Henryk Gulbinowicz
Z Wikipedii
Kardynał Henryk Roman Gulbinowicz | |
arcybiskup senior wrocławski | |
Kościół tytularny Immacolata Concezione di Maria a Grottarossa |
|
Urodzony | 17 października 1923 Wilno |
Święcenia kapłańskie | 18 czerwca 1950 |
Nominacja biskupia | 12 stycznia 1970 biskup tytularny Acci |
Sakra biskupia | 8 lutego 1970 |
Kreacja kardynalska | 25 maja 1985 |
Za papieża | Jana Pawła II |
Dewiza Patientia et Caritas Cierpliwość i miłość |
Henryk Roman Gulbinowicz (ur. 17 października 1923) – polski duchowny katolicki, kardynał prezbiter, arcybiskup senior wrocławski. W latach 1976-2004 arcybiskup metropolita wrocławski.
Spis treści |
[edytuj] Dzieciństwo
Urodzony wg metryki w folwarku rodzinnym w Szukiszkach na Wileńszczyznie, faktycznie w szpitalu św. Jakuba w Wilnie w rodzinie Antoniego i Walerii z d. Gajewskiej. Młodość spędził w majątku dziedzicznym Gulbinowiczów w podwileńskiej wsi Szukiszki. Ochrzczony w kościele parafialnym Matki Boskiej Szkaplerznej i św. Jerzego Kapadockiego w Bujwidzach przez proboszcza Aleksandra Dulko. W 1940 bierzmowany przez metropolitę wileńskiego abpa Romualda Jałbrzykowskiego.
[edytuj] Edukacja i kapłaństwo
W 1944 rozpoczął studia w Metropolitalnym Wyższym Seminarium Duchownym w Wilnie, przeniesionym w 1945 do Białegostoku, gdzie 18 czerwca 1950 otrzymał święcenia kapłańskie z rąk abpa Romualda Jałbrzykowskiego. W latach 1951-1955 kontynuował naukę w Wydziale Teologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego kończąc je doktoratem z teologii moralnej i etyki.
Krótko po święceniach kapłańskich pracował jako wikariusz i prefekt szkół podstawowych w Szudziałowie (powiat Sokółka), a po studiach w Lublinie był duszpasterzem akademickim w Białymstoku. W 1959 przeniesiony do Olsztyna, gdzie był profesorem teologii moralnej i etyki w Wyższym Seminarium Duchownym "Hosianum". W warmińskim seminarium pełnił szereg funkcji – prefekta studiów (1960-1963), wicerektora (1963-1968), wreszcie rektora (1968-1970).
Powrócił do Białegostoku w styczniu 1970. 8 lutego 1970 otrzymał święcenia biskupie w prokatedrze białostockiej z rąk kardynała Stefana Wyszyńskiego. Mianowany biskupem tytularnym Acci i administratorem części archidiecezji wileńskiej, która po II wojnie światowej znalazła się w granicach Polski, z siedzibą w Białymstoku. Jako zwierzchnik administratury apostolskiej przeprowadził zmiany organizacyjne oraz powołał do życia Ośrodek Duszpastersko-Katechetyczny.
3 stycznia 1976 mianowany arcybiskupem metropolitą wrocławskim po zmarłym kardynale Bolesławie Kominku. Objął archidiecezję 12 stycznia, ingres do katedry we Wrocławiu odbył 2 lutego 1976. Przeprowadził we Wrocławiu synod archidiecezjalny oraz Kongres Pracy, założył wiele nowych parafii. Był przewodniczącym lokalnego Komitetu Organizacyjnego 46 Międzynarodowego Kongresu Eucharystycznego we Wrocławiu w 1997. Brał aktywny udział w pracach Episkopatu Polski zasiadając w Radzie Stałej Episkopatu, był członkiem Komisji ds. Duszpasterstwa Ogólnego, Komisji ds. Duchowieństwa, Komisji ds. Duszpasterstwa Emigracji. W latach 1977-1987 był profesorem teologii moralnej i Wielkim Kanclerzem Papieskiego Fakultetu Teologicznego we Wrocławiu.
25 maja 1985 kreowany kardynałem otrzymał tytuł prezbitera dell'Immacolata Concezione di Maria a Grottarosa. Pracował w watykańskich Kongregacjach: ds. Duchowieństwa, ds. Kościołów Wschodnich i ds. Ewangelizacji Narodów. Uczestniczył w pracach VIII sesji zwykłej Światowego Synodu Biskupów w Watykanie (1990).
3 kwietnia 2004 po osiągnięciu wieku emerytalnego zastąpiony na stanowisku arcybiskupa metropolity wrocławskiego przez Mariana Gołębiewskiego, dotychczasowego biskupa koszalińsko-kołobrzeskiego.
Autor wielu prac dotyczących teologii moralnej, etyki, ekumenizmu oraz historii ziem wschodnich Polski. Jako biskup udzielił święceń kapłańskich m.in. Sławojowi Leszkowi Głódziowi, późniejszemu biskupowi polowemu WP i ordynariuszowi warszawsko-praskiemu). Wśród kapłanów, którym udzielił sakry biskupiej, byli m.in. Tadeusz Rybak, Ignacy Dec, Jan Tyrawa i Józef Pazdur. Uczestniczył w udzielaniu święceń biskupich późniejszemu kardynałowi Marianowi Jaworskiemu (jako współkonsekrator).
Przez wiele lat kardynał Gulbinowicz podawał oficjalnie jako datę urodzenia 17 października 1928. W lutym 2005 ujawnił, że jest faktycznie starszy o pięć lat, a prawdziwy wiek z pomocą rodziców ukrył w 1942 idąc za radą jednego z dowódców Armii Krajowej, generała Aleksandra Krzyżanowskiego ps. "Wilk". Chodziło o to, by uniknąć wywiezienia z Wileńszczyzny na roboty do Niemiec. Kardynał Gulbinowicz zdementował informację, jakoby zmiana nastąpiła w 1944 i była związana z groźbą wcielenia do Armii Czerwonej. Wiek 81 lat, jaki kardynał osiągnął w momencie sprostowania daty urodzenia, oznacza, że już w październiku 2003 utracił prawo czynnego udziału w konklawe.
[edytuj] Nagrody i wyróżnienia
- doktor honoris causa Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu
- doktor honoris causa Akademii Rolniczej we Wrocławiu
- doktor honoris causa Politechniki Wrocławskiej
- honorowy obywatel miasta Oława
- Honorowy Obywatel Dolnego Śląska (Civi Honorario, tytuł nadany w marcu 2004 przez Sejmik Województwa Dolnośląskiego)
- Laureat Dziecięcej Nagrody SERCA. W 2000 roku otrzymał statuetkę nr 15.
- 641. Kawaler Orderu Uśmiechu (przyznany przez Międzynarodową Kapitułę Orderu Uśmiechu w dn. 4.04.2001 roku na wniosek dzieci ze Stowarzyszenia Przyjaciół Dzieci Chorych "SERCE" ze Świdnicy, a wręczony w czerwcu 2001 roku w świdnickiej katedrze)
[edytuj] Bibliografia
- Piotr Nitecki, Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965 - 1999, ISBN 83-211-1311-7, Warszawa 2000.
- Grzegorz Polak, Kto jest kim w Kościele?, Warszawa 1996.
[edytuj] Linki zewnętrzne
- zarys pracy kardynała Gulbinowicza w Kościele katolickim (w języku angielskim)
- sylwetka w internetowym słowniku biograficznym kardynałów Salvadora Mirandy (w języku angielskim)
- sylwetka na stronie oficjalnej Archidiecezji Wrocławskiej
- Ks. kardynał Henryk Gulbinowicz Kawalerem Orderu Uśmiechu (film na Youtube)
Poprzednik Piotr Maziewski |
Biskup tytularny Administrator wileński 1970-1976 |
Następca Edward Kisiel |
Poprzednik kardynał Bolesław Kominek |
Arcybiskup metropolita wrocławski 1976-2004 |
Następca Marian Gołębiewski |
Kardynałowie XV-XVIII w. |
Zbigniew Oleśnicki • Fryderyk Jagiellończyk • Stanisław Hozjusz • Andrzej Batory • Jerzy Radziwiłł • Bernard Maciejowski • Jan Albert Waza • Jan Kazimierz • Jan Kazimierz Denhoff • Michał Stefan Radziejowski • Jan Aleksander Lipski |
|
XIX i XX wieku (nieżyjący) |
Włodzimierz Czacki • Albin Dunajewski • Mieczysław Ledóchowski • Jan Puzyna • Edmund Dalbor • Aleksander Kakowski • August Hlond • Adam Stefan Sapieha • Bolesław Kominek • Bolesław Filipiak • Stefan Wyszyński • Władysław Rubin • Karol Wojtyła • Adam Kozłowiecki • Ignacy Jeż |
|
Kardynałowie na emeryturze |
Kazimierz Świątek • Stanisław Nagy • Henryk Gulbinowicz • Andrzej Maria Deskur • Marian Jaworski • Franciszek Macharski |
|
Kardynałowie uprawnieni do udziału w konklawe |
Józef Glemp • Stanisław Dziwisz • Zenon Grocholewski • Stanisław Ryłko |
Arthur Johnson Hobrecht (1872) • Heinrich Robert Göppert (1875) • Ernst W. Wachler (1875) • Max von Forckenbeck (1878) • Carl Friedrich Eduard Bartsch (1878) • Wilhelm von Tümpling (1880) • Adolph Menzel (1885) • Helmut Karl Bernhard von Moltke (1890) • Gustav Dickhuth (1892) • Otto Theodor von Seydewitz (1894) • Ferdinand Julius Cohn (1897) • Wilhelm Salomon Freud (1901) • Maximilian von Ysselstein (1902) • Herman Fürst von Hatzfeld-Trachenberg (1903) • Otto Muehl (1907) • Robert von Zedlitz-Trützschler (1909) • Georg Bender (1912) • Georg von Kopp (1912) • W. Książe Raciborski (1913) • Remus von Woyrsch (1919) • Gerhart Hauptmann (1922) • Alfred von Scholz (1924) • Paul von Hindenburg (1927) • Adolf Hitler (1933) • Helmuth Brückner (1933) • Hermann Göring (1935) • Friedrich Hofmann (1936) • Wilhelm Frick (1937) • Josef Wagner (1938) • Joseph Goebbels (1938) • Władysław Gomułka (1946) • Stanisław Piaskowski (1946) • Stanisław Popławski (1947) • Konstanty Rokossowski (1949) • Ryszard Malinowski (1963) • Mirosław Hermaszewski (1978) • Romesh Chandra (1979) • Alfred Jahn (1993) • Tadeusz Różewicz (1994) • Henryk Tomaszewski (1995) • Henryk Gulbinowicz (1996) • Jan Paweł II (1997) • Jerzy Grotowski (1998) • Wojciech Dzieduszycki (1999) • Jan Nowak-Jeziorański (2000) • Vaclav Havel (2001) • Norman Davies (2002) • Andrzej Wajda (2003) • Władysław Bartoszewski (2004) • Lech Wałęsa (2005) • Sylwester Chęciński (2006) • Kurt Masur (2007)