Ryszard Białous

Z Wikipedii

Ryszard Białous
ps. Jerzy
Życie	kapitan
Data urodzenia	4 kwietnia 1914 Warszawa
Data śmierci	24 marca 1992 Neugen, Argentyna
Kariera
W służbie od	1937
Pełniona funkcja	dowódca Batalion Zośka
Główne wojny i bitwy	Akcja pod Arsenałem, powstanie warszawskie
Odznaczenia

Ryszard Mieczysław Białous (ps. Jerzy, Zygmunt, Taran), (ur. 4 kwietnia 1914 w Warszawie, zm. 24 marca 1992 w Neugen, w Argentynie). Jeden z najwybitniejszych instruktorów harcerskich Szarych Szeregów, harcmistrz, podczas okupacji i powstania warszawskiego dowódca harcerskiego batalionu Zośka.

[edytuj] Życiorys

Od 1924 uczył się w Gimnazjum im. św. Stanisława Kostki w Warszawie. Działał w Związku Harcerstwa Polskiego - był drużynowym 6. Warszawskiej Drużyny Harcerzy, później hufcowym Hufca Powiśle. W 1932 zdał maturę i rozpoczął studia na Wydziale Matematycznym Uniwersytetu Warszawskiego. W 1932 otrzymał stopień podharcmistrza. W 1933 przeniósł się na Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej. Ukończył kurs Szkoły Podchorążych Rezerwy Saperów w Modlinie z drugą lokatą (wrzesień 1937 - wrzesień 1938). Do wybuchu wojny zaliczył osiem semestrów na Politechnice i uzyskał absolutorium. Był współtwórcą zrzeszenia Wigierczyków (za co został zawieszony w prawach instruktora w ZHP). Gdy została ogłoszona "pierwsza mobilizacja" w marcu 1939 został adiutantem batalionu saperów 8. Dywizji Piechoty.

W kampanii wrześniowej walczył w obronie Warszawy. Był dowódcą plutonu (jako sierżant podchorąży) w baonie saperów 8. Dywizji Piechoty. Został ciężko ranny w obie nogi i przez cztery miesiące leczył się w szpitalu wojskowym. Od listopada 1939 w konspiracji. Współtworzył program Szarych Szeregów, a w Głównej Kwaterze Szarych Szeregów (Pasieka) prowadził sprawy wojskowe. Do marca 1943 był kierownikiem organizacyjnym akcji N pod pseudonimem Zygmunt.

Zasłużony w akcji pod Arsenałem (26 marca 1943) Oddział Specjalny Jerzy został (dnia 1 września, kilka dni po śmierci Tadeusza Zawadzkiego) 1943 przekształcony w baon Zośka Kedywu Komendy Głównej AK, który wchodził w skład Oddziału Dyspozycyjnego Sztuka 90.

W Powstaniu Warszawskim nadal dowodził baonem "Zośka" i był zarazem zastępcą dowódcy, a po śmierci Jana Kajusa Andrzejewskiego (ps."Jan"), 31 sierpnia, został dowódcą brygady dywersji Broda 53 w Zgrupowaniu AK Radosław. Ze swoim batalionem przeszedł cały jego powstańczy szlak bojowy: od Woli przez Stare Miasto do Czerniakowa. Batalion Zośka stracił ogółem w Powstaniu 360 żołnierzy (w tym polegli i zaginieni), czyli ok. 70% stanu.

Ryszard Białous trzykrotnie awansował: styczeń 1941 - podporucznik rezerwy, maj 1943 - porucznik i wrzesień 1944 - kapitan. Wszystkie awanse zostały potwierdzone przez Główną Komisję Weryfikacyjną AK w Londynie 15 kwietnia 1946. Trzykrotnie otrzymał Krzyż Walecznych, podczas Powstania został odznaczony Orderem Virtuti Militari V klasy.

Po upadku Powstania był w niewoli niemieckiej w Bergen-Belsen, Gross-Born (Borne Sulinowo) i Sandbostel. Uwolniony w kwietniu 1945 przez oddziały brytyjskie. Po wyzwoleniu z oflagu przydzielony do 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej. Po wojnie kontynuował działalność w ruchu harcerskim, w 1947 był Naczelnikiem Harcerzy ZHP poza granicami kraju.

W lipcu 1948 przybył do Argentyny i zamieszkał w Neugen, niedaleko granicy z Chile. Nadzorował budowę lotniska w Quillen, był dyrektorem uzdrowiska cieplicowego w Caviahue, następnie ministrem ds. planowania i rozwoju w rządzie prowincji Neugen, a także dyrektorem generalnym zarządu dróg i energii elektrycznej w Patagonii. Założył pierwszy w Argentynie klub biatlonowy, stał się wybitnym znawcą cywilizacji Araukanów.

W 30. rocznicę Powstania Warszawskiego przyjechał z wizytą do kraju. Było to jego ostatnie spotkanie z Warszawą. Swoje wspomnienia powstańcze umieścił w książce pt. Walka w pożodze.

Zmarł 24 marca 1992 w Neugen, w Argentynie i tam też został pochowany.