Michael Foot

Z Wikipedii

Michael Mackintosh Foot (ur. 23 lipca 1913 w Plymouth) - polityk brytyjski, przewodniczący Partii Pracy.

Od 5 marca 1974 r. do 8 kwietnia 1976 r. był ministrem zatrudnienia w rządach Harolda Wilsona i Jamesa Callaghana. Od 8 kwietnia 1976 r. do 4 maja 1979 r. był przewodniczącym Izby Gmin. Od 4 listopada 1980 r. do 2 października 1983 był przewodniczącym Partii Pracy.

[edytuj] Wczesne lata życia

Jest syne Isaaca Foota, prawnika i liberalnego deputowanego do Izby Gmin. Starsi bracia Michaela (Dingle, Hugh i John) również byli politykami. Michael odebrał wykształcenie w Plymouth College Preparatory School oraz w Leighton Park School w Reading. Następnie studiował filozofię, politologię i ekonomię w Wadham College na Uniwersytecie Oksfordzkim. Był tam przewodniczącym Oxford Union. Po ukończeniu studiów w 1934 r. rozpoczął pracę jako urzędnik w stoczni w Liverpoolu. Tam wstąpił do Partii Pracy i w 1935 r. wystartował w wyborach w okręgu Monmouth, ale nie zdobył mandatu.

Po tym niepowodzeniu rozpoczął karierę dziennikarską. Początkowo pracował w New Statesman. Na początku 1937 r. przeszedł do lewicowej Tribune. Z pracy w tej gazecie zrezygnował w 1938 r., kiedy zwolniono redaktora naczelnego, Williama Mellora. Wkrótce jednak został zatrudniony przez lorda Beaverbrooka w jego gazecie Evening Standard. W 1940 r., razem z innymi dziennikarzami, Frankiem Owenem i Peterem Howardem, napisał pod pseudonimem "Cato" książę Guilty Men, atakujacą politykę appeasementu Neville'a Chamberlaina. W 1942 r. Foot został redaktorem Evening Standard. W 1945 r. przeszedł do Daily Herald. W 1948 r. powrócił do Tribune jako redaktor. Był nim do 1952 r. i ponownie w latach 1955-1960.

[edytuj] Kariera polityczna

W 1945 r. dostał się do Izby Gmin jako reprezentant okręgu Plymouth Devonport. Okręg ten reprezentował do 1955 r., kiedy to dość niespodziewanie przegrał z Joan Vickers. Foot był zwolennikiem jednostronnego rozbrojenia nuklearnego, sprzeciwiał się udziałowi Wielkiej Brytanii w wojnie koreańskiej oraz remilitaryzacji Niemiec Zachodnich. Jednocześnie dał się poznać jako antykomunista i zwolennik powstania NATO. W 1956 r. kierowana przezeń Tribune krytykowała zarówno interwencję brytyjską w Suezie jak również stłumienie przez wojska sowieckie rewolucji na Węgrzech.

Foot powrócił do Izby Gmin w 1960 r. wygrywając wybory uzupełniające w okręgu Ebbw Vale. W 1961 r. popadł w konflikt z kierownictwem Partii Pracy na tle propozycji finansowania sił powietrznych. Został za to wykluczony z klubu parlamentarnego Partii Pracy. Powrócił doń w 1963 r., kiedy to Harold Wilson został nowym liderem laburzystów. Kiedy Partia Pracy doszła do władzy w 1964 r. Wilson zaofiarował Footowi stanowisko w gabinecie, ale ten odmówił, stając na czele wewnątrzpartyjenej opozycji. Foot sprzeciwiał się rządowym propozycją ograniczenia imigrancji, wstąpienia do EWG i reformy związków zawodowych. Sprzeciwiał się wojnie wietnamskiej i jednostronnej deklaracji niepodległości Rodezji. Krytykował również plan pozbawienia parów dziedzicznych prawa głosu w Izbie Lordów. W tej sprawie sprzymierzył się nawet z ultraprawicowym politykiem Enochem Powellem. W 1967 r. Foot wystartował w wyborach na skarbnika Partii Pracy, ale przegrał z Jamesem Callaghanem.

Po wyborczej porażce laburzystów w 1970 r. Foot przeszedł do grona stronników Wilsona. W 1972 r. wystartował w wyborach na wiceprzewodniczącego partii. Przeszedł do drugiej tury, ale tam przegrał z Edwardem Shortem. Kiedy Partia Pracy powróciła do władzy w 1974 r. Foot został ministrem zatrudnienia. Na tym stanowisku odpowiadał za stosunki rządu ze związkami zawodowymi oraz wprowadzenie nowych regulacji dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. W 1975 r. nawoływał do głosania na "nie" w refrendum dotyczącym członkostwa Wielkiej Brytanii w EWG.

W 1976 r. Wilson niespodziewanie zrezygnował ze stanowiska premiera i lidera Partii Pracy. Foot wystartował w wyborach na lidera partii. Wygrał w pierwszej turze, ale ostatecznie został pokonany przez Jamesa Callaghana, który mianował Foota Lordem Przewodniczącym Rady i przewodniczącym Izby Gmin. Później w tym samym roku Foot został wiceprzewodniczącym Partii Pracy. Na stanowisku przewodniczącego Izby odgrywał poważną rolę w zapewnieniu gabinetowi większości parlamentarnej.

[edytuj] Na czele Partii Pracy

Wybory 1979 r. zakończyły się porażką Partii Pracy. James Callaghan zrezygnował w 1980 r. Wybory na lidera partii wygrał Foot, pokonując w drugiej turze Denisa Healeya. Były to ostatnie wybory, w których mogli głosować tylko deputowani. Foot musiał się zmierzyć z narastającymi konfliktami wewnątrzpartyjnymi. Musiał zmierzyć się z narastającą krytyką skrajnej lewicy oraz secesją kilku wpływowych deputowanych z prawego skrzydła partii, którzy w 1981 r. utworzyli Partię Socjaldemokratyczną.

W okresie swojego urzędowania Foot musiał zmierzyć się z narastającą krytyką lewego skrzydła, które zarzucało mu zbytnie wspieranie konserwatywnego rządu (Foot poparł interwencję na Falklandach). Na przełomie 1982 i 1983 r. Partia Pracy przegrała kilka wyborów uzupełniających, niemniej Footowi udało się utrzymać na stanowisku do czasu wyborów parlamentarnych. W 1983 r. Partia Pracy przyjęła socjalistyczny w tonie manifest wyborczy w którym popierała jednostronne rozbrojenie nuklearne, wyższe podatki oraz zwiększenie interwencjonizmu państwa w przemyśle. Znalazły się tam również propozycje likwidacji Izby Lordów oraz opuszczenia EWG.

Manifest wyborczy był głównie dziełem lewego skrzydła partii i spotkał się z krytyką prawego skrzydła. Klęska wyborcza laburzystów w 1983 r., którzy utracili 55 miejsc w Izbie Gmin, sprawiła, że Gerald Kaufman określił manifest mianem "najdłuższego listu samobójczego w historii" (the longest suicide note in history). Po tej porażce Foot zrezygnował ze stanowiska lidera partii. Zastąpił go Neil Kinnock.

[edytuj] Polityczna emerytura

Po rezygnacji Foot zasiadł w tylnych ławach parlamentu. W Izbie Gmin zasiadł do 1992 r. Od 1987 r. był najstarszym brytyjskim deputowanym. Przemawiał w obronie Salmana Rushdiego, skazanego na śmierć przez ajatollaha Chomeiniego. Popierał również interwencję na Bałkanach przeciwko Slobodanowi Miloševiciowi.

Foot pozostaje aktywnym zwolennikie jednostronnego rozbrojenia nuklearnego. Jest również autorem wielu książek, m.in. biografii Aneurina Bevana i Herberta George'a Wellsa. Jest wiceprzewodniczącym Towarzystwa Herberta George Wellsa.

[edytuj] Życie prywatne

W 1949 r. poślubił Jill Craigie (zm. 1999), reżyserką filmów dokumentalnych. Nie miał z nią dzieci.

Foot jest kibicem Plymouth Argyle F.C. i był wieloletnim dyrektorem tego klubu. Z okazji swoich 90 urodził został przez klub wpisany na listę zawodników i otrzymał koszulkę z numerem 90.

[edytuj] Bibliografia

Simon Hoggart i David Leigh, Michael Foot: a Portrait, Hodder, 1981, ISBN 0-340-27040-3
Mervyn Jones, Michael Foot, Gollancz, 1993, ISBN 0-575-05933-8
Kenneth O. Morgan, Michael Foot: A Life, HarperPress, 2007, ISBN 978 0 00 717826 1