Kazimierz Poniatowski

Z Wikipedii

Kazimierz Poniatowski herbu Ciołek (ur. 15 września 1721, zm. 13 kwietnia 1800) – syn Stanisława i Konstancji Czartoryskiej, podkomorzy nadworny koronny, książę (od 1764), generał wojsk koronnych I Rzeczypospolitej.

Związany z "Familią" Czartoryskich, w 1742 mianowany podkomorzym wielkim koronnym. Stał się głośnym z powodu pojedynków ze swym przeciwnikiem politycznym Adamem Tarłą (1744). W pierwszym pojedynku, gdy Tarło zabił jego konia, niezbyt odważny Poniatowski poddał się. Pod naciskiem swej matki musiał jednak przystąpić do pojedynku powtórnie – 16 marca 1744 na Marymoncie, w obecności zbrojnego tłumu stronników Czartoryskich. Tarło zginął, jednak twierdzono, że zabił go nie Poniatowski, lecz major saski Korff. Wywołało to wielkie oburzenie szlachty małopolskiej i obawy przed wybuchem wojny domowej. Nie popisał się odwagą Poniatowski także w 1749, gdy wybrano go marszałkiem Trybunału Koronnego w Piotrkowie, a przeciwnicy jego zaczęli grozić mu szablami.

W 1765 dla Henrietty Lullier, faworyty swojego brata Stanisława Augusta Poniatowskiego kupił za 39 000 złp posesję przy Krakowskim Przedmieściu w Warszawie, na której wzniósł dwupiętrową kamienicę. Szybko miejsce to stało się najmodniejszym domem publicznym w stolicy.

W pierwszych latach panowania swego królewskiego brata usiłował stworzyć niezależne od Czartoryskich stronnictwo królewskie. Miał ambicję zostania hetmanem wielkim koronnym, w tym celu na sejmie 1768 r. wysunął projekt reorganizacji wojska polskiego autoramentu.

Wiosną 1769, oddział konfederatów barskich, dowodzony przez Józefa Bierzyńskiego podjął nieudaną próbę opanowania zamku w Starej Lubowli, pozostającego w rękach Kazimierza Poniatowskiego. Ten poprosił wówczas Austriaków o zajęcie starostwa spiskiego. ^[1]

Po I rozbiorze wycofał się z życia politycznego, sprzedał w 1773 godność podkomorzego i oddał się zabawom i hulankom, zyskując u współczesnych opinię "najlubieżniejszego człowieka" i "największego próżniaka", który "całe szczęście życia położył w marnowaniu czasu". W 1775 za pożyczenie Rzeczypospolitej 714 000 złotych, otrzymał na własność starostwo szadowskie na Żmudzi warte wówczas 6 mln złp. W latach 1772-1780 założył wspaniały kompleks pałacowo-ogrodowy "Na Książęcem" w warszawskiej jurydyce Solec (proj. Szymon Bogumił Zug).

W 1744 został kawalerem Orderu Orła Białego.

Przypisy