Piotr Waldo
Z Wikipedii
Piotr Waldo, Valdès, Vaudès, Valdo (łac. Valdesius, fr. Pierre Valdès, Pierre Vaudès, Pierre de Vaux) (ur. ok. 1140, zm. ok. 1217) - kupiec francuski, świecki kaznodzieja i filantrop, założyciel ruchu chrześcijańskiego od jego nazwiska nazywanego waldyzmem.
Piotr Waldo był burgundzkim kupcem z Lyonu. Około 1170 roku pod wpływem wysłuchanego przypadkowo Żywota św. Aleksego postanowił poświęcić się pasji religijnej. Za radą swojego nauczyciela teologii zajął się dobroczynnością, a gdy mu to nie wystarczało ok. 1173 roku złożył śluby ubóstwa (naśladując apostołów), rozdał majątek i zaczął głosić konieczność wyrzeczenia się przez ludzi dóbr materialnych (także przez hierarchów kościelnych i świeckich). W swych naukach opierał się na Nowym Testamencie.
Rozszedł się z żoną, której przepisał cały majątek. Wyposażył córki, które za jego radą wstąpiły do klasztoru w Fontevrault. Następnie zaczął nieść pomoc najbiedniejszym i jednocześnie samodzielnie studiować Biblię oraz pisma Ojców Kościoła. Szybko znalazł naśladowców i uczniów, dla których zlecił przetłumaczenie Pisma Świętego z języka łacińskiego na dialekty języka franko-prowansalskiego. Jego popularność oraz działalność kaznodziejska oparta na gruntownym przygotowaniu merytorycznym spowodowała, że ok. 1177 roku popadł w konflikt z lokalnymi władzami świeckimi i kościelnymi, gdyż nie był osobą duchowną. Został posądzony o herezję i łamanie prawa kanonicznego.
Wobec kontrowersji Waldo wraz z uczniami odwołał się w 1179 roku do papieża Aleksandra III. Wysłał swoich reprezentantów na Sobór Laterański III, a następnie sam udał się do Rzymu. Papież na spotkaniu z Waldo wyraził aprobatę dla powołania waldensów do dobrowolnego ubóstwa. Zabronił im jednak - wskazując na słabe przygotowanie teologiczne i brak święceń - głoszenia kazań i wchodzenia w zakres kompetencji duchowieństwa.
W 1180 roku Piotr Waldo spotkał się na synodzie diecezjalnym w Lyonie z legatem papieskim Henrykiem de Marcy, na którym złożył przyrzeczenie wierności katolicyzmowi i potwierdził publicznie wyznanie wiary. Zebraniu temu nie udało się jednak zapobiec szerzeniu waldyzmu. Wielu naśladowców i uczniów Piotra Waldo nie przestrzegało zakazu głoszenia kazań i pracy ewangelizacyjnej. W 1184 podczas obrad synodu w Weronie papież Lucjusz III ogłosił bullę Ad abolendam, która była podstawą dla władz świeckich do ścigania i likwidowania w zarodku nowych ruchów religijnych, które przybierały formę heretycką. Wśród tych wspólnot wymieniano również waldensów.
Prześladowania waldensów w różnych zakątkach Francji i okładanie ich ekskomuniką przez lokalnych biskupów spowodowały, że ruch ten zaczął oddalać się od kościoła katolickiego i stawać się bardziej radykalny. Waldo zaczął tracić kontrolę nad swoją wspólnotą co przyczyniło się do rozbicia jej na dwa obozy. Pierwszy umiarkowany, rozwijający się we Francji pod ideowym przywództwem Piotra Waldo skłaniał się do pojednania z kościołem rzymskokatolickim i zachowania doktryny katolickiej. Drugi radykalny, rozwijający się głównie we Włoszech pod ideowym przywództwem wędrownych kaznodziejów, uczniów Waldo skłaniał się ku reformom doktrynalnym.
W 1205 roku wśród waldensów doszło do rozłamu. Opozycyjnie nastawieni do Piotra Waldo Ubodzy z Lombardii wybrali spośród siebie przywódcę religijnego Jana de Ronco i odeszli od możliwości porozumienia z kościołem katolickim, krzewiąc donatyzm i pogłębiając się w herezji. Piotr Waldo stanął natomiast na czele ruchu Ubogich z Lyonu, którzy odrzucali możliwość popadnięcia w herezję i szukali zbliżenia ze Stolicą Apostolską, które osiągnęli po śmierci Waldo wracając na łono kościoła katolickiego.
W 1215 roku Sobór Laterański IV uznał naukę waldensów za heretycką. Piotr Valdo zmarł obłożony ekskomuniką ok. 1217 roku podczas podróży do Królestwa Czech nie doprowadziwszy do zjednoczenia podzielonej doktrynalnie wspólnoty waldensów.
Powstały na początku XIII wieku ruch Ubogich z Lombardii stał się fundamentem dalszego istnienia waldyzmu. Pomimo prześladowań i ekskomuniki ten nurt waldensów przetrwał do czasów Reformacji i stał się zalążkiem istniejącego obecnie Kościóła Ewangelickiego Waldensów.
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Bibliografia
- Malcolm Lambert. Herezje średniowieczne: od reformy gregoriańskiej po reformację. ISBN 83-7233-043-3
