Minarchizm

Z Wikipedii

Minarchizm lub minimalny etatyzm – doktryna społeczno-polityczna zakładająca, że wielkość aparatu rządowego i jego wpływ na wolne społeczeństwo powinny być jak najmniejsze – aczkolwiek wystarczające do obrony wolności i własności każdego obywatela.^[1]

Termin ukuł na początku lat 70. XX wieku filozof Samuel Edward Konkin.[1] [2]

[edytuj] Minarchizm w nurcie libertariańskim

Niekiedy uważa się, że minarchizm jest odmianą nurtu libertariańskiego i wpisuje się w tradycję filozofii liberalizmu klasycznego. W dużej mierze definicja minarchii (rządu ograniczonego) powstała, aby odróżnić libertarian wierzących, że może istnieć aparat państwowy broniący wolności obywateli (np. utrzymujący armię do obrony przed atakiem obcych wojsk), od anarcho-kapitalistów, którzy twierdzą, że każdy rząd w swej istocie łamie wolność jednostek przez tendencję do powiększania swoich wpływów w społeczeństwie.

[edytuj] Państwo minimalne

Choć wszyscy minarchiści uważają, że jedynym kryterium na to, co powinno lub nie powinno podlegać kontroli państwa, jest maksymalizacja wolności jednostki, często różnią się co do sposobu osiągnięcia tego celu. Większość postuluje ograniczenie rządu do minimum (model państwa – "stróża nocnego"), realizującego funkcję wspomagania aparatu sądownictwa, policji, więziennictwa czy obrony kraju. Niektórzy dodają zarządzanie wspólnym dobrem publicznym, np. elementami infrastruktury w państwie czy pieniądzem. Generalnie minarchiści przedkładają finansowanie zadań samorządu nad opłacanie aparatu rządowego twierdząc, że przeniesienie ciężaru machiny państwowej w kierunku jednostek lokalnych daje obywatelom lepsze możliwości wyboru bardziej odpowiadających im miejsc do życia i pracy. Minarchiści są niechętni rządowym programom redystrybucji dóbr oraz subwencji dla wybranych sektorów gospodarki, choć większość z nich dopuszcza pewien stopień finansowania budżetu przez możliwie najbardziej ograniczone opodatkowanie, które jednakże nie może naruszać wolności jednostki. [3]

[edytuj] Argumentacja

Niektórzy minarchiści opisują swoją wizję państwa szkicując raczej definicje założeń podstawowych niż dyskutując skutek wprowadzenia ich w życie. Na przykład, amerykański filozof polityczny, Robert Nozick, w swojej książce "Anarchia, państwo i utopia" definiuje rolę rządu ograniczonego (ang. minimal state) w następujący sposób:

"Naszymi podstawowymi wnioskami dotyczącym państwa są te, że uzasadniony jest rząd minimalny, ograniczony do wąskiego zakresu obowiązków ochrony przed przemocą, kradzieżą, oszustwem, nadzoru nad przestrzeganiem umów, itp.; że każdy inny rząd o szerszym wachlarzu uprawnień nie jest uzasadniony, ponieważ będzie łamał prawa obywateli wprowadzając jakiś rodzaj przymusu; że rząd minimalny pobudza i jest właściwy. Z tego wynikają dwie ważne konsekwencje: państwo nie może używać swojego aparatu do zmuszenia części obywateli do pomocy innym obywatelom, ani do zabronienia im pewnych działań dla ich własnego dobra lub bezpieczeństwa."^[2]

Inni minarchiści w dyskusji odnoszą się do argumentacji utylitarystów. Posługują się argumentami ekonomii teoretycznej, jak wkład Ludwiga von Misesa w myśl szkoły austriackiej, czy danymi ekonomii teoretycznej, jak np. Wskaźnik Wolności Gospodarczej. Często do obrony swych racji sięgają do pojęć praw ludzkich, umowy społecznej czy egalitaryzmu.

[edytuj] Przedstawiciele

Osoby mające ważny wkład w myśl minarchistyczną:

James M. Buchanan, ekonomista amerykański, laureat Nagrody Nobla
Benjamin Constant, francuski filozof i polityk
Milton Friedman, ekonomista amerykański, laureat Nagrody Nobla
Friedrich Hayek, ekonomista austriacki, laureat Nagrody Nobla
John Hospers, polityk amerykański
Ludwig von Mises, ekonomista austriacki
Robert Nozick, amerykański filozof polityczny
Ayn Rand, amerykańska pisarka i filozof
Leonard Read, ekonomista amerykański
George Reisman, ekonomista amerykański
Herbert Spencer, angielski filozof i socjolog

[edytuj] Kontrowersje

Zdaniem niektórych minarchizm jest niezgodny z przekonaniami libertariańskimi i stanowi sprzeczny nurt filozoficzny. Z definicji libertarianizm sprzeciwia się tworzeniu opresji wobec osoby lub własności. W celu zebrania funduszy państwo musi opodatkować obywateli, co wymaga przymusu i przez to rodzi tworzenie opresji. Niektórzy libertarianie twierdzą, że anarchokapitalizm jest jedynym logicznym wnioskiem wynikającym z przekonań libertariańskich. Zwolennicy minarchizmu kontrargumentują, że państwo nie jest w stanie przetrwać opierając się na datkach obywateli i funduszach trustowych bez żadnego opodatkowania, dlatego ich podejście ekonomiczne jest bardziej pragmatyczne. Z kolei austriacki ekonomista, Hans-Hermann Hoppe, stwierdził, że jedyną formą organizacji rządu, która ze względów pragmatycznych nie będzie poszerzał swych wpływów, jest państwo zarządzane monarchiczne, czyli będące własnością prywatną.

[edytuj] Organizacje

Organizacje skupiające zwolenników minarchizmu:

(pl) Stowarzyszenie KoLiber
(en) Bureaucrash
(en) Cato Institute
(en) Reason Foundation
(en) International Society for Individual Liberty

Przypisy

↑ Dobrym podsumowaniem idei minarchistów są słowa Thomasa Jeffersona: "Ten rząd jest najlepszy, który ma najmniej do zarządzania."
↑ W wersji oryginalnej ustęp brzmi następująco: "Our main conclusions about the state are that a minimal state, limited to the narrow functions of protection against force, theft, fraud, enforcement of contracts, and so on, is justified; that any more extensive state will violate persons' rights not to be forced to do certain things, and is unjustified; and that the minimal state is inspiring as well as right. Two noteworthy implications are that the state may not use its coercive apparatus for the purpose of getting some citizens to aid others, or in order to prohibit activities to people for their own good or protection."