Ludwik Michał Pac
Z Wikipedii
| Ludwik Michał Pac | |
 |
|
 Gozdawa |
|
| Data urodzenia | 19 V 1778 |
| Miejsce urodzenia | Strasburg |
| Data śmierci | 6 VIII 1835 |
| Miejsce śmierci | Smyrna |
| Rodzina | Pacowie |
| Rodzice | Michał Pac Ludwika Tyzenhauz |
Ludwik Michał Pac, herbu Gozdawa (ur. prawdopodobnie 19 maja 1778 w Strasburgu we Francji - zm. 6 sierpnia 1835 w Smyrnie w Turcji), polski generał, członek Rządu Tymczasowego w czasie powstania listopadowego.
Był synem Michała Paca i Ludwiki z Tyzenhauzów. W dzieciństwie pobierał nauki w szkołach we Francji i Anglii, studiował też na uniwersytecie w Wilnie. W 1797 otrzymał pokaźny spadek po dalekim krewnym, gen. Józefie Pacu. Odziedziczony majątek, oprócz dóbr znajdujących się w zaborze rosyjskim, obejmował także wsie Dowspuda, Raczki i Mazurki na Suwalszczyźnie w zaborze pruskim.
Uczestniczył w wojnach napoleońskich od 1808 - walczył w Hiszpanii, 1809 przeciw Austrii, od 1812 adiutant cesarza w randze generała brygady, odbył kampanię moskiewską, saską, francuską, dowodząc całą jazdą polską. Po amnestii 1815 wrócił na Suwalszczyznę, gdzie w swoich majątkach wprowadził wiele bardzo nowoczesnych na owe czasy metod produkcji rolnej, wzorowanych m.in. na obserwacjach poczynionych przezeń w Anglii. Sprowadził z Niemiec, Szkocji i Anglii liczne rodziny farmerskie i rzemieślnicze. Zamieszkali oni w Dowspudzie oraz we wsiach Szkocja, Linton, New York (dziś: Pruska Wielka), Bromfield (Józefowo), Longwood (Ludwinowo) i Berwick (Korytki). Farmerzy ci przekonali miejscowych chłopów m.in. do odejścia od archaicznego systemu trójpolówki na korzyść płodozmianu, upowszechnili uprawę ziemniaków i przechowywania ich w kopcach oraz hodowlę koni i owiec.
W latach 1820-27 zbudował w Dowspudzie reprezentacyjny pałac w stylu angielskiego neogotyku, zaczęty na jego zamówienie przez Piotra Bosia, a od 1822 r. budowany według projektu Henryka Marconiego, architekta specjalnie w tym celu sprowadzonego z Włoch. W latach 1823-24 Pac odkupił od Michała Radziwiłła i spadkobierców jego zmarłej żony barokowy pałac przy ul. Miodowej. Przebudowę i rozbudowę, przeprowadzoną w latach 1824-28 w stylu klasycystycznym zlecił również Marconiemu. Pałace, niesłychanie wystawne i kosztowne, dowodziły bogactwa fundatora i przeszły do skarbnicy polskich powiedzonek w postaci: Wart Pac pałaca, a pałac Paca.
Po powstaniu listopadowym, które wsparł finansowo oraz w którym wziął czynny udział (w bitwie pod Ostrołęką 26 maja 1831 odznaczył się odwagą, został ranny w rękę i w pierś) - wyemigrował. Wyjechał do Francji, potem do Anglii, Włoch, Grecji i Turcji. Na emigracji należał do obozu Czartoryskiego. Członek władz Związku Jedności Narodowej. [1]
Za swe zasługi otrzymał, w różnych okresach czasu, komandorię Legii Honorowej, Krzyż Komandorski Orderu Virtuti Militari, order św. Stanisława z wielką wstęgą i bawarski Krzyż Wojskowy.
[edytuj] Bibliografia
- Stefan Kieniewicz, Ludiwk Michał Pac [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 24
- Jerzy Kaźmierczak, "Wart Pac pałaca..." Zamek w Dowspudzie - nostalgiczny pomnik dawnej Litwy złączonej z Koroną [w:] Rocznik Historii Sztuki, t. XIX (1992)
