Agoryzm

Z Wikipedii

Agoryzm to anarchistyczna doktryna polityczna założona przez Samuela Edwarda Konkina III i uważana za filozofię lewicowo-libertariańską. Głównym celem agorystów jest utworzenie wolnego społeczeństwa, w którym "wszystkie związki międzyludzkie są dobrowolne" ^[1]. Nazwa "Agoryzm" pochodzi od greckiego słowa "agora," oznaczającego "otwarty rynek". Jako rodzaj anarchizmu rynkowego, jest zaliczany do anarchokapitalizmu i/lub anarchoindywidualizmu.

Charakterystyczną cechą agoryzmu w porównaniu z innymi odłamami anarchizmu rynowego jest jego nacisk strategiczny na konieczność budowania alternatywnej, pokojowej instytucji rynkowej - szarej strefy. Tego typu działalność została nazwana przez Samuela Konkina "Kontrekonomią." Według agorystów, w miarę wzrostu podziemnej gospodarki, powszechna wiara w moralność państwa i uczestnictwo w jego strukturach będą się systematycznie osłabiały, aż nie będzie ono w stanie dalej utrzymywać swojej działalności.

Agoryści są "miękkimi własnościowcami." To znaczy, że zgadzają się z twierdzeniami anarchokapitalistów, że własność jest prawem naturalnym, wynikającym z fundamentalnego prawa do posiadania własnej osoby - ale jednocześnie, w przeciwieństwie do "twardych własnościowców," uważają, że w wolnym społeczeństwie mogą istnieć także kolektywne i użytkowe formy własności.

Spis treści 1 Historia agoryzmu 2 Poglądy agorystów 3 Zobacz 4 Przypisy 5 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia agoryzmu

Agoryzm ma swoje początki we współpracy Murraya Rothbarda i innych libertarian z radykalnymi lewicowcami, takimi jak Ronald Radosh, Gabriel Kolko i William Appleman Williams^[2][3]. Rothbard widział w nich godnych współpracowników w krytyce Amerykańskiego imperializmu i korporacjonizmu. W późniejszych latach 70. Rothbard porzucił swoje kontakty z lewicą, lecz niektórzy libertarianie, w tym i Konkin, chcieli kontynuować sojusz libertariańsko-lewicowy.^[4][5] Kolejnym bodźcem do ukształtowania się lewicowego odłamu w ruchu libertariańskim było powstanie Partii Libertariańskiej w 1971 roku. Konkin uważał, że utworzenie partii stanowiło próbę włączenia libertarianizmu w struktury państwa i był mu stanowczo przeciwny.

W 1979 J. Neil Schulman, współpracownik Konkina, wydał książkę Alongside Night, w której opisał przebieg fikcyjnej rewolucji agorystycznej przeciw państwu policyjnemu Stanów Zjednoczonych. W 1980 pojawił się Manifest Nowego Libertarianizmu, czołowe dzieło Samuela Konkina.

Dziś za agorystów uważani są Roderick Long, Brad Spangler, Wally Conger, Jeremy Weiland, Sheldon Richman.

[edytuj] Poglądy agorystów

Agoryści uważają się za kontynuatorów pracy Murraya Rothbarda. Dlatego też zgadzają się z aksjomatem nieagresji, postulującym, że "żaden człowiek nie ma prawa użyć siły wobec innego, niewinnego człowieka." Z tego względu też uznają prawo własności jako prawo naturalne. Jednocześnie nie odrzucają oni innych form własności, jak własność kolektywna czy użytkowa. Ich zdaniem różne rodzaje własności mogą ze sobą koegzystować w wolnym społeczeństwie, o ile wszystkie strony utrzymują ze sobą pokojowe stosunki.

Agoryści często wyrażają sympatię dla skonstruowanego przez Murraya Rothbarda programu konfiskaty mienia państwowego przez jego pracowników lub klientów. Także firmy prywatne, które są winne współpracy z państwem i otrzymywały z jego strony przywileje miałby spotkać taki los.^[6]

Agoryści są podzielenie w kwestii własności intelektualnej. Konkin uważał ją za agresywną ingerencję państwa w rynek mającą na celu jego monopolizację^[7]. Z drugiej strony, J. Neil Schulman uważa własność intelektualną za prawo naturalne ^[8]. Spór ten trwa do dziś i doprowadził on do zerwania stosunków pomiędzy Schulmanem a wieloma innymi agorystami^[9].

Choć agoryści są radykalnymi wolnorynkowcami, są podejrzliwi wobec korporacji i tego, co nazywają "korporacyjnym kapitalizmem" bądź "państwowym kapitalizmem."^[10] Uważają, że ograniczona odpowiedzialność jest przywilejem nadawanym korporacjom przez państwo. Budują też na pracy Murraya Rothbarda, uważając państwo za organ wyzysku klas niższych i średnich przez "elitę władzy."^[11]

Agoryści są przeciwnikami głosowania i uczestnictwa w polityce. Niektórzy są przeciwni tym metodom ze względów moralnych - uważają, że głosowanie legitymizuje władzę i stanowi użycie siły przeciw innym ludziom. Inni uważają głosowanie za nieefektywną strategię. Jako alternatywę, agoryści proponują edukację oraz akcję bezpośrednią, w szczególności kontrekonomię i budowanie alternatywnych instytucji.

[edytuj] Zobacz

• Anarchoindywidualizm
• Anarchokapitalizm
• Libertarianizm
• Mutualizm
• Samuel Edward Konkin

[edytuj] Przypisy

1. ↑ Samuel Edward Konkin, New Libertarian Manifesto (en)
2. ↑ John Paine, Rothbard's Time on the Left w: Journal of Libertarian Studies, t. 19 (en)
3. ↑ Murray Rothbard, Wyznania Prawicowego Liberała
4. ↑ Daniel Burton, Interview with Samuel Edward Konkin (en)
5. ↑ Wally Conger, Samuel Edward Konkin, Budowanie Nowego Ruchu Libertariańskiego
6. ↑ Murray Rothbard, Konfiskata a Zasada Zagospodarowania
7. ↑ Samuel Edward Konkin, Copywrongs (en)
8. ↑ J. Neil Schulman, Informational Property: Logorights (en)
9. ↑ freeman, Is MLL Dead? (en)
10. ↑ Joseph Stromberg, The Political Economy of Liberal Corporatism (en)
11. ↑ Wally Conger, Agorystyczna teoria klas

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Agorism.info (en)
• Agorist Action Alliance (en)
• New Libertarian Manifesto (en)