Bąblowica
Z Wikipedii
 |
Bąblowica [echinococcosis] |
| ICD-10: |
B67
|
|
B67.0 Bąblowica wątroby wywołana przez E. granulosus |
|
| B67.1 Bąblowica płuc wywołana przez E. granulosus | |
| B67.2 Bąblowica płuc wywołana przez E. granulosus | |
| B67.3 Bąblowica wywołana przez E. granulosus, o innym i mnogim umiejscowieniu | |
| B67.4 Bąblowica wywołana przez E. granulosus, nie określona | |
| B67.5 Bąblowica wątroby wywołana przez E. multilocularis | |
| B67.6 Bąblowica wywołana przez E. multilocularis, o innym i mnogim umiejscowieniu | |
| B67.7 Bąblowica wywołana przez E. multilocularis, nie określona | |
| B67.8 Bąblowica wątroby, nie określona | |
| B67.9 Bąblowica inna i nieokreślona | |
Bąblowica, echinokokoza (hydatidoza, choroba wodunkowa, łac. echinococcosis cystica, ang. hydatid disease, hydatid cyst, unilocular hydatid disease, cystic echinococcosis) – choroba pasożytnicza wywoływana przez tasiemce z rodzaju Echinococcus: E. granulosus i E. multilocularis, wyjątkowo E. oligarthus i E. vogeli.
Spis treści |
[edytuj] Etiologia
Choroba wywoływana jest przez pęcherzowe postaci tasiemców Echinococcus granulosus i E. multilocularis. Postaci dojrzałe tych tasiemców bytują w organizmach psów, lisów i innych gatunkach psowatych. Człowiek jest żywicielem pośrednim pasożytów.
[edytuj] Objawy i przebieg
Głównym objawem choroby jest torbiel, jednokomorowa w przypadku E. granulosus i wielokomorowa w przypadku E. multilocularis, najczęściej (60%) umiejscowiona w wątrobie, zwłaszcza (3/4 przypadków) w prawym płacie; rzadziej w płucach, śledzionie, kościach lub mózgu. Torbiel może osiągać 20 cm (przyrasta około 1 cm na rok), zawiera płyn i otoczona jest dwoma błonami, wewnętrzną rozrodczą i zewnętrzną oskórkową. Odczyn zapalny z czasem powoduje wytworzenie torebki włóknistej (pericysty) wokół torbieli. Torbiel wywołuje objawy uciskowe: może spowodować cholestazę, zastoinowe zapalenie wątroby albo nadciśnienie wrotne. Pękniecie torbieli i uwolnienie płynu bąblowca do jamy otrzewnej może spowodować rozsiew pasożyta i wstrząs anafilaktyczny. Bąblowica płuc przez ucisk tkanki płucnej powoduje niedodmę, bąblowica kości z czasem prowadzi do zaniku kości z ucisku i złamania. Zajęcie mózgu przebiega z objawami guza mózgu.
[edytuj] Epidemiologia
Zarażenia tasiemcem bąblowcowym najczęstsze są w Meksyku, państwach basenu Morza Śródziemnego, na Bliskim i Środkowym Wschodzie, w północno-wschodnich Chinach, w krajach Ameryki Południowej (Chile, Urugwaj), Afryce, Australii i Nowej Zelandii. W Polsce corocznie zgłasza się kilkadziesiąt przypadków bąblowicy u ludzi. Bąblowica wywoływana przez Echinococcus multilocularis jest znacznie rzadsza. Na świecie występują ogniska endemiczne zachorowań spowodowanych E. multilocularis: w Szwajcarii, południowych Niemczech, na Syberii, w Japonii i na Alasce. W Polsce najwięcej przypadków bąblowicy wielokomorowej u ludzi odnotowano w rejonie Pucka, Kętrzyna, Giżycka i Białowieży.
[edytuj] Rozpoznanie
Torbiele tasiemca często rozpoznaje się przypadkowo w badaniu rtg albo USG. Charakter torbieli i jej aktualny stan morfologiczny może być określony w USG, tomografii komputerowej lub MRI.
Pewne rozpoznanie stawiane jest na podstawie wyniku badania parazytologicznego płynu torbieli, badania histopatologicznego torbieli albo tkanek. Jednoznacznym potwierdzeniem inwazji tasiemcem jest stwierdzenie haczyków, protoskoleksów lub fragmentów pęcherza pasożyta. Materiał do badania parazytologicznego może pochodzić z biopsji lub może być uzyskany śródoperacyjnie.
Podstawą laboratoryjnego rozpoznania echinokokozy są badania serologiczne, jednak stosowane rutynowo testy są mało swoiste. Bardziej swoiste testy znajdują zastosowanie jako testy potwierdzenia; wykorzystuje się np. immunoelektroforezę w żelu agarozowym albo Western blot ze swoistą frakcją antygenową 8 kDa. Pewną wartość ma także natychmiastowy test nadwrażliwości skórnej (z płynem bąblowcowym) wg Casoniego. Najnowsze techniki wykorzystują metodę PCR i polimorfizm długości fragmentów restrykcyjnych; pozwalają na zróżnicowanie E. graniulosus i E. multilocularis.
[edytuj] Leczenie
Leczenie jest odmienne w przypadku infestacji Echinococcus granulosus i Echinococcus multilocularis. W pierwszym przypadku, możliwości terapeutyczne obejmują hepatektomię, perycystektomię lub cystektomię połączone z drenażem torbieli lub nie. Nieoperacyjne przypadki leczy się zachowawczo albendazolem p.o. przez okres 1-3 miesięcy lub nakłuwając torbiel i podając jej wnętrza środek pasożytobójczy. Jest to tzw. metoda PAIR (ang. puncture-aspiration-injection-reaspiration – nakłucie, aspiracja, wstrzyknięcie, ponowna aspiracja). Stosowanie tej techniki może zastąpić albo uzupełnić leczenie operacyjne. W zarażeniu E. multilocularis leczenie polega na rozległej hepatektomii i następczej chemioterapii albendazolem przez przynajmniej 2 lata; pacjenci z tą postacią choroby powinni być prowadzeni w ośrodkach referencyjnych.
[edytuj] Bibliografia
- Eckert J, Deplazes P. Biological, epidemiological, and clinical aspects of echinococcosis, a zoonosis of increasing concern. Clin Microbiol Rev. 17, 1, 107-35. 2004. PMID 14726458. DOI:10.1128/CMR.17.1.107-135.2004
- Parazytologia i akroentomologia medyczna. Antoni Deryło (red.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, ss. 219-229. ISBN 83-01-13804-1.
- Inwazje i choroby pasożytnicze. W: Zbigniew Pawłowski: Choroby zakaźne i pasożytnicze. Zdzisław Dziubek (red.). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2003, ss. 483-487. ISBN 83-200-2748-9.
- Jerzy Stachura, Wenancjusz Domagała: Patologia znaczy słowo o chorobie. Kraków: Wydawnictwo PAU, 2003. ISBN 83-88857-65-7.
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Robert W Tolan Jr, Reza Keshavarz, M Ali Mousavi, Maria A Horga: Echinococcosis (en). eMedicine Parasitology, 10 października 2007.
- Echinococcosis (en). CDC Division of Parasitic Diseases.
