Ojciec chrzestny (film)
Z Wikipedii
| Ojciec chrzestny | |
| Plakat z filmu | |
| Oryginalny tytuł | The Godfather |
| Kraj produkcji |  USA |
| Język | angielski, włoski |
| Główne role | Marlon Brando Al Pacino James Caan Robert Duvall Diane Keaton |
| Data premiery |  15 marca 1972, 31 grudnia 1972 |
| Czas trwania | 165 minut |
| Produkcja | |
| Reżyseria | Francis Ford Coppola |
| Scenariusz | Francis Ford Coppola, Mario Puzo |
| Muzyka | Nino Rota Carmine Coppola |
| Zdjęcia | Gordon Willis |
| Scenografia | Dean Tavoularis |
| Produkcja | Albert S. Ruddy |
| Dystrybucja | Paramount Pictures |
| Budżet | 6 000 000 USD |
| Ojciec chrzestny na Filmweb.pl | |
| Ojciec chrzestny na IMDb | |
Ojciec chrzestny (ang. The Godfather) – film kryminalny nakręcony w 1972 roku. Fabuła filmu oparta jest na książce włoskiego pisarza Maria Puzo o tym samym tytule. Reżyserem filmu był Francis Ford Coppola, a scenariusz napisali wspólnie Puzo i Coppola. Aktorzy występujący w filmie to m.in. Marlon Brando, Al Pacino, Robert Duvall, Diane Keaton oraz James Caan. Film opowiada o historii rodziny mafijnej Corleone w latach 1945-1955
Ojciec chrzestny jest często uważany za najlepszy film wszech czasów. Wiele portali internetowych takich jak Internet Movie Database [1], czy Filmweb.pl [2] uważa go za najlepszy film. Dalsze losy rodziny Corleone zostały przedstawione w Ojcu chrzestnym II oraz Ojcu chrzestnym III.
Spis treści |
[edytuj] Obsada
- Marlon Brando jako Vito Corleone – głowa rodziny (Don) Corleone, znany także jako Vito Andolini. Jest ojcem Sonny'ego, Freda, Michaela i Connie, oraz przybranym Toma Hagena.
- Al Pacino jako Michael Corleone – najmłodszy syn Dona, po zakończeniu II wojny światowej wraca do domu. Nie chce mieć nic wspólnego z biznesem rodziny Corleone.
- James Caan jako Santino Corleone – najstarszy syn Vita, jest porywczy; jest prawdopodobnym następcą Dona jako głowy rodziny. Jest także zastępcą Vita.
- Robert Duvall jako Tom Hagen – nieformalnie adoptowany syn Vita Corleone, jest także rodzinnym prawnikiem i consigliere (doradcą).
- Diane Keaton jako Kay Adams – dziewczyna Michaela
- John Cazale jako Fredo Corleone – średni syn Vita. Nie jest zbyt bystry w załatwianiu interesów rodziny.
- Talia Shire jako Connie Corleone – jedyna córka Vita Corleone, żona Carla Rizzi
- Richard S. Castellano as Pete Clemenza – caporegime (kapitan) rodziny Corleone.
- Abe Vigoda jako Sal Tessio – caporegime (kapitan) rodziny Corleone.
- Al Lettieri jako Virgil "The Turk" Sollozzo – diler heroiny, związany z rodzina Tattaglia.
- Gianni Russo jako Carlo Rizzi mąż Connie Corleone
- Sterling Hayden jako Captain Mark McCluskey – skorumpowany kapitan policji opłacany przez Sollozzo.
- Lenny Montana jako Luca Brasi – ważny żołnierz w rodzinie Corleone.
- Richard Conte jako Emilio Barzini – Don rodziny Barzini.
- Al Martino jako Johnny Fontane – światowej sławy piosenkarz i syn chrzestny Vita.
- John Marley jako Jack Woltz – producent z Hollywood.
- Alex Rocco jako Moe Greene jeden z założycieli Las Vegas.
- Morgana King jako Carmella Corleone – żona Vita i matka Sonny'ego, Freda, Michaela i Connie.
- John Martino jako Paulie Gatto żołnierz rodziny Corleone i kierowca Vita.
- Victor Rendina jako Philip Tattaglia – Don rodziny Tattaglia.
- Simonetta Stefanelli jako Apollonia Vitelli-Corleone – piękna, młoda dziewczyna którą Michael poznaje na Sycylii.
- Saro Urzì jako Vitelli.
[edytuj] Fabuła
Film zaczyna się podczas wesela córki Vita Corleone, Connie i Carla Rizzi pod koniec lata 1945 roku na Long Island w Nowym Jorku. Ponieważ "żaden Sycylijczyk nie może odmówić prośby w dniu ślubu swojej córki" Corleone, znany wśród znajomych i współpracowników jako "Ojciec chrzestny", oraz Tom Hagen (consigliere rodziny) są zasypywani różnymi prośbami od znajomych rodziny. W międzyczasie najmłodszy syn Dona, Michael Corleone, który wrócił z II wojny światowej pojawia się jako bohater wojenny. Opowiada swojej partnerce, Kay Adams o interesach rodziny, zapewniając ją, że on nie jest taki jak jego rodzina.
Wśród gości weselnych jest słynny piosenkarz Johnny Fontane, syn chrzestny Vita Corleone, który przyjechał z Hollywood aby poprosić swojego Ojca chrzestnego o pomoc w zdobyciu roli w filmie, który pomoże mu w dalszej karierze. Jack Woltz, szef studia nagraniowego, nie chce dać Fontane tej roli, ale Don Corleone tłumaczy Johnny'emu, że "złoży mu propozycję nie do odrzucenia (I'm gonna make him an offer he can't refuse)". Hagen zostaje wysłany do Kalifornii aby zajął się tym problemem, ale zezłoszczony Woltz mówi mu, że nigdy nie da tej roli Fontane, do której idealnie się nadaje, ponieważ Fontane zrujnował młodą aktorkę którą Woltz chciał wypromować. Następnego ranka Woltz budzi się w łóżku i zauważa krew na pościeli, okazuje się, że w jego łóżku znajduje się odcięta głowa konia którego niedawno kupił.
Gdy Hagen wraca, rodzina spotyka się z dilerem heroiny Virgilem "Turkiem" Sollozzo, który ma wpływy w rodzinie Tattaglia. Prosi Don Corleone o protekcje polityków oraz współfinansowanie startu masowego importu i dystrybucji heroiny, ale pomimo możliwości zarobienia dużych ilości pieniędzy, Corleone odrzuca ta propozycję. Najstarszy syn Dona, porywczy Sonny, łamie zasady i wyraża swoje zainteresowanie propozycją, za co później karci go ojciec.
Po odmowie Dona Croleone, Hagen zostaje uprowadzony przez Sollozza i jego wspólników, podczas gdy Don zostaje ciężko ranny w wyniku zamachu na jego życie, ale udaje mu się przeżyć. Sollozzo przekonuje Hagena, aby zaoferował Sonny'emu możliwość dobicia targu, ale Sonny odrzuca możliwość rozpatrzenia tego na nowo, obiecując wojnę rodzinie Tattaglia i Sollozzowi. Rodzina Corleone przygotowuje się na piekło jakie może się rozpętać po dołączeniu się do wojny "Pięciu Rodzin", które zjednoczą się przeciwko rodzinie.
Michael, który przez resztę rodzin uważany jest za cywila, odwiedza swojego ojca w szpitalu, gdzie okazuje się, że nikt go nie ochrania. Uświadamia sobie, że jego ojciec został wystawiony i ktoś go zabije. Przenosi ojca do innego pokoju, dzwoni do Sonny'ego, przedstawia mu sytuację i idzie na zewnątrz obserwować wejście. Gdy mordercy przyjechali pod szpital i zobaczyli, że ktoś stoi pod drzwiami, przestraszyli się i odjechali. Po chwili przyjechały oddziały policji wraz z skorumpowanym kapitanem McCluskey, który łamie szczękę Michaelowi jednym uderzeniem. Chwilę później pojawia się Hagen i "prywatni detektywi" z licencjami na posiadanie broni, aby ochraniać Don Corleone.
Po próbie zabicia jego ojca w szpitalu, Michael chce zabić Sollozza i kapitana McCluskeya, który jest ochroniarzem Sollozza. Sonny i pozostali członkowie rodziny są zaskoczeni decyzją Michaela, ale Sonny tłumaczy mu, że podchodzi do tego zbyt emocjonalnie. Jednakże Michael przekonuje go, że zabicie Sollozza i McCluskeya jest w interesie rodziny ("To nie jest osobiste, Sonny. To czysty biznes. (It's not personal, Sonny. It's strictly business.)").
Spotkanie Michaela z Sollozzem i kapitanem zostaje zorganizowane w małej restauracji. Podczas kolacji mają omówić zawarcie pokoju. Michael przeprasza ich, mówiąc, iż musi skorzystać z ubikacji, w której ukryty jest rewolwer, po czym morduje Sollozza i kapitana McCluskeya strzałami z bliskiej odległości w głowę. Aby uniknąć aresztowania Michael musi uciekać na Sycylię, gdzie jest chroniony przez lokalnego Dona mafii. Podczas pobytu na wyspie zakochuje się i żeni z młodą dziewczyną, Apollonią, które zostaje pomyłkowo zamordowana podczas zamachu na Michaela.
W międzyczasie, w Nowym Jorku, Don Corleone Wraca ze szpitala do domu i zostaje powiadomiony, że to Michael zabił Sollozza i McCluskeya. Kilka miesięcy później, w 1948, Sonny kilkukrotnie bije Carla za to, że tamten znęca się nad Connie. Następnym razem, gdy Carlo ją bije, Sonny samotnie jedzie do ich domu aby zabić Carla. Po drodze wpada w zasadzkę i zostaje zastrzelony.
Zamiast szukania zemsty za śmierć Sonny'ego, Don Corleone spotyka się z głowami Pięciu rodzin aby zakończyć wojnę. Jest to jedyny sposób aby Michael mógł bezpiecznie wrócić do domu. Na przekór swojej poprzedniej decyzji rodzina Corleone zapewni protekcje polityczną dla Philipa Tattaglia na handel heroiną. Na spotkaniu Vito odkrywa, że to Don Barzini, a nie Tattaglia jest odpowiedzialny za tę wojnę.
Z gwarancją bezpieczeństwa Michael wraca z Sycylii. Po roku spotyka się ze swoją dawną dziewczyną, Kay, i mówi jej, że chce się z nią ożenić. Don Corleone jest już prawie na emeryturze, Sonny nie żyje, Fredo nie jest w stanie rządzić rodzinnym interesem. Michael przejmuje dowodzenie, i zapewnia, że rodzinny interes będzie wkrótce legalny.
Clemenza i Tessio, dwaj rodzinni caporegime (kapitanowie) skarżą się, że są "popychani" przez rodzinę Barzini i proszą o pozwolenie na odwet, ale Michael odmawia. Wraz ze swoim ojcem jako "consiglieri", postanawia przenieść rodzinny interes do Nevady, i po tym Clemenza i Tessio będą mogli założyć własne rodziny. Michael obiecuje, że mąż Connie, Carlo, będzie jego prawą ręką w Nevadzie, podczas gdy Hagen będzie rodzinnym adwokatem w Las Vegas.
W Las Vegas Michael zostaje przywitany przez Freda w hotelu-kasynie finansowanym przez rodzinę Corleone, prowadzonym przez Moe Greenea. Michael tłumaczy Johnny'emu Fontane, że rodzina potrzebuje jego pomocy w przekonaniu znajomych Johnny'ego aby podpisali długoterminowe kontrakty na występy w kasynie. Podczas spotkania z Moe Greenem, Michael oferuje chęć wykupienia kasyna, na co Moe się nie zgadza. Greene uważa, że rodzina Corleone jest za słaba, oraz wie, że może dostać o wiele lepszą ofertę od rodziny Barzini.
Michael wraca do domu. Podczas prywatnego spotkania, Vito wyjaśnia, że wrogowie rodziny przeprowadzą próbę zabicia Michaela używając zaufanego wspólnika do zorganizowania spotkania, jako pretekst do rozpoczęcia nowej współpracy. Niedługo później, Don Vito umiera na atak serca podczas zabawy z wnukiem.
Podczas pogrzebu, Tessio proponuje Michaelowi spotkanie z Barzinim, przez co ujawnia się jako zdrajca, co przewidział Vito. Michael organizuje morderstwa Moe Greenea, Philipa Tattaglia, Emilio Barziniego, Salvatore Tessia, Anthony'ego Stracci oraz Ottilia Cuneo, w czasie chrztu drugiego syna Connie i Carla, którego Michael zostaje ojcem chrzestnym. Po chrzcie, Michael rozmawia z Carlem o śmierci Sonny'ego i przekonuje go, aby się przyznał do udziału w tej zasadzce. Michel mówi: "Dziś załatwiam wszystkie interesy rodzinne (Today, I settle all Family business).". Michael informuje Carla, że jego karą będzie odsunięcie go od rodzinnych interesów i wręcza mu bilet lotniczy do Nevady. Carlo wsiada do auta, które ma zawieść go na lotnisko, gdzie zostaje uduszony przez Clemenze.
Później Connie wini Michaela za zabicie Carla. Kay pyta się o to, ale Michael odmawia odpowiedzi. Po tym jak nalegała, Michael kłamie, że nie miał z tym nic wspólnego. Film kończy się, gdy Kay widzi jak do gabinetu wchodzi Clemenza, nowy "caporegime" Rocco Lampone i okazują swój szacunek do Michaela całując go w rękę i nazywając go "Don Corleone". Drzwi zostają zamknięte przez jego ochroniarza Ala Neri, po tym jak Kay zobaczyła, że Michael został nowym ojcem chrzestnym.
[edytuj] Różnice w stosunku do książki
Jedną z ważniejszych części książki Puza, która nie została pokazana w filmie, była historia życia Don Corleone, jego przybycie do Stanów Zjednoczonych, małżeństwo, ojcostwo, zabójstwo Don Fanucci'ego, i cała droga na szczyt mafii. Wszystko to zostało przedstawione w filmie "Ojciec chrzestny II".
Również wiele pobocznych wątków z książki zostało pominiętych w filmie, należą do nich:
- problemy Johnny'ego Fontane z głosem;
- życie Kay Adams;
- szczegóły ataku na ludzi którzy pobili córkę Bonasery;
- wiele informacji o Fredo Corleone.
W filmie jest wiele postaci, które mają znacznie mniejsze znaczenie niż w książce, są to: Johnny Fontane, Lucy Mancini, Rocco Lampone i Al Neri (dwaj ostatni nie wypowiadają żadnego słowa w filmie). Również w książce Michael i Kay mają dwóch synów, a w filmie syna i córkę.
Także postacie dwóch ochroniarzy Michaela na Sycylii, Cala i Fabrizia, zostały zmienione. Film nie pokazuje ich śmierci. W książce Calo ginie razem z Apollonią podczas wybuchu auta, a Fabrizio ginie jako jeszcze jedna ofiara w słynnej "scenie chrztu", zastrzelony w swojej restauracji w Ameryce (scena jego morderstwa jest pokazana w filmie Ojciec chrzestny Saga).
W filmie podczas sceny chrztu szefowie pozostałych czterech rodzin zostają zamordowani, natomiast w książce zamordowani zostają tylko Barzini i Tattaglia.
[edytuj] Produkcja
[edytuj] Coppola i Paramount Pictures
Francis Ford Coppola nie był początkowo brany pod uwagę jako reżyser filmu. Co najmniej dwóch innych reżyserów było branych pod uwagę przed nim. Włoski reżyser Sergio Leone dostał propozycję wyreżyserowania, ale zrezygnował po przeczytaniu scenariusza, stwierdzając, że jest to nieciekawa opowieść (Później wyreżyserował swój własny film gangsterski Dawno temu w Ameryce). Do tej pory Coppola wyreżyserował osiem filmów, z czego najbardziej znanym była filmowa adaptacja musicalu Tęcza Finiana. Otrzymał też Oskara za scenariusz do filmu Patton. Coppola za radą Georga Lucasa przyjął propozycję wyreżyserowania Ojca chrzestnego.
W czasie kręcenia filmu narastał spór pomiędzy wytwórnią, Paramount Pictures, a Coppolą. Wytwórnia uważała, że Coppola nie wywiązuje się z planów, często z jego powodów powstaje wiele błędów oraz stwarza niepotrzebne wydatki. Coppola w komentarzu na płycie DVD powiedział, że przez cały czas jak cień za nim chodził reżyser z wytwórni, który tylko czekał na jedno jego potknięcie, aby zająć miejsce głównego reżysera, ale mimo wszystko Coppola zdołał obronić swoje decyzje i uniknąć zastąpienia.
[edytuj] Casting
Wybory, jakie dokonał Coppola, niezbyt podobały się wytwórni, szczególnie Marlon Brando jako Don Vito Corleone. Paramount chciało w tej roli obsadzić Laurence'a Oliviera, lecz ten nie mógł zagrać z powodów zdrowotnych. Jednakże Paramount nadal nie dawało zgody Coppoli na zatrudnienie Brando, przytaczając problemy jakie miał on na poprzednich planach zdjęciowych. Coppola usłyszał od prezydenta wytwórni, że "Marlon Brando nigdy nie wystąpi w tym filmie". Po usilnych błaganiach Coppola dostał pozwolenie na obsadzenie Marlona w filmie, pod warunkiem, że nie zarobi tyle, ile w poprzednich produkcjach, oraz jeśli przyrzeknie, że nie będzie stwarzał problemów, tak jak robił podczas kręcenia innych filmów. [3] Brando za grę w Ojcu chrzestnym otrzymał Oskara.
Studio w roli Michaela Corleone widziało Roberta Redforda lub Rayana O'Neala, ale Coppola chciał kogoś mało znanego, wyglądającego na Włocha, i znalazł to wszystko w Alu Pacino. [4] Pacino nie był wtedy dobrze znany, i wytwórnia nie chciała się zgodzić na jego występ w filmie [3] po części ze względu na jego wzrost. Pacino dostał tą rolę dopiero po tym jak Coppola zagroził, że odejdzie jeśli go nie przyjmą. Na castingu pojawili się także Jack Nicholson, Dustin Hoffman, Warren Beatty, Martin Sheen,[3] oraz James Caan. Elvis Presley był również zainteresowany wystąpieniem w filmie, ale nie pojawił się na castingu.
Zanim zatrudniono Roberta Duvalla, Bruce Dern, Paul Newman i Steve McQueen byli brani pod uwagę zagrania roli Toma Hagena.
Wtedy jeszcze nieznany Robert De Niro starał się o role Michaela, Sonny'ego, Carla lub Pauliego Gatto. Dostał rolę Pauliego, ale Coppola zaaranżował wymianę i oddał go w zamian za Ala Pacino do filmu Uderzaj powoli w bęben.
Sylvester Stallone ubiegał się o role Carlo Rizziego i Pauliego Gatto, Anthony Perkins chciał zagrać Sonny'ego, a Mia Farrow Kay Adams. William Devane był zainteresowany rolą Moe Greenea.
Coppola umieścił swoją młoda córkę, Sofię, jako nowo narodzonego syna Connie i Carla, Michaela Francisa Rizzi, którego widzimy w scenie chrztu pod koniec filmu. Sofia Coppola zagrała także role w następnych częściach Ojca chrzestnego. W drugiej części zagrała dziewczynkę na statku, którym Vito Corleone przypłynął do Nowego Jorku, a w trzeciej części zagrała jedną z głównych ról, córkę Michaela Corleone, Mary. Coppola także "zatrudnił" swoich synów jako dzieci Toma Hagena. Widzimy ich podczas sceny bójki między Sonnym a Carlem, oraz za Alem Pacino i Robertem Duvallem podczas sceny pogrzebu.
[edytuj] Płace aktorów
Al Pacino, James Caan i Diane Keaton otrzymali po 35 000 dolarów za ich prace przy Ojcu chrzestnym. Robert Duvall otrzymał 36,000 dolarów, a Marlon Brando otrzymał 50 000 za sześć tygodni pracy, po 1 000 dolarów na tygodniowe wydatki i 5% pieniędzy zarobionych przez film, co w sumie dało ok. 1,5 miliona dolarów. Brando później sprzedał swoje udziały wytwórni Paramount za 300 000 dolarów. [5]
[edytuj] Daty premier
Premiera światowa Ojca chrzestnego miała miejsce 14 marca 1972 roku, W Polsce można było go oglądać od 31 grudnia 1972 roku. Poniżej przedstawiono daty premier w innych państwach.
- Japonia: 15 czerwca 1972
- Niemcy: 24 sierpnia 1972
- Włochy: 14 września 1972
- Argentyna: 20 września 1972
- Szwecja: 27 września 1972
- Finlandia: 29 września 1972
- Norwegia: 16 października 1972 (Oslo)
- Francja: 18 października 1972
- Australia: 2 listopada 1972
- Holandia: 18 stycznia 1973
- Hongkong: 11 października 1973
[edytuj] Sequele i adaptacje
[edytuj] Ojciec chrzestny II
Sequel nakręcony w 1974 roku. Przedstawia dwie różne historie, nawzajem przeplatające się. Pierwsza z nich opowiada o Michaelu Corleone pod koniec lat 50. XX w., gdy musi sobie radzić z rozpadającym się małżeństwem oraz rosnącym imperium hazardu; druga – o jego ojcu Vito, o jego młodości na Sycylii, z której musiał uciekać po zabójstwie jego ojca (lokalny boss mafii wydał na niego wyrok śmierci, ponieważ obawiał się zemsty z jego strony), o założeniu rodziny Corleone w Nowym Jorku i narodzinach dzieci. Głównym wątkiem jest pokazanie różnic pomiędzy Michaelem chcącym zalegalizować rodzinny interes a Vitem budującym swoją rodzinę mafijną. Vito jest grany przez różnych aktorów, w zależności od wieku. Młodego Vita zagrał Robert De Niro, za co otrzymał Oskara. De Niro i Brando są jedynymi aktorami którzy otrzymali Oskara za tę samą rolę. Wielu krytyków uważa, że druga część filmu była lepsza od pierwszej.
[edytuj] Ojciec chrzestny III
W 1990 roku Coppola nakręcił trzecią część Trylogii, która stała się komercyjnym sukcesem, ale opinie krytyków i fanów były podzielone. Mimo wszystko film otrzymał siedem oskarowych nominacji, m.in. za najlepszy film. Akcja filmu dzieje się w 1979 roku i skupia na podstarzałym Michaelu Corleone. Część filmu była bazowana na prawdziwych wydarzeniach, takich jak krótki pontyfikat Jana Pawła I.
[edytuj] Ojciec chrzestny Saga
W 1975 roku, Coppola połączył ze sobą dwie pierwsze części trylogii specjalnie dla telewizji, ostawiając sceny w porządku chronologicznym, dodając kilka wcześniej wyciętych scen, jednocześnie zmniejszając brutalność. Ta wersja dostała nazwę Ojciec chrzestny Saga. W 1992, Coppola stworzył kolejną wersję chronologiczną, tym razem dołączając do filmu trzecią część, co w sumie dało film o długości 583 minut. Nowa wersja zawierała także nowe, wcześniej nie pokazywane sceny.
Przypisy
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Drzewo genealogiczne rodziny Corleone
- Przepis na sos do Spaghetti pokazany w filmie (en)
- Polska strona o trylogii Ojca chrzestnego
| Poprzednik Francuski łącznik |
Nagroda Akademii Filmowej za najlepszy film 1972 |
Następca Żądło |
