Klewań
Z Wikipedii
Klewań (ukr. Клевань) - miejscowość na Ukrainie (Wołyń), w obwodzie rówieńskim. Położona na wzgórzu nad Stubłą.
Liczba mieszkańców: 8054 (2001).
Położenie geograficzne: 50°45' N, 25°59' E
[edytuj] Historia
Od końca XV w. główna rezydencja książąt Czartoryskich, po których pozostał zamek z końca XV wieku zbudowany przez ks. Michała Czartoryskiego, starostę bracławskiego. Po zagrabieniu Wołynia przez Rosję w II rozbiorze Polski (1793) przepływająca przez Klewań Stubła wyznaczała granicę z Rosją. Część zamku przebudowano (1817) i umieszczono tu gimnazjum polskie, zamknięte (1831) przez Rosjan, którzy przenieśli je - wraz z bogatymi zbiorami - już jako gimnazjum rosyjskie do Równego. Czartoryscy sprzedali (1860) swe dobra carowi Aleksandrowi II, a w dawnym ich pałacu mieścił się później zarząd wołyńskich apanaży. . W czasie I wojny światowej podczas walk austriacko-rosyjskich (1915) budynek został zrujnowany. W II Rzeczypospolitej Klewań należał do powiatu rówieńskiego województwa wołyńskiego. W odrestaurowanym wówczas zamku mieściła się szkoła.
Z pierwotnego zamku dochowała się wówczas wieloboczna baszta. Przed II wojną światową obok stacji kolejowej znajdowało się największe na Wołyniu letnisko, goszczące latem kilkuset gości. Klewań liczył wówczas 1,3 tys. mieszkańców, głównie Żydów. Zamek stoi na urwisku nad Stubłą, a szczególnie malowniczo przedstawia się on od zachodu przy wjeździe do miasta szosą od strony Łucka i Ołyki. Otaczały go niegdyś fosy, przez które wiódł zwodzony most. Barokowy, trzynawowy kościół farny (1610-1630) fundacji ks. Jerzego Czartoryskiego z dwoma wieżami został odrestaurowany w 1901 roku.
Obok kościoła rokokowa kapliczka z rzeźbą św. Jana Nepomucena. Piętrowa barokowa synagoga murowana i położona obok zamku murowana cerkiew, pierwotnie unicka powstały (1777) dzięki fundacji ks. Adama Czartoryskiego. Od 1991 Klewań znajduje się na terenie obwodu rówieńskiego niepodległej Ukrainy.
[edytuj] Obraz Matki Boskiej Klewańskiej
Na ścianie prezbiterium duży obraz Madonny uchodzący za dzieło Carla Dolce z XVII-wiecznej szkoły bolońskiej. W bocznym ołtarzu obraz Matki Boskiej z zamku ks.Czartoryskich.
Obraz od XVI wieku słynął z cudów, co zostało nawet protokolarnie potwierdzone przez notariusza apostolskiego Baptista de Rubeis. W 1945 roku, kiedy jasne stało się, iż polscy mieszkańcy Klewania zostaną wywiezieni na zachód przez Armię Czerwoną, jedna z mieszkanek Stanisława Basaj wywiozła obraz ze sobą. 6 czerwca 1945 roku cudowny obraz znalazł się w Skwierzynie. Do 1950 roku ukrywano płótno na plebanii św. Mikołaja, a w 1951 roku umieszczono je w prowizorycznym ołtarzu w kaplicy pod chórem. W 1968 roku znalazł się w głównym ołtarzu, a uroczystej intronizacji dokonano 23 maja 1992 roku.
