Widawa (Wrocław)

Z Wikipedii

Domy przy ul. Strażackiej

Wiejski cmentarz na terenie osiedla

Widawa (niem. Weide) – osiedle w północnej części Wrocławia, w dzielnicy Psie Pole, nad rzeką Widawą.

[edytuj] Historia osiedla

Pierwszą zachowaną o nim wzmiankę można znaleźć w bulli papieża Celestyna III z 8 kwietnia 1193. Widawa powstała z połączenia dwóch sąsiednich wiosek: Widawy ciągnącej się wzdłuż traktu na Trzebnicę oraz dawnego majątku ziemskiego – Pracz nad Widawą. Przez następne trzysta lat należąca do dóbr kościelnych osada rozwijała się w cieniu Wrocławia.

W 1344 r. zapadła decyzja o budowie kościoła parafialnego. Wcześniej Widawa należała do parafii w Ołbinie. Fundatorem kościoła był właściciel wsi rycerz Henryk Cal, którego herb do dziś pozostaje herbem Widawy. Budowa kościoła trwała ok. 4 lata. Wieś posiadała młyn i karczmę oraz 20 łanów pola.

W 1552 r. dotarła do wsi rewolucja protestancka. Wtedy to na polecenie właściciela majątku w kościele odbyło się pierwsze nabożeństwo luterańskie. Kolejne lata przyniosły znaczne rozszerzenie luteranizmu, co potwierdza fakt poświęcenia w 1604 r. nowej świątyni w Psarach przez pastora z Widawy. Kościół w Widawie zwrócony katolikom ulegał dewastacji z powodu braku wiernych. W 1706 r. przeprowadzono spis ludności który wykazał:

katolików 17 osób
protestantów 622 osób
konwertynów 2 osoby
apostatów 2 osoby.

W latach 1749-1777 miała miejsce trzecia przebudowa i remont kościoła, wykonana przez Franza Andreasa hrabiego von Sierstorpffa, ówczesnego właściciela majątku ziemskiego w Widawie.

Lata 1777-1781 przyniosły informację o istnieniu dwóch szkół: protestanckiej i katolickiej.

Rok 1798 to czwarta przebudowa kościoła, którą wykonał właściciel Widawy od 1794 r. wrocławski kupiec Steyer. W następnych latach stopniowo zwiększała się liczba ludności o wyznaniu katolickim i w 1897 r. parafia św. Anny obejmująca takie miejscowości jak Widawa, Osobowice, Polanowice, Poświętne liczyła 1167 wiernych.

Na podstawie spisu mieszkańców dokonanego w 1912 r., można było stwierdzić, że łącznie w wymienionych wyżej miejscowościach żyło: 119 ewangelików, 814 katolików.

W latach 1918-1922 na skutek reorganizacji struktury administracyjnej i kościelnej Widawa stała się gminą obejmującą Widawę, Psary, Krzyżanowice, Polanowice i Poświętne. Lata te, to okres uruchomienia kolei wąskotorowej, tak popularnego środka transportu na bliskie odległości w Prusach. Linia biegnąca przez Widawę to Wąskotorowa Kolejka Wrocławsko - Trzebnicko - Prusicka. Dalszymi liniami można było dotrzeć do Żmigrodu i Milicza, a jednym z jej odgałęzień była linia do ówczesnego majątku ziemskiego Szymanów.

Wiek XX to czas osiedlania się na terenie Widawy katolickich zakonów żeńskich. 5 maja 1917, za aprobatą miejscowego proboszcza księdza Hermana Bannerta, powstała placówka sióstr boromeuszek, prowadzących szpital św. Jerzego we Wrocławiu (dzisiejszy szpital im. Rydygiera). W 1917 r. siostra Longina Nowak, przełożona zakonu, zakupiła na terenie Widawy gospodarstwo rolne, w celu zaopatrzenia w żywnościowego szpitala. Lata 1919-1930 to okres osiedlenia się w Widawie sióstr szkolnych de Notre Dame, których Przełożona prowincji śląskiej, siostra Maria Anuncjata Opic, nabyła widawski majątek ziemski.

Okres dwudziestolecia międzywojennego zaznaczył się uruchomieniem zasilania Widawy w energię elektryczną, a także kablowej łączności telefonicznej.

Rozwijającą się osadę oszczędziły bezpośrednie działania wojenne u schyłku II wojny światowej, w czasie oblężenia miasta Wrocławia. Po wojnie ludność pochodzenia niemieckiego, na skutek postanowień jałtańskich, musiała opuścić swoje miejsca zamieszkania. Przemarsz wojsk radzieckich oraz ich zakwaterowanie spowodował duże zniszczenia oraz spalenie majątku ziemskiego, który był w posiadaniu sióstr de Notre Dame.

1945-1946 to okres osiedlania się w opuszczonej miejscowości ludności deportowanej z terenów wschodnich oraz z innych regionów Polski.

Widawa do 1973 r. była siedzibą gminy (urząd gminy mieścił się przy dzisiejszej ul. Księgarskiej 37). W Widawie istniał posterunek milicji, oraz siedziba Gminnej Spółdzielni z placówką handlową przy dzisiejszej ul. Sułowskiej, poczta oraz ośrodek zdrowia. Czynna była również restauracja przy ul. Sułowskiej. Z organizacji społecznych istniały: Ochotnicza Straż Pożarna i Koło Gospodyń Wiejskich. Wieś została przyłączona do Wrocławia w 1973.

Obecnie osiedle Widawa traktowana jest – na potrzeby administracyjne – wspólnie z sąsiadującym mniejszym osiedlem Pracze Widawskie, licząc wspólnie ok. 1,3 tys. mieszkańców.