 202, 1936, strony 1400-1403,
w której zdefniował grupy kohomotopii. Teorię tych grup rozwinął w 1949 Edwin H. Spanier, i odtąd grupy te znane są jako grupy kohomotopii Borsuka-Spaniera.
W 1983, 133 wybrane publikacje Borsuka zostały wydane w formie Dzieł zebranych:
- Borsuk, Karol: Collected papers. Part I, II. With introductory material by Karol Sieklucki and Sławomir Nowak. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1983. xxiv+1357 stron. ISBN 83-01-03749-0
Borsuk był też autorem kilku monografii badawczych i podręczników akademickich, m.in.:
- Borsuk, Karol; Szmielew, Wanda: Foundations of geometry: Euclidean and Bolyai-Lobachevskian geometry; projective geometry. North-Holland Publishing Co., Amsterdam; Interscience Publishers, Inc. Nowy Jork 1960, xiv+444 strony.
- Borsuk, Karol: Geometria analityczna wielowymiarowa. "Biblioteka Matematyczna", Tom 23. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1964. Wydanie II poprawione, 463 strony.
- Borsuk, Karol: Theory of retracts. "Monografie Matematyczne", Tom 44. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1967. 251 stron.
- Borsuk, Karol: Theory of shape. "Monografie Matematyczne", Tom 59. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1975. 379 stron.
[edytuj] Ciekawostki
Karol Borsuk był autorem gry rodzinnej Superfarmer (pierwotny tytuł: Hodowla zwierzątek), którą stworzył w celach zarobkowych w 1943 po zamknięciu Uniwersytetu Warszawskiego podczas okupacji niemieckiej (w okresie II wojny światowej).
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
- (en) John J O'Connor; Edmund F. Robertson Karol Borsuk w MacTutor History of Mathematics archive
- Biografia Karola Borsuka w serwisie MIMUW
- Superfarmer
