Ukraińscy Strzelcy Siczowi

Z Wikipedii

Iwan Boberski, Dmytro Witowski i Longyn Cehelski w mundurach Strzelców Siczowych, 1918

Ukraińscy Strzelcy Siczowi (Українські Січові Стрільці, USS, Legion USS, "Usususy"), a właściwie Legion Ukraińskich Strzelców Siczowych – ukraińska formacja wojskowa w składzie Armii Austro-Węgier.

Została uformowana z ochotników, którzy zgromadzili się na apel Głównej Rady Ukraińskiej (HUR) 6 sierpnia 1914. Kadry USS pochodziły z ukraińskich paramilitarnych organizacji Galicji (Sicz, Sokił, Płast).

Na wezwanie HUR zgłosiło się 28 tysięcy ochotników, ale na zbiórce USS w Stryju na przełomie sierpnia i września 1914 doliczono się 10 tysięcy (w związku z zajęciem części Ukrainy przez wojska rosyjskie). Z ochotników tych austriacka komisja wybrała tylko 2500 strzelców, których podzielono na 10 sotni. Po krótkim szkoleniu na Zakarpaciu (Goronda, Strabiczowe) sotnie USS wysłano na front w Karpatach. Zorganizowano ich w dwa i pół kurenia (sotnik M. Wołoszyn, sotnik Hryhorij Kossak, ataman Stepan Szuchewycz), a od października w 3 samodzielne grupy. USS podporządkowano dowódcy grupy korpusu – generałowi P. Hofmanowi. Walczyli oni w składzie 129 i 130 brygady (ich dowódcami byli Ukraińcy – gen S. Kobylianskyj i gen. Josyf Witoszynśkyj-Dobrowolja) i 55 dywizji piechoty gen. Flajszmana. W zimie 1914/15 w składzie 130 brygady USS bronili przełęczy karpackich. Przypadła im w udziale służba zwiadowcza i wartownicza. Pierwszym komendantem z inicjatywy UBU był ataman T. Rożankowskyj, po nim porucznik M. Hałuszczynskyj. W marcu 1915 austriacka Kwatera Główna zlikwidowała strukturę ustaloną przez komendanta USS i podzieliła Legion na 2 samodzielne kurenie (dowódcy H. Kossak i Semen Horuk) i rezerwową sotnię. Pierwszym sukcesem Legionu USS było bitwa na górze Makiwka (19 kwietnia – 3 maja 1915), później legion odznaczył się w walkach pod Bolechowem, Haliczem, Zawadowem i Semikiwcami.

Od lata 1915 USS okopali się nad rzeką Strypa, przebywali tam w okolicy Sosnowej i Wesołej do sierpnia 1915. Dalej w składzie 55 dywizji obydwa kurenie przorganizowano na pułk USS (dowódca ataman H. Kossak, od listopada 1916 podpułkownik Antin Warywoda), w sierpniu 1916 Legion przeniesiono pod Brzeżany, gdzie okopał się na wzgórzu Łysonia. W sierpniowych i wrześniowych bojach pod Łysonią pułk stracił 28 z 44 oficerów, i około 1000 żołnierzy. 30 września 1916 liczył tyko 9 oficerów i 444 żołnierzy. Po tym kolejna reorganizacja na kureń i nowy dowódca – pułkownik F. Kikal. Na froncie pod Kirlibabą została przyłączona huculska sotnia USS pod dowództwem porucznika O. Łewickiego.

Dość duże straty poniósł Legion USS na początku lipca 1917 w bitwie pod Koniuchami, podczas tak zwanej ofensywy Kiereńskiego, kiedy do niewoli dostał się prawie cały Legion USS (uniknęło niewoli około 400 podoficerów i żołnierzy). Z nich, z sotni huculskiej, oraz uzupełnień z Kosza USS sformowano nowy kureń USS, który doszedł do Zbrucza, a w lutym 1918 wyruszył w marsz z austriackimi władzami okupacyjnymi. Był rozmieszczony w rejonie Chersonia i dowodzony przez pułkownika Wasyla Wyszywanego. Kureniem dowodził do Zbrucza D. Krenżałowskyj, po nim ataman М. Тarnawskyj i sotnik O. Mykytka . Na początku października 1918 USS przeniesiono z rejonu Chersonia na Bukowinę. Podczas polsko-ukraińskich walk o Lwów Legion USS przybył do Lwowa 3 listopada 1918, i nie mógł zmienić już przebiegu kampanii.

Później Legion USS wchodził w skład Grupy „Wschód” UHA, i w styczniu 1919 był przeformowany na 1 Brygadę USS w składzie jednego, a później dwóch pułków piechoty USS, konnej sotni USS, pułku artylerii USS i oddziałów pomocniczych. Komendantem 1 Brygady USS był ataman S. Bukszowanyj. Uzupełnieni Ukraińcami z rosyjskiej armii, wzięci do niewoli rosyjskiej żołnierze Legionu USS sformowali w Kijowie w listopadzie 1917 halicko-bukowiński kureń Strzelców Siczowych, który szybko szybko rozwinął się w pułk, korpus i grupę Strzelców Siczowych. Byli oni jedną z najlepszych formacji ukraińskiej armii.

[edytuj] Kosz USS

Uzupełnianiem stanów oddziałów USS zajmowała się rezerwowa sotnia USS (Kosz USS), do której należały stanice zbiorcze we Lwowie, Stanisławowie, Syhocie i Wiedniu. Kosz USS zorganizował trzy komisariaty na Wołyniu, kierujące szkoleniem oświatowo-wychowawczym, zorganizował również szkolnictwo i Kwaterę Prasową USS, która miała placówki w pułku USS, Koszu USS i Szkole USS.

[edytuj] Szkoła USS

Szkoła USS należała początkowo do Kosza USS ,od listopada 1915 została osobną formacją, którą dowodził Mykoła Tarnawskyj, potem płk K. Ślusarczyk, ataman Hryhorij Kossak i wreszcie sotnik S. Krasnopiera. W 1916 Szkołę USS podporządkowano pionowi szkolenia niemieckiej Armii „Południe” (dowódca książę Oskar Hohenzollern). Tam ponad 7000 podoficerów i żołnierzy otrzymało wyszkolenie od niemieckich instruktorów, dzięki czemu w przyszłości żołnierze USS byli najlepiej wyszkolonymi żołnierzami UHA.