Euro

Z Wikipedii

euro Еuro    Ευρώ    Евро
Kod ISO 4217	EUR
Strefa euro	Państwa UE	Austria, Belgia, Cypr, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Malta, Niemcy, Portugalia, Słowenia, Włochy
	Terytoria zależne Francji	Gujana Francuska, Gwadelupa, Martynika, Majotta, Reunion, Saint-Barthélemy, Saint-Martin, Saint-Pierre i Miquelon
Umowa z UE	Monako, San Marino, Watykan
Bez umowy z UE	Andora, Czarnogóra, Kosowo
Podział	100 eurocentów = 1 euro
Symbol euro	€
Monety	1, 2 (€) 1, 2, 5, 10, 20, 50 (eurocentów)
Banknoty	Często używane: 5, 10, 20, 50 (€) Rzadko używane: 100, 200, 500 (€)
Centralny bank	Europejski Bank Centralny
Wartość w polskiej walucie	1 EUR = 3,4054 PLN (kurs średni NBP, 2008-05-09

Euro (znak: €, kod ISO 4217: EUR) – europejska waluta wprowadzona w miejsce walut narodowych. Prawny środek płatniczy w 15 krajach Unii Europejskiej i sześciu innych krajach poza jej obszarem, liczących łącznie 320 mln obywateli. Waluta euro używana jest także w większości terytoriów zależnych Francji.

Strefa euro (Euroland; Euroobszar; obszar euro) jest tworzącą unię walutową wspólną przestrzenią unijnych państw, które wprowadziły euro jako swoją walutę, gdzie Europejski Bank Centralny prowadzi niezależną politykę pieniężną.

Spis treści 1 Utworzenie waluty euro 2 Kryteria konwergencji 3 Strefa euro 4 Wymiana walut narodowych na euro 4.1 W roku 2002 4.2 W roku 2007 4.3 W roku 2008 5 Mechanizm ERM II 6 Emisja euro 7 Euro w innych krajach 7.1 Euro w Polsce 8 Nominały euro i eurocentów 9 Znak graficzny euro 10 Znak € na klawiaturze 11 Zobacz też 12 Linki zewnętrzne 13 Przypisy

[edytuj] Utworzenie waluty euro

Pierwsze plany utworzenia Unii Walutowej pojawiły się już w latach 60. XX wieku, lecz dopiero w latach 70. opracowano plan wprowadzenia wspólnej waluty, a w 1979 roku powstał Europejski System Walutowy. W 1986 ECU zostało trzecią walutą na świecie, w której emitowano obligacje międzynarodowe. Ostateczna decyzja o utworzeniu wspólnej waluty Unii Europejskiej zapadła w ramach traktatu z Maastricht, który powoływał do życia Unię Gospodarczą i Walutową. W grudniu 1995 roku w Madrycie wspólnej walucie nadano nazwę euro. Ustanowiono też system TARGET – system automatycznych przeliczeń walut narodowych na euro. 1 stycznia 1999 nastąpiła inauguracja euro w transakcjach bezgotówkowych, a od 1 stycznia 2002 wprowadzono tę walutę w formie gotówkowej w dwunastu państwach UE (oprócz Wielkiej Brytanii, Szwecji i Danii). 1 lipca 2002 ostatecznie wycofano z obiegu waluty narodowe 12 krajów, które przystąpiły do Strefy euro. Rozszerzenie Strefy euro nastąpiło 1 stycznia 2007 roku, gdy tolar słoweński został zastąpiony przez euro, a następnie 1 stycznia 2008, gdy euro zastąpiło funt cypryjski i lirę maltańską.

[edytuj] Kryteria konwergencji

Aby wejść do Strefy euro, należy spełnić wcześniej ścisłe kryteria konwergencji takie jak:

• inflacja nie wyższa niż o 1,5 pkt% od średniej stopy inflacji w trzech krajach UE, gdzie inflacja jest najniższa (3,0% wg danych za marzec 2007 r.)
• dług publiczny nieprzekraczający 60% PKB
• deficyt budżetowy nie wyższy niż 3% PKB
• długoterminowe stopy procentowe nieprzekraczające o więcej niż o 2 p.p. średniej stóp procentowych w 3 krajach UE o najniższej inflacji (6,4% wg danych za marzec 2007 r.)
• stabilny kurs wymiany waluty w ciągu ostatnich 2 lat – wahania kursów walut nie mogą przekroczyć +/- 15% do ustalonej początkowo wartości (wprowadzenie waluty do Mechanizmu Kursów Walutowych ERM II)

[edytuj] Strefa euro

Waluta ta została 1 stycznia 1999 r. wprowadzona w formie bezgotówkowej, a 1 stycznia 2002 r. w formie gotówkowej w następujących krajach członkowskich UE mających podane waluty:

Austria: 1 szyling austriacki = 100 groszy (ATS)  Belgia: 1 frank belgijski = 100 centymów (BEF)  Finlandia: 1 marka fińska = 100 penni (FIM)  Francja: 1 frank francuski = 100 centymów (FRF)  Hiszpania: 1 peseta hiszpańska = 100 centimos (ESP)

Holandia: 1 gulden holenderski = 100 centów (NLG)  Irlandia: 1 funt irlandzki = 100 pensów (IEP)  Luksemburg: 1 frank luksemburski = 100 centymów (LUF)  Niemcy: 1 marka niemiecka = 100 fenigów (DEM)  Portugalia: 1 escudo portugalskie = 100 centavos (PTE)  Włochy: 1 lir włoski = 100 centesimów (ITL)

Ponadto, na mocy podpisanych umów, 1 stycznia 1999 r. wprowadzono euro w formie bezgotówkowej, a 1 stycznia 2002 r. w formie gotówkowej w 3 krajach, które nie są członkami UE:

•  Monako: 1 frank francuski = 100 centymów (FRF)
•  San Marino: 1 lir włoski = 100 centesimów (ITL)
•  Watykan: 1 lir włoski = 100 centesimów (ITL)

1 stycznia 2001 r. wprowadzono euro w formie bezgotówkowej, a 1 stycznia 2002 r. w formie gotówkowej w kolejnym kraju UE:

•  Grecja: 1 drachma = 100 lept (GRD)

1 stycznia 2007 r. do Strefy euro dołączył kolejny kraj:

•  Słowenia: 1 tolar = 100 stotinów (SIT)

1 stycznia 2008 r. do Strefy euro dołączyły dwa kolejne kraje:

•  Cypr: 1 funt cypryjski = 100 centów (CYP)
•  Malta: 1 lira maltańska = 100 centów (MTL)

Trzy państwa również używają euro jako swojej waluty, jednakże nie są członkami Unii Gospodarczej i Walutowej (przeprowadziły tzw. jednostronną euroizację):

•  Andora
•  Czarnogóra
•  Kosowo

Komisja Europejska zgodziła się na wejście do strefy euro 1 stycznia 2009:

•  Słowacja: 1 korona słowacka = 100 halerzy (SKK)^[1]

Ostateczną decyzję, wraz z kursem wymiany słowackiej korony na euro, ogłoszą unijni ministrowie finansów w lipcu 2008.

W 2010 r. planuje dołączyć, o ile spełni kryteria konwergencji:

•  Litwa: 1 lit = 100 centów (LTL)^[2] (przekroczenie poziomu inflacji nie pozwoliło na wprowadzenie euro w 2007 r.)

W 2011 r. planuje dołączyć, o ile spełni kryterium wysokości inflacji:

•  Estonia: 1 korona estońska = 100 senti (EEK)^[3]

1 stycznia 2012 planują dołączyć:

•  Bułgaria: 1 lew = 100 stotinek (BGN)
•  Czechy: 1 korona czeska = 100 halerzy (CZK)
•  Łotwa: 1 łat = 100 santimów (LVL)^[4]
•  Polska: 1 złoty = 100 groszy (PLN)

W 2014 r. planuje dołączyć:

•  Rumunia: 1 lej = 100 bani (RON)^[5]

Węgry nie podały daty planowanego dołączenia do strefy euro.

•  Węgry: 1 forint = 100 fillerów (HUF)

Do Strefy euro nie przystąpiły 3 kraje z 15 będących w 2002 r. członkami Unii Europejskiej:

• Wielka Brytania – na skutek decyzji swojego parlamentu,
• Szwecja – na skutek niespełnienia wymogów w kwestii maksymalnego deficytu budżetowego oraz negatywnego wyniku referendum z 14 września 2003 w tej sprawie,
• Dania – na skutek negatywnego wyniku referendum z 28 września 2000 w tej sprawie.

[edytuj] Wymiana walut narodowych na euro

[edytuj] W roku 2002

Początkowo waluta ta była tylko międzybankową walutą rozliczeniową i nie znajdowała się w normalnym obiegu. 1 stycznia 2002 r. nastąpiło zastąpienie walut państw członkowskich Strefy euro monetami i banknotami euro, co było największą przeprowadzoną dotąd na świecie jednorazową operacją walutową. Cała akcja wymiany walut zakończyła się 1 lipca 2002 roku, kiedy to waluty narodowe państw Strefy euro zostały całkowicie wycofane. Kursy między walutami narodowymi, które miało zastąpić euro zostały zamrożone 1 stycznia 1999.

Przeliczniki wg których 1 stycznia 2002 r. wymieniono na euro waluty narodowe (za 1 euro):

• 13,7603 szylingów austriackich (ATS)
• 40,3399 franków belgijskich (BEF)
• 1,95583 marek niemieckich (DEM)
• 166,386 peset hiszpańskich (ESP)
• 5,94573 marek fińskich (FIM)
• 6,55957 franków francuskich (FRF)
• 340,750 drachm greckich (GRD)
• 0,787564 funtów irlandzkich (IEP)
• 1936,27 lirów włoskich (ITL)
• 40,3399 franków luksemburskich (LUF)
• 2,20371 guldenów holenderskich (NLG)
• 200,482 escudos portugalskich (PTE).

Wymianie uległo 4,5 biliona euro w gotówce, oraz przeliczono waluty narodowe na ponad 10 bilionów euro na kontach bankowych na całym świecie.

[edytuj] W roku 2007

1 stycznia 2007 r. do Strefy euro weszła Słowenia, wymieniając swoją walutę według kursu za 1€:

• 239,640 tolarów słoweńskich (SIT).

[edytuj] W roku 2008

1 stycznia 2008 r. do Strefy euro weszły Cypr i Malta. Kurs wymiany za 1€ :

• 0,585274 funtów cypryjskich (CYP)
• 0,429300 liry maltańskiej (MTL)

[edytuj] Mechanizm ERM II

Mechanizm ERM II został przyjęty przez następujące państwa:

•  Dania (od 1999 r.)
•  Estonia (od 2004 r.)
•  Litwa (od 2004 r.)
•  Łotwa (od 2005 r.)
•  Słowacja (od 2005 r.)

[edytuj] Emisja euro

Banknoty euro są drukowane pod bezpośrednią kontrolą Europejskiego Banku Centralnego (w 12 różnych drukarniach) i mają jednolity wygląd we wszystkich krajach

Monety są produkowane przez mennice poszczególnych krajów. Monety mają jednakowy kształt, jednakowy materiał i jednakowy wygląd awersu.

• Na awersach od 1 do 5 eurocentów przedstawiono Zachodnią Europę na mapie świata. Zaznaczono wszystkie kraje, również te, które nie należą do Unii.
• Na pierwszej wersji awersach monet od 10 do 50 eurocentów przedstawiono 15 poszczególnych krajów członkowskich UE w pewnej odległości od siebie, w tym nie należących do Strefy euro: Danii, Szwecji i Wielkiej Brytanii.
• Na pierwszej wersji awersach monet o wartości 1 i 2 euro, kraje UE-15 złączone są w jedną całość, co odzwierciedla dewizę Jedności w różnorodności.
• Od 2007 roku wprowadzano nowe monety. Monety od 10 centów do 2 euro są z awersem przedstawiającym bez granic większą część Europy, zachowując awersy monet od 1 do 5 eurocentów, na których pod lupą widać, że nowe kraje członkowskie nie są częścią zaznaczonego obszaru.

Rewersy natomiast są inne w każdym z krajów, które decydują jakie symbole są tam zamieszczone.

Dystrybucją banknotów i monet zajmują się poszczególne banki centralne krajów Strefy euro pod ścisłą kontrolą Europejskiego Banku Centralnego.

[edytuj] Euro w innych krajach

Pojawiające się natomiast na rynku numizmatycznym tzw. "próbne monety euro" z Danii, Szwecji, Wielkiej Brytanii, Polski (istnieją nawet dwa warianty – bite na Słowacji na zlecenie polskich kupców numizmatycznych oraz w Wielkiej Brytanii na zlecenie firmy zagranicznej) i innych krajów wstępujących do Unii Europejskiej są produktem prywatnym, od których banki emisyjne (w tym Narodowy Bank Polski) zdecydowanie się odcinają; nie przeszkadza to jednak w handlu tymi monetami po dosyć wygórowanych cenach. Istnieją nawet "próbne monety euro" ze Szwajcarii, która do Unii nie należy, a nawet Szkocji i Padanii.

Euro jest też oficjalną walutą w Czarnogórze i Kosowie. Zależny od euro jest także kurs marki transferowej, oficjalnej waluty Bośni i Hercegowiny (stały przelicznik 1 EUR = 1,95583 MK).

Począwszy od 2008 roku, euro stało się oficjalnym środkiem płatniczym na Cyprze i Malcie. Słowacja planuje wprowadzenie euro w 2009 r., Litwa i Bułgaria w 2010 r., Estonia w 2011 ^[6] roku, a pozostałe kraje UE najwcześniej w 2012 r.

Euro jest również środkiem płatniczym w większości terytoriów zamorskich Francji, między innymi: w położonym przy kanadyjskim wybrzeżu St-Pierre-et-Miquelon w Ameryce Północnej, oraz Gujanie Francuskiej w Ameryce Południowej. Euro nie używają natomiast francuskie terytoria zależne na Oceanie Spokojnym.

[edytuj] Euro w Polsce

Jak wynika z informacji podanych przez Ministerstwo Finansów (8 lutego 2006 roku), że Polska miała być gotowa do wejścia do Strefy euro w 2009 r., co jednak przełożono do (co najmniej) 2012 r. Przyjmując za obowiązujący zaktualizowany program konwergencji Polska nie spełni do 2008 roku wyznaczonych kryteriów. Zgodnie z decyzją Eurostatu o klasyfikowaniu środków przekazywanych do OFE poza sektorem instytucji rządowych i samorządowych deficyt w 2008 roku przekroczy 3% i wyniesie 3,7% PKB.

Na mocy para. 11 rozporządzenia ministra finansów z 4 września 2007 roku w sprawie ogólnych zezwoleń dewizowych (Dz. U. 2007 nr 168, poz. 1178) również w Polsce można używać euro do rozliczeń, w których jedną stroną jest konsument, czy odbiorca usług (tzn. np. w sklepie czy u fryzjera).

Po wygranych wyborach parlamentarnych w 2007, Platforma Obywatelska zapowiedziała^{[potrzebne źródło]}, że Polska będzie starać się jak najszybciej spełnić kryteria spójności, aby wejść do Strefy euro już w 2012 lub 2013 roku.

Donald Tusk zapowiedział, że nie odbędzie się referendum w sprawie wejścia Polski do Strefy euro^{[potrzebne źródło]}.

5 maja 2008 w wywiadzie dla TVN24 premier Donald Tusk powiedział, że "Rząd szuka środków na obniżenie deficytu budżetowego, tak by w 2011 Polska była gotowa do wejścia do strefy Euro." ^{[7] [8]}

[edytuj] Nominały euro i eurocentów

Euro	Eurocenty
1 euro (moneta)	1 cent (moneta)
2 euro (moneta)	2 centy (moneta)
5 euro	5 centów (moneta)
10 euro	10 centów (moneta)
20 euro	20 centów (moneta)
50 euro	50 centów (moneta)
100 euro
200 euro
500 euro

Oficjalnym, trzyliterowym kodem euro (według ISO) jest EUR.

[edytuj] Znak graficzny euro

Unia Europejska na skróty
• Agencje UE • Członkowie • Edukacja • Ekonomia • Euro • Historia • Języki • Kultura	• Obywatelstwo • Polityka • Poziom życia • Rozszerzenia • Społeczeństwo • Statystyka • Struktura • Wojsko

Komisja Europejska zadecydowała o kształcie symbolu euro. Znak graficzny euro jest grecką literą epsilon przeciętą dwiema równoległymi liniami. Symbolizuje ona korzenie cywilizacji europejskiej, próby zintegrowania naszego kontynentu i zapewnienia stabilizacji wewnętrznej. Niektórzy dopatrują się również w symbolu euro wyzwania dla dolara amerykańskiego, dla którego charakterystyczną cechą są dwie pionowe linie.

[edytuj] Znak € na klawiaturze

W systemach operacyjnych rodziny Microsoft Windows, na większości klawiatur komputerowych (w tym polskiej i innych środkowoeuropejskich), znak € (euro) można wpisać przy włączonej klawiaturze numerycznej (klawisz Num Lock), wpisując przy wciśniętym lewym klawiszu Alt kolejno cyfry 0, 1, 2, 8 (Alt + 0128 = €). Ta sama metoda działa w przypadku prawie wszystkich innych europejskich ustawień regionalnych (bałtycki, grecki, turecki i zachodnioeuropejski) oraz w przypadku ustawień arabskich i hebrajskiego, wyjątkiem są ustawienia regionalne używające cyrylicy – w tym wypadku należy wprowadzić cyfry 0, 1, 3, 6 (Alt + 0136 = €). W przypadku klawiatury polskiej programisty (najpowszechniej używanej w Polsce) i niektórych innych układów klawiatury również wciśnięcie prawego klawisza Alt (zwanego inaczej AltGr) i litery U da taki wynik (Alt + U = €), w innych kombinacją taką może być AltGr + E, AltGr + 4 albo AltGr + 5 (w obu ostatnich przypadkach chodzi o klawisze standardowo oznaczone 4/$ i 5/% na głównej klawiaturze, nie cyframi 4 i 5 na numerycznej). ^[9] Obsługa euro w systemach Windows 95 i NT 4 uzależniona jest od instalacji łaty.

W przypadku niektórych programów można wpisać ciąg 20AC, a następnie wcisnąć klawisze lewy Alt i x. 20AC to szesnastkowy numer pozycji, na której znak € umieszczony jest w unikodzie. Inne programy pozwalają wstawić znak ten kombinacją lewy Alt i 8364 (wpisanych z klawiatury numerycznej): Alt + 8364 = €. 8364 to dziesiętny numer pozycji, na której znak € umieszczony jest w unikodzie.

W systemie Mac OS X, stosując układ klawiatury polski programisty, znak ten można uzyskać kombinacją klawiszy Alt i cyfry 3 (ALT+3=€). W układzie polskim maszynisty odpowiadającą kombinacją klawiszy jest Alt i cyfra 4.

Ponieważ znak € jest stosunkowo często stosowanym symbolem waluty, na klawiaturach niektórych nowych komputerów (np. laptopów) jest on nadrukowany na klawiszu 4/$ lub 5/%. Sugeruje to użycie kombinacji AltGr + 4 lub AltGr + 5, efekt zależy jednak od użytego sterownika klawiatury.

Można także wziąć literę e w nawiasy (e).

[edytuj] Zobacz też

• ECU
• Europejski System Walutowy

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Aktualny kurs euro (EUR) z Yahoo
• Tabela kursów kupna i sprzedaży walut (NBP)
• EUROPEJSKI BANK CENTRALNY
• Czy "euro" należy odmieniać jako wyraz?

[edytuj] Przypisy

1. ↑ Euro za rok na Słowacji?, 2008-05-07
2. ↑ Adoption of the euro in Lithuania Bank of Lithuania, 2007-02-03
3. ↑ Rzeczpospolita nr 2 z 3 stycznia 2008, strona B2
4. ↑ Rzeczpospolita nr 2 z 3 stycznia 2008, strona B2
5. ↑ Rzeczpospolita nr 2 z 3 stycznia 2008, strona B2
6. ↑ Alcohol and tobacco tax to rise in Estonia next year Helsingin Sanomat, 2007-05-25
7. ↑ Orędzie za 10 tysięcy - taniej niż w TVP TVN24, 2008-05-05
8. ↑ Tusk: chcę, by Polska w 2011 r. była gotowa do wejścia do strefy euro Onet.pl, 2008-05-05
9. ↑ Strona Microsoftu: Jak uzyskać symbol euro używając różnych układów klawiatur (należy kliknąć na How do I access the euro symbol?)