Stefan Stec
Z Wikipedii
Stefan Stanisław Stec (ur. 25 listopada 1889 - zm. 11 maja 1921)[1] - polski pilot myśliwski - major pilot inżynier, latający w lotnictwie polskim oraz austro-węgierskim, twórca znaku polskiego lotnictwa wojskowego - biało-czerwonej szachownicy lotniczej.
Spis treści |
[edytuj] Młodość i służba w armii Austro-Węgier
Urodził się 25 listopada 1889 we Lwowie, jako syn Stefana i Anny ze Słoneckich. Ukończył studia na Politechnice Lwowskiej, otrzymując tytuł inżyniera[1].
Podczas I wojny światowej, 1 sierpnia 1914 Stec został powołany do armii austro-węgierskiej. Ukończył szkołę oficerów rezerwy pionierów, po czym do końca października 1915 służył w 10 Batalionie Pionierów. Skierowany następnie do lotnictwa, ukończył szkołę obserwatorów lotniczych w Wiener-Neustadt[1]. Od 31 stycznia 1916 do początku 1918 roku służył jako obserwator na samolotach rozpoznawczych w eskadrze Flik 3 (Fliegerkompagnie 3) na froncie wschodnim. 2 września 1917, lecąc z pilotem K. Heranem samolotem Hansa-Brandenburg C.I, zestrzelił pierwszy samolot - myśliwiec Nieuport koło wsi Monasterzyska[2]. 1 lutego 1918 awansował na stopień porucznika (Oberleutnant).
W lutym 1918 Stec ukończył kurs pilotażu, otrzymując odznakę pilota (nr 1206/1918), następnie kurs pilotażu myśliwskiego i 1 maja 1918 został przydzielony do swojej dawnej eskadry, przeformowanej na myśliwską Flik 3/J. Latał w niej na myśliwcach Albatros D.III (Oef) na froncie austriacko-włoskim, bazując głównie na lotnisku Romagnano. W składzie Flik 3/J Stec walczył do końca wojny, z krótką przerwą między 17 czerwca a 4 lipca 1918, kiedy powierzono mu w zastępstwie dowództwo eskadry Flik 9/J[2].
16 lipca 1918 Stec w składzie klucza z dwoma innymi pilotami (F. Navratil i F. Peter) zestrzelił włoski myśliwiec Hanriot HD-1 w rejonie jeziora Garda, a 10 sierpnia zestrzelił swój trzeci samolot nad Monte Pasubio[2]. W służbie austriackiej odznaczony został Orderem Żelaznej Korony III klasy z dekoracją wojenną, Wojskowym Krzyżem Zasługi II klasy, 2 razy Srebrnym Medalem za Odwagę oraz pruskim Krzyżem Żelaznym II klasy[2].
[edytuj] Służba w Wojsku Polskim
Od połowy 1918 Stec był członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej we Lwowie. W październiku 1918 przybył do Lwowa. Na początku listopada 1918, gdy rozgorzały walki polsko-ukraińskie we Lwowie, Stec uczestniczył w walkach w mieście, po czym 6 listopada przedarł się na opanowane przez Polaków lotnisko Lewandówka, stając się jednym z pierwszych pilotów polskiej grupy lotniczej w tym mieście (tego dnia dotarł tam też Eugeniusz Roland). Jeszcze przed oficjalną datą odzyskania niepodległości, Stefan Stec wstąpił do nowo formującego się lotnictwa polskiego ze stopniem porucznik pilot. Pierwszy lot bojowy Stec wykonał 7 listopada z lotniska Lewandówka, bombardując stanowiska ukraińskie. 9 listopada wykonał pierwszy lot transportowy w Polsce z prof. Stanisławem Strońskim, w celu zorganizowania w Krakowie odsieczy dla Lwowa. Samolot ich wówczas został uszkodzony przez ogień przeciwlotniczy i Stec musiał lądować przymusowo pod Łańcutem. 15 listopada Stec wykonał lot z meldunkami dla Piłsudskiego do Warszawy. W listopadzie, do zakończenia walk w samym Lwowie, wykonał 19 lotów bojowych.
Na swoim samolocie, jeszcze w służbie austriackiej, Stec jako godło osobiste miał namalowaną biało-czerwoną szachownicę. Szachownica ta została przyjęta 1 grudnia 1918 roku rozkazem nr. 38 Sztabu Generalnego WP jako znak rozpoznawczy samolotów lotnictwa polskiego.
W kolejnych miesiącach Stec w dalszym ciągu latał bojowo w składzie 6 Eskadry lwowskiej III Grupy Lotniczej. W styczniu 1919 został wysłany do Wiednia w sprawie zakupu samolotów, po czym 17 marca powrócił na front, w skład swojej eskadry, przemianowanej na 6 Eskadrę Wywiadowczą[1]. W kwietniu 1919 objął dowództwo 7 Eskadry Wywiadowczej, po czym 29 kwietnia 1919 zestrzelił na samolocie Fokker D.VIII (E.V) ukraiński myśliwiec Nieuport 11, a 10 maja zestrzelił balon obserwacyjny[3]. Eskadrą tą dowodził on do połowy października 1919, kiedy to wyjechał na studia wojskowe do Francji w Ecole Superiore d'Aeronautique w Paryżu.
Po ukończeniu studiów we wrześniu 1920 powrócił do kraju i zaangażował się w uruchomienie krajowej produkcji lotniczej, zostając kierownikiem wydziału fabrykacyjnego w Departamencie III Żeglugi Powietrznej Ministerstwa Spraw Wojskowych. 11 maja 1921 zginął w katastrofie lotniczej na lotnisku mokotowskim w Warszawie. Został pochowany na Cmentarzu Obrońców Lwowa.
W służbie austriackiej Stefan Stec zestrzelił 3 samoloty na pewno, podawane są także często dalsze 4 niepotwierdzone zwycięstwa, które nie znajdują jednak potwierdzenia w dokumentach. W służbie polskiej odniósł dwa dalsze zwycięstwa, łączny więc bilans jego zwycięstw (5) stanowi powszechnie uznawane minimum wymagane na tytuł asa myśliwskiego nadawany w państwach Ententy.
Odznaczony m.in. orderem Virtuti Militari, 3-krotnie Krzyżem Walecznych i Polową Odznaką Pilota.[1].
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Marian Romeyko (red.) "Ku czci poległych lotników", Warszawa 1933
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Tomasz Goworek, "Pierwsze samoloty myśliwskie lotnictwa polskiego", Warszawa 1991, ISBN 83-85001-46-8
- ↑ Tarkowski, Krzysztof: Lotnictwo polskie w wojnie z Rosją Sowiecką 1919-1920, Warszawa, 1991, ISBN 83-206-0985-2, s.38
[edytuj] Źródła
- Tomasz Goworek, "Pierwsze samoloty myśliwskie lotnictwa polskiego", Warszawa 1991, ISBN 83-85001-46-8
- Marian Romeyko (red.) "Ku czci poległych lotników", Warszawa 1933
- Stefan Stec - Historia Lotnictwa
[edytuj] Linki zewnętrzne
modele samolotów Stefana Steca
