Oktreotyd

Z Wikipedii

Oktreotyd

Ogólne informacje

Wzór sumaryczny

C₄₉H₆₆N₁₀O₁₀S₂

Masa molowa

1019,24 g/mol

Identyfikacja

Numer CAS

83150-76-9

Klasyfikacja

ATC

H01CB02

Farmakokinetyka

Okres półtrwania

1,7-1,9 h

Metabolizm

wątroba

Uwagi terapeutyczne

Drogi podawania

s.c., i.m.

Oktreotyd (sandostatyna, octreotide, Sandostatin, ATC H01CB) – syntetyczny, cykliczny oktapeptyd wykazujący właściwości zbliżone do somatostatyny. Ma dłuższy niż somatostatyna czas działania i jest silniejszym inhibitorem hormonu wzrostu (somatotropiny), glukagonu i insuliny niż ten naturalny hormon. Oktreotyd podaje się przed operacyjnym leczeniem hormonalnie czynnych gruczolaków przysadki u pacjentów z akromegalią. Razem z innymi analogami somatostatyny jest stosowany w przypadku przeciwwskazań do leczenia operacyjnego akromegalii. Analogi somatostatyny stosuje się w objawowym leczeniu guzów neuroendokrynnych przewodu pokarmowego.

[edytuj] Działanie

Oktreotyd wykazuje właściwości zbliżone do somatostatyny. Hamuje działanie hormonu wzrostu i odpowiedź LH na stymulacyjne działanie GnRH. Hamuje wydzielanie TSH. Powoduje zmniejszenie perfuzji krezkowej i wrotnej. Hamuje wydzielanie serotoniny i peptydów żołądkowo-jelitowo-trzustkowych (gastryny, motyliny, sekretyny, VIP, polipeptydu trzustkowego, glukagonu i insuliny).

[edytuj] Wskazania

Leczenie akromegalii w przypadku przeciwwskazań do leczenia operacyjnego, radiologicznego lub farmakologicznego z zastosowaniem agonistów dopaminy. Lek powoduje zmniejszenie stężenia hormonu wzrostu i (lub) IGF-1 (somatomedyny C) w osoczu, zmniejszając nasilenie objawów choroby. Oktreotyd albo inne analogi somatostatyny podaje się pacjentom z akromegalią przed planowaną operacją na przysadce; pozwala to na zmniejszenie guza i zmianę jego konsystencji.
Objawowe leczenie hormonalnie czynnych guzów przewodu pokarmowego. W rakowiaku stosowanie oktreotydu może łagodzić objawy flushingu (zaburzenia naczynioruchowe skóry twarzy i górnej części ciała) oraz biegunki (spowodowane nadmiernym wydzielaniem hormonów, zwłaszcza serotoniny). U pacjentów z zespołem Vernera-Morrisona oktreotyd prowadzi do zmniejszenia stężenia VIP, łagodzi nasilenie biegunek i pomaga uzyskać równowagę elektrolitową. W przypadkach glukagonoma podawanie analogów somatostatyny zmniejsza stężenie glukagonu.
Oporne na leczenie biegunki u chorych na AIDS.
Zapobieganie powikłaniom po operacji trzustki.

Proponowano podawanie oktreotydu w terapii bólu u pacjentów z przewlekłym zapaleniem trzustki^[1]. Podanie oktreotydu może zmniejszyć krwawienie z żylaków przełyku.

Opisano także skuteczne działanie analgetyczne (centralne) oktreotydu w terapii przewlekłych bólów w przebiegu chorób nowotworowych i nienowotworowych, opornych na inne metody leczenia przeciwbólowego.

Analogi somatostatyny (oktreotyd, lanreotyd) znakowane izotopami indu ¹¹¹In i technetu ⁹⁹Tc są podstawą metody diagnostycznej znanej jako scyntygrafia receptorowa. Analogi somatostatyny znakowane innymi radioizotopami stosowane są również w leczeniu nowotworów wykazujących ekspresję receptorów somatostatynowych - tę metodę leczniczą określa się jako celowaną radioterapię analogami somatostatyny.

Zobacz więcej w osobnych artykułach: Celowana radioterapia analogami somatostatyny, scyntygrafia receptorowa.

[edytuj] Przeciwwskazania

Nadwrażliwość na lek jest przeciwwskazaniem bezwzględnym. Należy zachować szczególną ostrożność w przypadkach insulinoma, ze względu na ryzyko nasilenia hipoglikemii po podaniu oktreotydu.

[edytuj] Interakcje

U chorych na cukrzycę oktreotyd zmniejsza zapotrzebowanie na insulinę i doustne leki przeciwcukrzycowe. Lek opóźnia wchłanianie cymetydyny i cyklosporyny. Stosowanie oktreotydu może wymagać korekty dawkowania jednocześnie stosowanych leków: beta-adrenolityków, antagonistów wapnia i leków mających wpływ na gospodarkę elektrolitową.

[edytuj] Działania niepożądane

kamica żółciowa (konieczność okresowych badań USG pęcherzyka żółciowego)
zaburzenia rytmu serca (bradykardia, zaburzenia przewodnictwa sercowego, zaburzenia rytmu)
zaburzenia czynności układu pokarmowego (biegunki, nudności, wymioty, abdominalgia, krwawienie z przewodu pokarmowego, zgaga)
zaburzenia glikemii
zaburzenia czynności wątroby (żółtaczka, zwiększona aktywność aminotransferaz, zapalenie wątroby)
niedoczynność tarczycy (konieczność monitorowania hormonów tarczycy u pacjentów leczonych oktreotydem)
ból w miejscu podania
reakcje skórne (ścieńczenie, świąd lub złuszczanie skóry), wypadanie włosów.

[edytuj] Stosowanie w ciąży i laktacji

Kategoria B. Zaleca się szczególną ostrożność w okresie laktacji.

[edytuj] Preparaty

Sandostatin (Novartis)
Sandostatin LAR, fiol. im 10 mg, 20 mg, 30 mg (o działaniu przedł. do 4 tyg.)

[edytuj] Bibliografia

Indeks leków Medycyny Praktycznej 2006. Kraków: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2006. ISBN 83-7430-060-4.
Andrzej Szczeklik (red.): Choroby wewnętrzne. T. 1. Kraków: Medycyna Praktyczna, 2005. ISBN 83-7430-031-0.
prof.dr hab. n med. Jerzy Wordliczek, dr hab. n. med. Jan Dobrogowski: Leczenie bólu. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2007, ss. 105-106. ISBN 83-200-3498-1.
Jan K. Podlewski, Alicja Chwalibogowska-Podlewska: Leki współczesnej terapii - Encyklopedia. Wyd. XVIII 2007/2008. Warszawa: Split Trading, 2007. ISBN 97883-856-3295-5.