Aleister Crowley

Z Wikipedii

Aleister Crowley
(1875-1947)

Aleister Crowley, wł. Edward Alexander Crowley (ur. 12 października 1875 w Leamington, w hrabstwie Warwickshire, Anglia, zm. 1 grudnia 1947 w Hastings) - brytyjski okultysta, mistyk, wybitny szachista i alpinista oraz zdobywca wielu szczytów górskich, biseksualista, znany również jako "najbardziej zdeprawowany człowiek świata", jak określił go pewien biskup katolicki, ze względu na jego kontrowersyjną osobowość i skłonność do przełamywania ograniczeń skostniałej kultury XIX-wiecznej Anglii. Autor wielu książek, z czego znaczna większość traktowała, lub choć nawiązywała, do wyznawanych przez Crowleya filozoficzno-mistycznych poglądów. Praktycznie całe swoje życie spędził na poszukiwaniach, nauczaniu i opisywaniu pewnej formy synkretycznego mistycyzmu (Thelema).

[edytuj] Życiorys

Crowley urodził się w roku 1875, w rodzinie bogatego piwowara. Jako dziecko wychowywany był surowo przez ojca, jednego z niemalże fanatycznych przywódców odłamu Braci Plymuckich^[1] ("ewangelicznych fundamentalistów", którzy podjęli "reformę chrześcijaństwa w duchu mistyczno-pietystycznym"). Ten wymuszał na nim m.in. naukę na pamięć obszernych fragmentów Biblii, co rozwinęło zdolności mnemoniczne Aleistera, i jednocześnie wywarło znaczny wpływ na jego przyszłe życie, zwłaszcza znajomość Objawienia Św. Jana. Okres ten nazywany był przez niego jako "dzieciństwo w piekle".

Młody Aleister Crowley z magicznymi przedmiotami opisanymi w Book Four

Wskutek tych złych przeżyć Crowley zraził się do religii. Podziwiał jednak zawsze upór, z jakim jego ojciec nauczał Ewangelii. Po śmierci ojca atmosfera w jego domu się pogorszyła. Despotyczne charaktery matki i wuja z którymi mieszkał sprawiały, że często uciekał w świat fantazji. W wieku 14 lat miał nieszczęśliwy wypadek z petardą własnej produkcji, po którym przez cztery dni był nieprzytomny. Zdarzenie to wielu badaczy wiązało z medialnymi zdolnościami Crowleya.

Jego życie uległo zmianie po wyjeździe na studia do Trinity College w Cambridge. Tam zagłębił się we wszelkiej literaturze jaka wpadła mu w ręce. Jak sam mówił, miał wówczas zwyczaj czytania wszelkich prac do których odnosiły się dzieła, które akurat czytał. Aby nie tracić czasu kazał nawet sobie przynosić jedzenie do pokoju. Wówczas zapoznał się z wieloma dziełami, także filozoficznymi. Pisał także własne poematy, powieści i inne publikacje, w których widać było znaczny wpływ przeczytanych przez niego utworów innych autorów. Rozwijał swoje zainteresowania związane z grą w szachy i wspinaczką górską.

Ponieważ swoją przyszłość wiązał ze służbą dyplomatyczną, starał się o jak najbardziej wszechstronną edukację. Zaangażował się w działalność polityczną i został członkiem Kościoła Celtyckiego. Niebawem zmienił swoje imię z "Edward Alexander" na "Aleister" (gaelicka odmiana słowa Alexander), co symbolizowało jego przemianę duchową, a także było sprzeciwem przeciwko imieniu jakie nadał mu ojciec.

W 1898 związał się z Hermetycznym Zakonem Złotego Brzasku dzięki znajomości z jego członkiem, Julianem Bakerem i przybrał imię "Frater Perdurabo" ("Frater" = "Brat", "Perdurabo" było wybranym przez niego imieniem, mottem, oznaczającym "wytrwam do końca"). Złoty Brzask był tajemną organizacją krzewiącą nauki różokrzyżowców, alchemików i kabalistów. Tam jednak, pomimo błyskawicznej kariery (w zaledwie dwa lata uzyskał znajdujący się mniej więcej w środku hierarchii tytuł Adeptus Minor 5°=6°, podczas gdy inni członkowie bardzo rzadko do niego dochodzili), spotkał Crowleya zawód, gdy utracił nadzieje związane z wyjątkową naturą przekazywanych mu nauk. Ze względu na nieporozumienia w Zakonie, opuścił go i podróżował po świecie. Został buddystą, napisał także w tym okresie kilka powieści.

W roku 1902 wziął udział w nieudanej wyprawie na K2. Wskazał, jak się później okazało, najłatwiejszą drogę na szczyt, został jednak przegłosowany przez członków wyprawy na rzecz innej drogi. W 1905, podczas wyprawy na Kanczendzongę, skłócony z własną ekipą alpinistyczną, odmówił udziału w ratowaniu zasypanych lawiną współtowarzyszy wyprawy, którzy zbuntowali się przeciw jego przywództwu. Część buntowników zginęła pod śniegiem.

Po powrocie do Anglii poznał młodszą siostrę przyjaciela, Rose Kelly, która została jego pierwszą żoną. Wyjechał z nią w podróż poślubną do Kairu. Tam też spisał swoje największe dzieło - Liber AL vel Legis (Księgę Prawa). Okoliczności, które doprowadziły do recepcji tej księgi, były zaskakujące dla samego Aleistera. Postanowił on pokazać żonie sylfy i przeprowadził ich ewokację. Duchy się nie pojawiły, natomiast Rose zapadła w dziwny trans, powtarzając słowa "Oni czekają na ciebie". Tym, który czekał na Crowleya, miał być bóg Horus. Kobieta powiedziała także, iż Horus domaga się przeprosin od Crowleya, co zaskoczyło go o tyle, że Rose nie wiedziała, iż nie darzył szacunkiem bóstw marsowych, do których Horus należy.

W późniejszym okresie zmienił swoje "imię magiczne" na "Mistrz Bestia" ("The Master Therion").

Całkowicie zerwał kontakty z Zakonem Złotego Brzasku, zaś założył swój własny Zakon Srebrnej Gwiazdy. Osiągnięcie wyższych stopni w tym Zakonie było bardzo trudne, o czym może świadczyć chociażby fakt, iż Austin Osman Spare, uznawany za ojca chrzestnego magii chaosu, nie sprostał wymaganiom stawianym już na wstępnym poziomie Probanta. Od ok. 1910 - 1912 r. związany z niemiecką grupą okultystyczną Ordo Templi Orientis, której wkrótce został "przywódcą w świecie anglojęzycznym", a w 1925 r. oficjalnie mianowany został głową całego Zakonu.

Był swoistego rodzaju "perfekcjonistą" w wykonywaniu magicznych zabiegów, do których używał całego zestawu "magicznych broni", czyli przyborów, które dawały mu panowanie nad żywiołami i duchami (pentakle, puchary, miecze i różdżki). Według niego każda istota żywa jest jakby magazynem energii, zróżnicowanym co do ilości i co do jakości, zgodnie z moralnym i umysłowym charakterem danej osoby; w momencie śmierci ludzka lub zwierzęca energia zostaje wyzwolona dla spełnienia magicznego aktu; w związku z tym pisał: "Dla najwyższej duchowej pracy trzeba odpowiednio wybrać ofiarę, która zawiera największą i najczystszą moc. Męskie dziecko o doskonałej niewinności i wysokiej inteligencji jest najodpowiedniejszą i najbardziej satysfakcjonującą ofiarą" (Magija w teorii i praktyce, wyd. "KOS", wrzesień 2003), odnosząc się tym samym do męskiego nasienia, jako nośnika owych jakości. Podkreślał jednocześnie, iż nie można złożyć w ofierze czegoś, co do nas nie należy, w takim sensie, jak np. nasienie mężczyzny będące materialną manifestacją najwyższej duchowej esencji mężczyzny i boskiej mocy kreacji; twierdził, że jeśli nie jest możliwe dokonanie ofiary z człowieka (tj. z jego esencji, nasienia), należy wówczas złożyć ofiarę ze zwierzęcia; wybrane do tego celu zwierzę musi być ciepłokrwiste, całkowicie zdrowe i niezbyt duże (z powodu ilości energii, która zostaje wydzielona w czasie ceremonii).

W 1905 odbył podróż do Chin, gdzie studiował I Ching - starochińską Księgę Przemian. W trakcie tej podróży dotarły do niego wieści o śmierci dwójki swoich dzieci, alkoholizmie i obłędzie swojej żony Rose.

W czasie I wojny światowej przebywał w Ameryce i pisywał do czasopisma The Fatherland wykorzystując je jako środek do krzewienia wyznawanych przez siebie idei.

Po wojnie wraz z swoimi Szkarłatnymi Kobietami, trójką dzieci oraz uczniami przeniósł swą siedzibę do farmy w Cefalu na Sycylii, nazywanej odtąd Opactwem Thelemy lub Opactwem Siły Woli. Mieszkańcy opactwa spędzali czas na naukowych badaniach nad wpływem rytuału, praktyk jogicznych, medytacyjnych oraz magii seksualnej i narkotyków, na ludzki umysł. W tym czasie pisał też autohagiografię The Confessions. Ściany budynków, w których zamieszkiwał, pokrył malowidłami o tematyce seksualnej i demonologicznej. Najbardziej znanymi malowidłami są te z komnaty koszmarów, w której, będąc pod wpływem narkotyków, można było zmierzyć, oczyścić się i nauczyć kontrolować obszary umysłu zdominowane przez strach.

W roku 1923, najprawdopodobniej na skutek zatrucia wypitą wbrew ostrzeżeniom Crowleya, skażoną wodą z miejscowej studni, zmarł jeden z jego uczniów. Żona zmarłego powróciła do Anglii i opisała w prasie bulwersujące szczegóły z życia Crowleya, posługując się przy tym wieloma nieprawdziwymi sensacjami. W kwietniu 1923 policja, na rozkaz Benita Mussoliniego, usunęła Crowleya z Włoch. Przeniósł się on do Tunisu. Stamtąd wyruszył na "tułaczkę" po Europie (bezskutecznie starał się o wydanie autohagiografi). W 1929 został usunięty z Francji. Podczas procesu w Londynie (10 kwietnia 1934), który Crowley wytoczył aktorce Ninie Hamnett za to, że oświadczyła, iż zajmuje się on czarną magią (proces ten przegrał), sędzia powiedział: "Nigdy nie słuchałem rzeczy równie przerażających, odrażających i bluźnierczych jak słowa tego człowieka, który usiłuje się zaprezentować przed nami jako największy żyjący poeta" (A.M. di Nola, Diabeł, Kraków 1997).

W ostatnim okresie życia wiele czasu poświęcił na spisywanie swoich doświadczeń magicznych, czego owocem była m.in. Księga Thotha (1944) oraz słynna talia Tarota Thoth Tarot, wykonana przez brytyjską malarkę Friedę Harris.

Wiele podróżował. Był dwukrotnie żonaty. Miał wiele dzieci, z czego dwie jego córki zmarły w wieku dziecięcym (śmierć dzieci za każdym razem była dla niego ciężkim przeżyciem, czego ślady odnajdujemy zarówno w jego twórczości jak i dziennikach).

Często wspomina się o uzależnieniu Crowleya od heroiny, jedynego dostępnego wówczas skutecznego leku przeciw astmie, na którą cierpiał. Wiele do myślenia daje jednak fakt, iż odstawił on ją natychmiast po wielu latach stosowania, gdy pojawił się inny skuteczny, niemiecki lek, przeciwko tej przypadłości. Zmarł w nadmorskiej miejscowości Hastings 1 grudnia 1947 roku. Według jednej z różnych wersji opisujących okoliczności śmierci Crowleya, ostatnie słowa, które wypowiedział, brzmiały: "Jestem zakłopotany" (John Symonds, The Great Beast). Cztery dni później w krematorium w Brighton odbył się "Ostatni Rytuał" zorganizowany przez przyjaciół Crowleya.

[edytuj] Poglądy i Thelema

Głównymi hasłami mistycznej filozofii-religii jaką stworzył, znanej jako Thelema, zapisanymi w Liber AL vel Legis, były:

Każdy mężczyzna i każda kobieta jest gwiazdą. (I:3)

Czyń swoją wolę będzie całym Prawem. (I:40)

Miłość jest prawem, miłość podług woli. (I:57)

Nie ma żadnego prawa ponad Czyń swoją wolę. (III:60)

Thelema błędnie rozumiana jest jako zachęta do robienia co się chce. Crowley wyraźnie w swoich pracach tłumaczy, iż nie powinno się jej tak pojmować. Przez słowo "wola" rozumie pewien cel (to, co w innych systemach nazywane jest geniuszem, kamieniem filozoficznym, summum bonum, czyli Wiedzą Świętego Anioła Stróża) w życiu człowieka, który powinien przez niego zostać odkryty, a gdy to się stanie powinno się zgodnie z nim żyć:

I tak dla wszystkich, nie masz żadnego prawa, prócz czyń swoją wolę. Czyń tak, a nikt inny nie powie nie. Gdyż czysta wola, niezaspokojona celem, wyzwolona z żądzy rezultatu, jest w pełni doskonała. (AL I:42-44)

Zgodnie z jego naukami człowiek żyjący zgodnie ze swoją wolą nie napotka w życiu żadnych przeciwieństw, i z łatwością wolę tę będzie mógł wypełnić, bez obaw, że może się to kłócić z wolą innych; albowiem jeśli on znajdzie się we właściwym dla siebie miejscu, inni ponoszą winę za wchodzenie mu w drogę:

Bądź silny, o człowieku! Pożądaj, raduj się wszystkimi rzeczami zmysłów i uniesienia: nie bój się, że jakikolwiek Bóg wyprze się ciebie za to. (AL II:22)

Każdą zmianę można wywołać przez zastosowanie właściwej siły, gdyż wszechświat jest powiązany wewnętrznie i doskonale zrównoważony.

Crowley twierdził, że prawdziwe odrodzenie magii nastąpiło właśnie 8, 9 i 10 kwietnia 1904 roku, kiedy to zgodnie z instrukcjami Rose spisywał Liber AL vel Legis. Zainicjowanie tego okultnego prądu wywołało wir, bóle porodowe nowego eonu, a kres starego (Równonoc Bogów). Zdarzenie takie pojawia się w odstępach mniej więcej 2000 lat. W Liber AL vel Legis Aiwass uznał Crowleya za "logos nowej ery Horusa".

Według Crowleya, ludzkość ma za sobą dwa eony: Eon Izydy i Eon Ozyrysa. Eon Izydy stanowił okres, w którym ludzie żyli zgodnie z rytmem natury, na Ziemi panował matriarchat, wierzono, że wszystkim kieruje przeznaczenie. Był to czas niewinności, ale i nieświadomości. Tę niewinność ludzkość utraciła wraz z nadejściem Eonu Ozyrysa, kiedy to patriarchalne struktury zaprowadziły przymus i prawo. Eon Ozyrysa to dyktatura świadomości, która tłumi ludzkie popędy i ustanawia konflikt między ludzkością a światem natury. Eon Ozyrysa to wreszcie wiek wielkich monoteistycznych religii, podpierających struktury państwowe. Crowley twierdził, że w naszym stuleciu rozpocznie się okres przechodzenia do kolejnego Eonu - Eonu Horusa. Nowy Eon narodzi się w bólu i cierpieniach, gdyż ludzkość będzie musiała porzucić dogmaty, z których budowała swoją rzeczywistość. W Eonie Horusa znikną struktury dominacji, matriarchalne i patriarchalne. Każdy przejmie odpowiedzialność za własne życie. Kobiety odnajdą mężczyznę w sobie i mężczyźni odnajdą kobietę w sobie. Ciało znowu stanie się całością. Crowley, jako Bestia (Słońce, 666, męska zasada, Logos, Wola), miał dążyć do świętego zjednoczenia z żeńską zasadą, "nierządnicą Babilonu" (W. Kowalak, 'Satanizm', Nurt SVD 4/1997).

Nie jest prawdą, że Kościół Szatana wywodzi się z filozofii Crowleya, choć widoczne są tutaj pewne inspiracje pierwszego tym drugim. Podobnie do inspiracji jego naukami przyznają się prawie wszyscy współcześni okultyści. Także uznawanie Crowleya za wyznawcę Szatana wynika wyłącznie z niezrozumienia prac i poglądów Aleistera. Wyznawanie Szatana oznaczało by uznawanie chrześcijańskiego poglądu na świat, w którym istnieje Bóg (chrześcijański) oraz właśnie Szatan. Crowley zaś odrzucał religię chrześcijańską w jej całości, włącznie z wiarą w Złego. Nazywał się apokaliptyczną Bestią, ze względu na wpływ jaki Apokalipsa Św. Jana wywarła na jego życie w dzieciństwie (patrz życiorys). W Bestii widział symbol osoby, która doprowadzi do końca świata chrześcijańskiego (przez co rozumiał zacofanie, bezkrytyczną wiarę w Kościół i wszelkie jego złe cechy), zaś pomoże w stworzeniu nowego, lepszego świata, symbolizowanego przez Horusa (a później Maat).

[edytuj] Wybrane dzieła

W ciągu swego życia Crowley napisał całe mnóstwo dzieł, z których niektóre to:

Akeldama: miejsce, gdzie grzebie się obcych (Aceldama: A Place to Bury Strangers In, 1898)
Liber AL vel Legis (1904/1938)
Księga jogi i magii (Book Four: Part I. Mysticism & Part II. Magick, 1912-1913)
Księga kłamstw (The Book of Lies, 1913)
Wyznania Aleistera Crowleya - Autobiografia (The Confessions of Aleister Crowley, 1929/1969*)
Magija w teorii i praktyce (Book Four: Part III. Magick in Theory and Practice, 1929-30)
Serce Mistrza (The Heart of the Master, 1938)
Krótkie eseje o prawdzie (Little Essays Toward Truth, 1938)
Osiem wykładów o jodze (Eight Lectures on Yoga, 1939)
Księga Thotha (The Book of Thoth, 1944)
Atlantyda. Zaginiony kontynent (Atlantis. The Lost Continent)
Magija bez łez (Magick Without Tears, 1954*)
Święte księgi Thelemy (ΘΕΛΗΜΑ: The Holy Books of Thelema, 1907-11/1983*)