Związek Strzelecki "Strzelec"
Z Wikipedii
Związek Strzelecki (popularnie nazywany "Strzelcem") – organizacja społeczno-wychowawcza powstała w 1910 roku we Lwowie i ponownie w 1991 po połączeniu 5 działających w Polsce organizacji tzw. ruchu strzeleckiego.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Związek Strzelecki powstał we Lwowie w 1910 roku z inicjatywy nielegalnego Związku Walki Czynnej, jako organizacja paramilitarna, w Krakowie pod nazwą Towarzystwo "Strzelec". Działał jednak legalnie na podstawie statutu zatwierdzonego przez władze austriackie. Kierowała nim Komenda Główna Związków Strzeleckich z siedzibą we Lwowie, z komendantem Józefem Piłsudskim i szefem sztabu Kazimierzem Sosnkowskim.
Komendzie Głównej podlegały Komendy Okręgowe: w Krakowie (Galicja Zachodnia), Rzeszowie (Galicja środkowa) i Lwowie (Galicja Wschodnia) oraz Komenda Królestwa Polskiego i Komenda Zagraniczna. Organizacje strzeleckie działające w zaborze pruskim i Królestwie Polskim pozostawały w konspiracji. W Galicji Związek Strzelecki organizował szkoły podoficerskie i oficerskie, mógł korzystać ze strzelnic wojskowych, odbywać ćwiczenia oraz kupować broń i amunicję. Jego członkami byli przedstawiciele wszystkich warstw społecznych, kierunków i partii politycznych (z wyjątkiem Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy).
Szczególną rolę w rozbudowie organizacji odegrali studenci Uniwersytetu Jagiellońskiego. W maju 1913 zlikwidowano Komendę Główną, jej funkcję przejął Wydział Wojskowy Komisji Tymczasowej Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych, której komendantem wojskowym został Józef Piłsudski. W chwili wybuchu I wojny światowej Związek Strzelecki liczył 8000 członków zrzeszonych w 200 kołach strzeleckich. Członkowie Związku Strzeleckiego i Polskich Drużyn Strzeleckich stanowili podstawę Legionów Polskich, walczących u boku Cesarstwa Austro-Węgierskiego, oraz konspiracyjne Polskiej Organizacji Wojskowej. Główni działacze: Józef Piłsudski, Kazimierz Sosnkowski, Edward Rydz-Śmigły, Władysław Sikorski, Marian Kukiel, Walery Sławek, Julian Stachiewicz, Aleksander Prystor, Kordian Józef Zamorski, Włodzimierz Tetmajer.
Organy prasowe: Strzelec, Bellona Polska i Przegląd Wojskowy.
Po I wojnie światowej powstał Związek Strzelecki. Nawiązywał do tradycji Związku Strzeleckiego z lat 1910-1914. Zrzeszał pozaszkolną, przedpoborową młodzież, głównie wiejską i rzemieślniczą. Prowadził działalność w zakresie wychowania fizycznego i przysposobienia wojskowego. Podlegał Ministerstwu Spraw Wojskowych. Należał do Polskich Związków Sportowych. Ściśle związany z obozem J. Piłsudskiego. Terytorialna struktura organizacyjna Związku Strzeleckiego odpowiadała wojskowo-administracyjnemu podziałowi państwa.
Związek podzielony był na 3000 oddziałów w 141 obwodach należących do 15 okręgów. Prowadzono w jego ramach działalność oświatową tj. kursy podstawowe, kursy instruktorskie, pogadanki, odczyty, biblioteki i czytelnie. W 1928 roku istniało 70 chórów, 20 orkiestr, 16 domów ludowych z boiskami i 237 świetlic należących do związku[1].
W 1939 ZS liczył ok. 500 tys. członków, którzy w czasie kampanii wrześniowej 1939 wykonywali zadania zlecone przez władze wojskowe.
[edytuj] Współczesność
Obecnie istnieje kilka organizacji odwołujących się do tradycji przedwojennego Związku Strzeleckiego. Dla zjednoczenia ruchu strzeleckiego utworzono Federację Związków i Drużyn Strzeleckich z Prezesem Maciejem Wechmannem.
[edytuj] ZS "Strzelec" OSW
W 1991 roku powstający Związek Strzelecki "Strzelec" Organizacja Społeczno-Wychowawcza określił się wówczas jako patriotyczne stowarzyszenie młodzieży polskiej, będącej kontynuatorem istniejącego w okresie międzywojennym Związku Strzeleckiego "Strzelec", którego Komendantem Głównym był Józef Piłsudski.
Obecnie ZS "Strzelec" OSW jest pod patronatem Ministerstwa Obrony Narodowej jest dzisiaj jedną z największych organizacji paramilitarnych w Polsce, którą dowodzi st. insp. Jan Józef Kasprzyk. Obszar Polski podzielony jest na dwa okręgi strzeleckie:
- Południowy z siedzibą w Bełchatowie i 23 jednostkami strzeleckimi,
- Północny z siedzibą w Łodzi i 22 jednostkami strzeleckimi.
- Siedziba główna związku mieści się w Warszawie.
[edytuj] ZS "Strzelec"
W roku 1994 powstał także "Związek Strzelecki" podzielony na trzy okręgi:
- I – z siedzibą w Szydłowcu
- II – z siedzibą w Łodzi (także siedziba główna)
- III – z siedzibą w Częstochowie.
"Związkiem Strzeleckim" dowodzi Komendant Główny – komp. ZS Grzegorz Filipek.
Przypisy
- ↑ Wielka Ilustrowana Encyklopedja Powszechna Wydawnictwa Gutenberga. [T.] 13,. Warszawa: (reprint) "Gutenberg-Print", 1994, s. 118. ISBN 83-86381-08-6. Dr. Władysław Żyła Oświata pozaszkolna
[edytuj] Zobacz też
- Józef Piłsudski
- Edward Rydz-Śmigły
- Kazimierz Sosnkowski
- Władysław Sikorski
- Bolesław Wieniawa-Długoszowski
- Antoni Heda "Szary"
