Owadożerne
Z Wikipedii
| Owadożerne | |
 Ryjówka aksamitna |
|
| Systematyka | |
| Domena | eukarioty |
| Królestwo | zwierzęta |
| Typ | strunowce |
| Podtyp | kręgowce |
| Gromada | ssaki |
| Podgromada | ssaki żyworodne |
| Szczep | łożyskowce |
| Rząd | owadożerne |
| Nazwa systematyczna | |
| Zobacz opis w tekście | |
 Systematyka w Wikispecies |
|
 Galeria zdjęć w Wikimedia Commons |
|
Owadożerne – niewielkie ssaki łożyskowe o prymitywnej budowie, żywiące się głównie owadami. Zasiedlają licznie wszystkie kontynenty z wyjątkiem Australii i Antarktydy. Prowadzą podziemny lub naziemny tryb życia.
Spis treści |
[edytuj] Cechy charakterystyczne
Ssaki zaliczane do owadożernych charakteryzują się najbardziej prymitywną wśród łożyskowców budową ciała. Mają małą puszkę mózgową i małe, gładkie półkule mózgu, słabo zróżnicowane uzębienie, zęby z ostrymi guzkami. Długość ciała (bez ogona) mieści się w przedziale od kilku do ok. 50 cm. Głowa jest wydłużona, zakończona ruchliwym ryjkiem. Kończyny krótkie, z palcami wyposażonymi w pazury.
Większość owadożernych żywi się głównie owadami i ich larwami, przez co uważane są przez człowieka za pożyteczne dla jego gospodarki - wyjadają duże ilości szkodników upraw. Oprócz owadów zjadają też inne pokarmy pochodzenia zwierzęcego i roślinnego.
[edytuj] Taksonomia
Klasyfikacja biologiczna owadożernych ulegała wielu zmianom na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat i nadal jest przedmiotem dyskusji[1].
W tradycyjnej systematyce fenetycznej owadożerne sklasyfikowane zostały przez Bowdicha (1821) w randze rzędu Insectivora obejmującego (po rewizji Wagnera w 1855) rodziny:
- almikowate (Solenodontidae)
- ryjówkowate (Soricidae)
- kretowate (Talpidae)
- jeżowate (Erinaceidae)
- tenrekowate (Tenrecidae)
- złotokrety (Chrysochloridae)
- ryjkonosy (Macroscelidea)
- wiewióreczniki (Scandentia)
- lotokotowate (Cynocephalidae)
- †Nesophontidae
W 1975 McKenna wyróżnił w Insectivora dwa rzędy: Erinaceomorpha - obejmujący jedynie rodzinę jeżowatych - i Soricomorpha z rodzinami Talpidae, Nesophontidae, Soricidae, Solenodontidae, Tenrecidae i Chrysochloridae. Insectivora klasyfikowane było w randze wyższej od rzędu, różnie nazywane przez autorów. Ryjkonosy, lotokotowate i wiewióreczniki umieszczono w odrębnych rzędach na podstawie różnic morfologicznych. Pozostałe rodziny miały tworzyć klad Lipotyphla, jednak analiza sekwencji mtDNA wykazała, że tak rozumiane owadożerne nie są grupą monofiletyczną. Dalsze badania przeprowadzone na szerszej grupie gatunków wykazały, że tenrekowate i złotokrety również powinny być wyodrębnione (jako Afrosoricida). Pozostałe rodziny (almikowate, Nesophontidae, kretowate, ryjówkowate i jeżowate) zaliczono do rzędu Eulipotyphla Waddell, Okada & Hasegawa, 1999, rozumianego jako "owadożerne"[2][3]. Nadal jednak istnieją wątpliwości, co do pozycji systematycznej rodzin Nesophontidae i Solenodontidae[3]. Wilson i Reeder w edycji 2005 Mammal Species of the World przyjęli następujący podział z zastrzeżeniem, że oczekiwane są dalsze zmiany:
Insectivora
Przypisy
- ↑ Zwierzęta : encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 84. ISBN 83-01-14344-4.
- ↑ Order INSECTIVORA (Eulipotyphla), Texas A&M, Homepage of Jon A. Baskin, Ph.D. (en)
- ↑ 3,0 3,1 Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.): Soricomorpha w: Mammal Species of the World (en). Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 3 maja 2008].
[edytuj] Bibliografia
- Beck Robin et al: A higher-level MRP supertree of placental mammals (en). BMC Evol Biol. 2006; 6: 93. [dostęp 23 grudnia 2007].
- Kowalski Kazimierz: Ssaki, zarys teriologii. Warszawa: PWN, 1971.
- Compiled by Stone, R. David, IUCN/SSC Insectivore, Tree Shrew and Elephant Shrew Specialist Group: Eurasian Insectivores and Tree Shrews: Status Survey and Conservation Action Plan (en). IUCN, 1995. [dostęp 1 maja 2008].
- Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.): Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) (en). Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 3 maja 2008].
- Mały słownik zoologiczny: ssaki. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1978.
- Zwierzęta : encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, ss. 84-89. ISBN 83-01-14344-4.
|
|||||||||||||||||
