Walerian Czuma

Z Wikipedii

Walerian Czuma
'


Życie	generał brygady
Data urodzenia	24 grudnia 1890 Niepołomice
Data śmierci	7 kwietnia 1962 Wrexham
Kariera
W służbie od
Pełniona funkcja	dowódca obrony Warszawy
Główne wojny i bitwy	wojna obronna 1939r., I wojna światowa
Odznaczenia

Walerian Czuma (ur. 24 grudnia 1890 w Niepołomicach, zm. 7 kwietnia 1962 w Penley), generał brygady WP i działacz społeczny.

[edytuj] Nota biograficzna

Walerian Czuma studiował w Wiedniu, gdzie wstąpił do Drużyn Strzeleckich. Podczas pierwszej wojny światowej członek Drugiej 'Żelaznej' Brygady Legionów. Wzięty do niewoli i zesłany na Syberię. Tam, po rewolucji październikowej 1917 zaczął w stopniu majora organizować 5 Dywizję Strzelców Polskich, zwaną też Dywizją Syberyjską, która walczyła wspólnie z wojskami admirała Aleksandra Kołczaka, Korpusem Czesko-Słowackim i siłami ekspedycyjnymi Ententy przeciwko siłom bolszewickim. W składzie jego dywizji walczyło też kilka monitorów rzecznych, patrolujących rzekę Ob, co czyni z gen. Czumy organizatora pierwszej polskiej floty wojennej od czasów rozbiorów. Po walkach z Armią Czerwoną dostał się do niewoli i więziony był w Krasnojarsku i Omsku, a od 6 listopada 1920 w moskiewskim więzieniu na Butyrkach. 17 stycznia 1922 roku wymieniony na sowieckich komisarzy.

W dwudziestoleciu międzywojennym na różnych stanowiskach dowódczych. Działał aktywnie w kilku organizacjach społecznych, m.in. w Straży Mogił Polskich Bohaterów, organizacji, która zainicjowała budowę Cmentarza Obrońców Lwowa. Od marca do września 1939 komendant Straży Granicznej.

3 września 1939 otrzymał nominację na dowódcę obrony Warszawy. Początkowo dysponował jedynie skromnymi siłami garnizonu miejskiego, jednak w krótkim czasie zdołał zgromadzić całkiem pokaźne siły złożone z rozbitych jednostek cofających się na Warszawę, maruderów oraz z cywilnych ochotników. 8 września dowództwo całości Armii Warszawa objął gen. Juliusz Rómmel, jednak za całość obrony miasta do końca września odpowiedzialny był Czuma. Po kilku nieudanych próbach taktycznego kontrataku, wojska Czumy przeszły do obrony, wspierane przez wieleset tysięcy cywilnych warszawiaków pracujących przy budowie rowów przeciwczołgowych, barykad i umocnień. Po kapitulacji Warszawy w niewoli niemieckiej w Oflag VIIA Murnau. Stamtąd w 1945 wyzwolony przez wojska amerykańskie. Po wojnie pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii, gdzie zajmował się uprawą ziemi. Zmarł na emigracji. Pochowany pierwotnie we Wrexham; 2 lipca 2004 prochy przeniesiono na Cmentarz Powązkowski w Warszawie. Jego imię nosi ulica Czumy na warszawskim Bemowie oraz przystanek autobusowo-tramwajowy przy tej ulicy.