Województwo świętokrzyskie

Z Wikipedii

Województwo świętokrzyskie

Herb

Flaga

Siedziba wojewody
Siedziba sejmiku

Kielce

Urząd Wojewódzki

Kielce,
al. IX Wieków Kielc 3

Wojewoda

Bożentyna Pałka-Koruba

Urząd Marszałkowski

Kielce,
al. IX Wieków Kielc 3

11 710,20 km²

1 277 500 mieszk.
(30 czerwca 2007)

Gęstość zaludnienia

109 mieszk./km²

Urbanizacja

45,35%

Tablica rejestracyjna

TERYT: 26

Kod ISO: PL-SK

zobacz: szczegółowy podział administracyjny

powiaty	grodzkie	1
powiaty	ziemskie	13
gminy	miejskie	5
	miejsko-wiejskie	26
	wiejskie	71

Świętokrzyski Urząd Wojewódzki

al. IX Wieków Kielc 3
25-516 Kielce
tel.: (41) 342-12-22, fax 344-48-32

Oficjalna strona województwa świętokrzyskiego

Świętokrzyski Urząd Wojewódzki w Kielcach

Województwo świętokrzyskie – jednostka podziału administracyjnego Polski, jedno z 16 województw utworzonych w 1999 r. W przybliżeniu obejmuje obszar dawnego województwa kieleckiego, część tarnobrzeskiego (powiaty opatowski, sandomierski i staszowski) oraz skrawki radomskiego, piotrkowskiego i częstochowskiego. Położone jest w centralnej części kraju.

Spis treści

1 Położenie
2 Podział administracyjny
- 2.1 Powiaty
- 2.2 Miasta
3 Warunki naturalne
4 Ochrona przyrody
5 Nauka i oświata
6 Historia
7 Zabytki i atrakcje turystyczne
8 Gospodarka
9 Przypisy
10 Zobacz też
11 Linki zewnętrzne

[edytuj] Położenie

Położenie województwa wyznaczone jest przez jego krańcowe punkty:

na zachodzie miejscowość Dąbie (19°43' E)
na wschodzie miejscowość Zawichost (21°42' E)
na północy okolice Kamiennej Woli (51°21' N)
na południu okolice Sędziszowic (50°10' N)

Część granic województwa jest naturalna – na południowym wschodzie i wschodzie wyznacza je Wisła, na zachodzie Pilica. Prawie cały region (z wyjątkiem jednej z dzielnic Sandomierza) położony jest w lewostronnej części dorzecza Wisły.

Świętokrzyskie leży w obrębie Wyżyny Małopolskiej, na obszarze obejmującym:

Graniczy z województwami:

[edytuj] Podział administracyjny

Zobacz więcej w osobnym artykule: Podział administracyjny województwa świętokrzyskiego.

Województwo składa się z 14 powiatów (w tym miasto na prawach powiatu Kielce) oraz 102 gmin. W tym, z 5 gmin miejskich (Kielce, Ostrowiec Świętokrzyski, Starachowice, Skarżysko-Kamienna i Sandomierz), 26 gmin miejsko-wiejskich oraz 71 gmin wiejskich.

Na terenie województwa znajduje się 31 miast i 2542 wsi.

[edytuj] Powiaty

grodzkie:

Kielce

ziemskie:

[edytuj] Miasta

W województwie świętokrzyskim jest 31 miast, w tym 1 miasto na prawach powiatu. Miasta zostały uszeregowane według liczby mieszkańców. Stan na 31 grudnia 2006^[1].

Kielce – 207.188 (109,45 km²)
Ostrowiec Świętokrzyski – 73.663 (46,41 km²)
Starachowice – 52.972 (31,83 km²)
Skarżysko-Kamienna – 48.957 (64,16 km²)
Sandomierz – 24.962 (28,32 km²)
Końskie – 22.361 (17,68 km²)
Staszów – 19.468 (28,90 km²)
Busko-Zdrój – 17.172 (12,28 km²)
Jędrzejów – 16.555 (11,37 km²)
Pińczów – 12.304 (14,32 km²)
Włoszczowa – 10.780 (30,17 km²)
Suchedniów – 8.870 (59,34 km²)
Połaniec – 8.315 (17,19 km²)
Opatów – 6.818 (9,36 km²)
Sędziszów – 6.801 (7,97 km²)
Stąporków – 5.999 (11,07 km²)
Kazimierza Wielka – 5.746 (5,34 km²)
Ożarów – 4.818 (7,79 km²)
Chęciny – 4.254 (14,12 km²)
Chmielnik – 3.983 (7,90 km²)
Małogoszcz – 3.936 (9,61 km²)
Ćmielów – 3.174 (13,21 km²)
Kunów – 3.110 (7,28 km²)
Daleszyce – 2.800^[2] (15,50 km²)
Wąchock – 2.754 (16,01 km²)
Koprzywnica – 2.539 (17,90 km²)
Bodzentyn – 2.243 (8,65 km²)
Osiek – 1.956 (17,44 km²)
Zawichost – 1.823 (20,15 km²)
Skalbmierz – 1.325 (7,13 km²)
Działoszyce – 1.065 (1,91 km²)

[edytuj] Warunki naturalne

Formacje skalne na szczycie Bukowej Góry

Charakterystycznym elementem województwa są Góry Świętokrzyskie stanowiące centrum Wyżyny Kieleckiej. Góry wpływają na klimat regionu, zaostrzając go. Średnia roczna temperatura powietrza wynosi 5,7°C w Łysogórach do 8,2°C w rejonie Sandomierza. Rozpiętość temperatur jest znaczna, w lecie sięga 32-33°C, zimą spada nawet do –35°C. Najcieplejsze regiony to Niecka Nidziańska i Kotlina Sandomierska.

Średnie roczne opady wynoszą 602,8 mm, przy czym silnie zależą od ukształtowania terenu. W Łysogórach sięgają 840 mm, podczas gdy na wschodnią część Niecki Nidziańskiej i Kotliny Sandomierskiej przypada 550 mm. Na terenie województwa przeważają wiatry zachodnie o prędkości 3 m/s. Rzadsze są wiatry wschodnie i południowo-wschodnie.

Przez świętokrzyskie przepływają rzeki: Wisła (górna i środkowa), Pilica, Nida, Nidzica, Lubrzanka, Kamienna, Czarna Włoszczowska, Czarna Konecka, Czarna Staszowska, Wschodnia i wiele mniejszych.

Lasy pokrywają 27,3% powierzchni województwa. Dominuje sosna, dopełniają ją jodła, dąb szypułkowy i bezszypułkowy, olsza, brzoza, grab, buk, lipa drobnolistna, modrzew europejski i polski.

W lasach zamieszkują sarny, dziki, łosie, daniele, wiele chronionych gatunków ptaków, płazów i owadów. Bogata szata roślinna i zwierzęca chroniona jest w licznych parkach krajobrazowych.

[edytuj] Ochrona przyrody

Fragment Puszczy Jodłowej

Rzeka Wschodnia

Formy ochrony przyrody w województwie świętokrzyskim.

[edytuj] Nauka i oświata

Biblioteka Główna Politechniki Świętokrzyskiej

W Kielcach działają dwie państwowe uczelnie wyższe:

Uczelnie niepubliczne:

Wyższa Szkoła Ekonomii i Prawa im. prof. Edwarda Lipińskiego
Wszechnica Świętokrzyska
Wyższa Szkoła Administracji Publicznej w Kielcach
Wyższa Szkoła Handlowa im. Bolesława Markowskiego
Wyższa Szkoła Technik Komputerowych i Telekomunikacji
Wyższa Szkoła Telekomunikacji i Informatyki
Wyższa Szkoła Umiejętności w Kielcach
Wyższa Szkoła Ekonomii, Turystyki i Nauk Społecznych
Wyższe Seminarium Duchowne w Kielcach
Świętokrzyska Szkoła Wyższa

Ponadto na terenie województwa znajdują się:

Wyższa Szkoła Biznesu i Przedsiębiorczości, Ostrowiec Świętokrzyski (uczelnia niepaństwowa)
Wyższa Szkoła Humanistyczno-Przyrodnicza Studium Generale Sandomiriense, Sandomierz (uczelnia niepaństwowa)
Wyższa Szkoła Umiejętności Zawodowych, Pińczów (uczelnia niepaństwowa)
Wyższa Szkoła Doskonalenia Zawodowego, filia w Busku-Zdroju, oddział w Krakowie, Busko-Zdrój (uczelnia niepaństwowa)

[edytuj] Historia

Zamek w Sandomierzu

Region świętokrzyski zamieszkany był już w schyłkowym paleolicie. Znaleziono także ślady pobytu ludzi z epoki neolitu. Osadnictwo związane było z wydobyciem i obróbką krzemienia oraz hematytu.

W okresie od II w. p.n.e. do IV w. w rejonie Gór Świętokrzyskich (na północny wschód od Łysogór) działał jeden z największych okręgów hutniczych. Wydobywano rudy żelaza i wytapiano w glinianych piecach, tzw. dymarkach. Odnaleziono ok. sześć tysięcy stanowisk, przy czym szacuje się, że w szczytowym okresie działało blisko 400 tys. pieców dymarskich o zdolności produkcyjnej ok. 8 tys. ton żelaza.

[edytuj] Zabytki i atrakcje turystyczne

Pałac Biskupów Krakowskich w Kielcach

Sanatorium Marconi w Busku-Zdroju

Wielki piec w Starachowicach

Rejon województwa jest niezwykle atrakcyjny turystycznie. Blisko 70% powierzchni objęte jest różnymi formami ochrony w związku z występującymi okazami chronionej flory i fauny. Turystów przyciągają także unikatowe w skali Europy ślady zbiorowego osadnictwa z okresu neolitu i paleolitu oraz epoki żelaza, o charakterze górniczo-przemysłowym.

Ważne miejsce wśród zabytkowych budowli znajdujących się na terenie województwa świętokrzyskiego zajmują budowle sakralne.

Bałtów – Park Jurajski
Bartków koło Zagnańska – Dąb Bartek
Bejsce – gotycki kościół pw. św. Mikołaja z przełomu XIV i XV wieku z renesansową kaplicą rodu Firlejów
Busko-Zdrój – uzdrowisko
Chęciny koło Kielc – ruiny zamku
Jaskinia Raj
Jędrzejów – zespół klasztorny Cystersów
Kielce – Bazylika Katedralna Wniebowzięcia NMP oraz Pałac Biskupów Krakowskich
Kielce – rezerwat przyrody Kadzielnia
Klimontów – kościół św. Józefa, klasztor podominikański pod wezwaniem św. Jacka
Koprzywnica – pocysterski zespół klasztorny oraz dwór szlachecki i zabytkowy folwark z młynem
Przepiórów – zabytkowy dwór szlachecki
Łukowiec – zabytkowy kościół barokowy
Kossów – kościół drewniany i dzwonnica
Krzemionki koło Ostrowca Świętokrzyskiego – rezerwat archeologiczny
Kwilina – dwór z końca XVII wieku i park dworski
Mniów – kościół św. Stanisława Biskupa z XVII wieku
Michniów koło Suchedniowa – Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskiej
Mostki koło Suchedniowa – dwór staszicowski z pocz. XIX w.
Opatów – kolegiata św. Marcina
Ostrowiec Świętokrzyski – Zespół Pałacowo-Parkowy w dzielnicy Częstocice z dawnym pałacem hrabiów Wielopolskich – obecnie Muzeum Historyczno-Archeologiczne
Pińczów – kościół św. Jana Ap. i Ew.
Sandomierz – zespół zabytkowy z licznymi kościołami, ratuszem i innymi zabytkami
Skalbmierz – kościół parafialny pod wezwaniem Św. Jana Chrzciciela, wybudowany na przełomie XII i XIII wieku
Skarżysko-Kamienna – Muzeum im. Orła Białego
Solec-Zdrój – uzdrowisko
Starachowice – Kompleks Wielkopiecowy
Staszów – zabytkowy rynek i kościół św. Bartłomieja z kaplicą Tęczyńskich (zabytek kl. I)
Szaniec koło Buska-Zdroju – kościół z końca XV w., dwór z pocz. XVII w.
Szydłów – średniowieczny zespół miejski
Świętokrzyska Kolej Dojazdowa – zabytkowa kolej wąskotorowa Jędrzejów – Umianowice – Pińczów / Hajdaszek
Święty Krzyż – klasztor i sanktuarium
Tarczek – romański kościół pw. św. Idziego z 1. połowy XIII wieku
Ujazd koło Opatowa – ruiny zamku Krzyżtopór
Wąchock – zespół klasztorny Cystersów
Wiślica – bazylika Narodzenia NMP
Włoszczowa – Sanktuarium Maryjne z XVII w.; Kopiec św. Jana – ślady średniowiecznego grodziska.
Wykus koło Wąchocka – rezerwat przyrody Wykus i symboliczny cmentarz partyzancki

[edytuj] Gospodarka

Centrum Usług Satelitarnych w Psarach-Kątach

Dochód gmin na 1 mieszkańca – 1369 zł.
Surowce naturalne – bogate złoża surowców budowlanych (rejon Gór Świętokrzyskich), siarka (Grzybów) oraz wody mineralne (Busko-Zdrój - Buskowianka), wody siarczkowe (Busko-Zdrój) .
Główne gałęzie przemysłu – metalowy (Skarżysko-Kamienna), maszynowy (Starachowice), materiałów budowlanych (Kielce), ceramiczny, hutniczy (Ostrowiec Świętokrzyski), energetyczny (Połaniec).
Rolnictwo – użytki rolne zajmują 650 200 ha (55,6% ogólnej powierzchni); hodowla bydła, koni, drobiu.
Komunikacja – 100,1 km dróg na 100 km² powierzchni.

Przypisy

↑ Liczba ludności wg GUS z 31 grudnia 2006. Powierzchnia wg GUS z 31 grudnia 2005
↑ Daleszyce nie zostały uwzględnione w zestawieniu GUS z 2006. Dane pochodzą z serwisu mapa.szukacz.pl