Władysław Gomułka
Z Wikipedii
| Władysław Gomułka 6 lutego 1905–1 września 1982 |
|
 |
|
 I sekretarz KC PZPR |
|
| Okres urzędowania | od 21 października 1956 do 20 grudnia 1970 |
| Przynależność polityczna | Polska Zjednoczona Partia Robotnicza |
| Poprzednik | Edward Ochab |
| Następca | Edward Gierek |
Władysław Gomułka, ps. Wiesław (ur. 6 lutego 1905 w Białobrzegach, zm. 1 września 1982 w Konstancinie) – polski polityk, działacz komunistyczny, I sekretarz KC PPR (1943-1948), I sekretarz KC PZPR (1956-1970).
Spis treści |
[edytuj] Okres II RP
Urodzony w Białobrzegach (obecnie dzielnica Krosna) w rodzinie robotniczej pielegnującej tradycje patriotyczne. Naukę ukończył w wieku 12 lat. Od 1919 pracował jako ślusarz w przemyśle naftowym.
W latach 1922-1925 działał w organizacji młodzieżowej PPS Siła. Został sekretarzem okręgu związku w Drohobyczu. W latach 1925-1926 należał do Narodowej Partii Chłopskiej, od 1926 roku do Komunistycznej Partii Polski. W 1926 zorganizował strajk w kopalniach ropy w Drohobyczu, za co został aresztowany. W 1932 powtórnie aresztowany, zbiegł ale został schwytany przez Policję odnosząc jednocześnie ciężką ranę postrzałową (po której pozostał mu niedowład nogi). W 1934 roku został skazany na 5 lat więzienia za "działalność na szkodę państwa polskiego, a w interesie Rosji", niedługo po procesie sądowym i wyroku wymieniony na jednego ze schwytanych przez Rosjan agentów polskiego wywiadu granicznego. W latach 1934-1935 przebywał w Moskwie, gdzie ukończył szkołę partyjną, Międzynarodową Akademię Leninowską. W latach 1935-1938 działał w Związku Zawodowym Chemików na Górnym Śląsku, a mieszkał w Świętochłowicach. W międzyczasie ponownie aresztowany w 1936 z przerwami przetrzymywany w więzieniu do wybuchu wojny.
[edytuj] Okres okupacji
Po kampanii wrześniowej, w czasie której wydostał się z więzienia w Sieradzu, przedostał się do Białegostoku, później do Lwowa. W 1941 wrócił w krośnieńskie, gdzie wstąpił do PPR. Zakładał jej komórki na Podkarpaciu, a w lipcu 1942 przyjechał do Warszawy, gdzie został jednym z przywódców PPR. Od lipca 1942 sekretarz KW w Warszawie, od października 1942 członek KC, od stycznia 1943 członek sekretariatu KC, a od 23 listopada 1943 I sekretarz. Autor podstawowych dokumentów programowych, w tym wydanej w 1943 broszury "O co walczymy". Inicjator utworzenia KRN. W rządzie lubelskim, a później w TRJN wicepremier i minister Ziem Odzyskanych.
[edytuj] Działalność polityczna w strukturach komunistycznych
[edytuj] PPR
Odpowiedzialny za sfałszowanie wyników referendum ludowego w 1946. 22 czerwca tego roku wziął udział w naradzie wraz z Bolesławem Bierutem i doradcą radzieckim przy MBP płk Siemionem Dawidowem na której omówił techniczne szczegóły fałszowania wyników referendum. [1]
W 1947 na spotkaniu liderów partii komunistycznych w Szklarskiej Porębie, na którym powstał Kominform, wygłosił mowę, w której stwierdził, że w Polsce nie powinien istnieć system jednopartyjny i że należy utrzymać podział na PPR i PPS. W czasie przemówienia wiele osób wyszło z sali, a w kilka miesięcy później Gomułkę zdjęto ze stanowiska I sekretarza, na którym zastąpił go Bolesław Bierut.
On sam został kierownikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu. Oskarżony o odchylenie prawicowo-nacjonalistyczne, uwięziony w 1951 (zwolniony w 1954) i usunięty z partii.
[edytuj] I Sekretarz KC PZPR
Ponownie przyjęty do partii w 1956 w wyniku wypadków czerwcowych, dokooptowany w skład KC, 21 października wybrany I sekretarzem. Po dramatycznych pertraktacjach z przybyłymi do Warszawy władzami ZSRR, zdołał uzyskać wycofanie do baz zmierzających na Warszawę oddziałów radzieckich i częściową akceptację władz ZSRR dla umiarkowanych reform. W początkowym okresie swoich rządów realizował politykę umiarkowanych reform i odprężenia (zwaną odwilżą gomułkowską), czemu towarzyszyła dekolektywizacja rolnictwa, poprawa stosunków z kościołem katolickim i pierwsze próby uzyskania od RFN potwierdzenia granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej.
[edytuj] Marzec 1968
W II połowie lat 60. zaostrzył kurs, zwiększając jednocześnie nacisk na "właściwe stosunki" z ZSRR, czego skutkiem było zdjęcie ze sceny Dziadów w reż. Kazimierza Dejmka. Inicjator kampanii antysemickiej w 1968 roku, która spowodowała masową emigrację Żydów z Polski. Po wypadkach marcowych jego pozycja uległa osłabieniu. Na uwagę zasługuje fakt, iż sam był mężem Zofii (Liwy) Szoken – Polki pochodzenia żydowskiego, z którą miał syna Ryszarda (ur. 1930).[2]
[edytuj] Polityka zagraniczna
Popierał także interwencję LWP w Czechosłowacji w 1968 uważając, że przejęcie władzy w Czechosłowacji przez ekipę prozachodnią i proniemiecką zagrozi nieuznawanej i negowanej wówczas oficjalnie przez RFN granicy Polski na Odrze i Nysie Łużyckiej.
W grudniu 1970 doprowadził do podpisania pomiędzy Polską a RFN układu, w którym RFN uznało zachodnią granicę Polski. Korzystając z tego niewątpliwego sukcesu w polityce zagranicznej postanowił wprowadzić podwyżkę cen na mięso i jego przetwory, co w konsekwencji doprowadziło do protestów społecznych.
[edytuj] Grudzień 1970
W grudniu 1970 na jego polecenie krwawo stłumiono (kilkadziesiąt ofiar śmiertelnych) robotnicze manifestacje na Wybrzeżu. 20 grudnia pod naciskiem zwolenników Edwarda Gierka zmuszony do ustąpienia ze stanowiska I sekretarza, a w 1971 przeniesiony na emeryturę. Sformułował wówczas tezę w myśl której tak, jak za upadek I RP odpowiadała ciemnota, warcholstwo i tendencje anarchiczne szlachty, a za klęskę II RP wg niego burżuazja, to grabarzem Polski Ludowej będzie klasa robotnicza.
Napisane przez niego później pamiętniki wydano drukiem po raz pierwszy w 1994. Zmarł na raka w Konstancinie.
[edytuj] Publikacje o Władysławie Gomułce
- Dariusz Matelski, Antyniemiecka obsesja Gomułki, „Gazeta Wyborcza”, nr 137 (4850) z 15 czerwca 2005, s. 18.
Przypisy
- ↑ Maciej Korkuć Wybory 1947 – mit założycielski komunizmu Archiwalia IPN
- ↑ Rolicki Janusz, "Edward Gierek - przerwana dekada: wywiad rzeka", Warszawa, BGW 1990.
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Władysław Gomułka
- Grudzień 1970
- Wybrane fotografie Władysława Gomułki niedopuszczone do publikacji przez peerelowską cenzurę w latach 1959-1981
- Protokół przemówienia Gomułki wygłoszonego w Lublinie w dniu 21 VIII 1944 roku
Bolesław Bierut | Edward Ochab | Władysław Gomułka | Edward Gierek | Stanisław Kania | Wojciech Jaruzelski | Mieczysław Rakowski
| W dniu zaprzysiężenia |
Edward Osóbka-Morawski • Władysław Gomułka • Stanisław Janusz • Edward Bertold • Konstanty Dąbrowski • Tadeusz Kapeliński • Józef Maślanka • Stefan Matuszewski • Hilary Minc • Teodor Piotrowski • Jan Rabanowski • Stanisław Radkiewicz • Wincenty Rzymowski • Stanisław Skrzeszewski • Wiktor Trojanowski • Edmund Zalewski • Michał Rola-Żymierski |
 |
| Późniejsi członkowie rządu |
Michał Kaczorowski • Franciszek Litwin • Edward Ochab • Jerzy Sztachelski • Henryk Świątkowski |
| W dniu zaprzysiężenia |
Edward Osóbka-Morawski • Władysław Gomułka • Stanisław Mikołajczyk • Konstanty Dąbrowski • Tadeusz Kapeliński p.o. • Michał Kaczorowski • Władysław Kiernik • Władysław Kowalski • Franciszek Litwin • Stefan Matuszewski • Hilary Minc • Jan Rabanowski • Stanisław Radkiewicz • Wincenty Rzymowski • Jan Stańczyk • Jerzy Sztachelski • Henryk Świątkowski • Mieczysław Thugutt • Stanisław Tkaczow • Czesław Wycech • Michał Rola-Żymierski |
|
| Późniejsi członkowie rządu |
Józef Cyrankiewicz • Stefan Jędrychowski • Adam Kuryłowicz • Józef Putek • Feliks Widy-Wirski p.o. |
Arthur Johnson Hobrecht (1872) • Heinrich Robert Göppert (1875) • Ernst W. Wachler (1875) • Max von Forckenbeck (1878) • Carl Friedrich Eduard Bartsch (1878) • Wilhelm von Tümpling (1880) • Adolph Menzel (1885) • Helmut Karl Bernhard von Moltke (1890) • Gustav Dickhuth (1892) • Otto Theodor von Seydewitz (1894) • Ferdinand Julius Cohn (1897) • Wilhelm Salomon Freud (1901) • Maximilian von Ysselstein (1902) • Herman Fürst von Hatzfeld-Trachenberg (1903) • Otto Muehl (1907) • Robert von Zedlitz-Trützschler (1909) • Georg Bender (1912) • Georg von Kopp (1912) • W. Książe Raciborski (1913) • Remus von Woyrsch (1919) • Gerhart Hauptmann (1922) • Alfred von Scholz (1924) • Paul von Hindenburg (1927) • Adolf Hitler (1933) • Helmuth Brückner (1933) • Hermann Göring (1935) • Friedrich Hofmann (1936) • Wilhelm Frick (1937) • Josef Wagner (1938) • Joseph Goebbels (1938) • Władysław Gomułka (1946) • Stanisław Piaskowski (1946) • Stanisław Popławski (1947) • Konstanty Rokossowski (1949) • Ryszard Malinowski (1963) • Mirosław Hermaszewski (1978) • Romesh Chandra (1979) • Alfred Jahn (1993) • Tadeusz Różewicz (1994) • Henryk Tomaszewski (1995) • Henryk Gulbinowicz (1996) • Jan Paweł II (1997) • Jerzy Grotowski (1998) • Wojciech Dzieduszycki (1999) • Jan Nowak-Jeziorański (2000) • Vaclav Havel (2001) • Norman Davies (2002) • Andrzej Wajda (2003) • Władysław Bartoszewski (2004) • Lech Wałęsa (2005) • Sylwester Chęciński (2006) • Kurt Masur (2007)
