Eliasz (postać biblijna)

Z Wikipedii

Eliasz (hebr. אליהו Eliyyáhu, gr. Ἠλίας Elias, ang. Elijah) – jeden z proroków Starego Testamentu. Imię tłumaczone jako: "Bogiem jest Jahwe", "moim Bogiem jest Jahwe".

Spis treści 1 Eliasz w Biblii 2 Odwołania w Nowym Testamencie 3 Eliasz w Islamie 4 W sztuce

[edytuj] Eliasz w Biblii

Eliasz po raz pierwszy wymieniony jest w 1 Księdze Królewskiej jako niosący słowo Boga Achabowi, królowi Izraela. Określany też jako "Tesbitczyk" (urodzony w Tiszbe w Gilead).

Po audiencji u króla Achaba, skrył się na pustkowiu nad potokiem "Karyth, który jest przeciw Jordanowi", gdzie kruki przynosiły mu pożywienie. Gdy z powodu suszy potok wysechł, Bóg posłał Eliasza do miasta Sarepta w Sydonie (Fenicja). Mieszkał w domu wdowy przez 2 lata. W tym czasie prorok wskrzesił zmarłego syna wdowy (1Krl 17:3-24).

U końca swojego okresu odosobnienia Eliasz spotkał Obadiasza – zarządcę pałacu króla Achaba, który został wysłany na poszukiwanie nowych pastwisk dla bydła. Obadiasz - na polecenie Eliasza - oznajmił wkrótce swojemu panu, gdzie przebywał zbieg. Wkrótce król przybył na spotkanie Eliasza – obarczył go odpowiedzialnością za nieszczęścia Izraela (Achab wprowadził w swoim kraju kult boga Baala za namową żony, Jezebel). Rozstrzygnięciem sporu o prawdziwość Boga – Jahwe Eliasza i Baal Achaba – miały być publiczne ofiary całopalne na Górze Karmel. Jahwe pozwolił Eliaszowi dokonać cudu, który przekonał Izraelitów o fałszywości Baala. 450 proroków tego bożka zostało zabitych. Od tego czasu krainę opuściła susza i głód.

Jezabel rozwścieczona śmiercią proroków Baala zagroziła śmiercią Eliaszowi (1Krl 19:1-2), lecz ten zbiegł do Bersabee i ukrywał się w puszczy. Gdy odpoczywał pod drzewem jałowca odezwał się doń głos anioła: "Wstań, jedz; bo jeszcze daleką drogę masz". Pożywiwszy się, wyruszył i szedł przez 40 dni do Góry Horeb (Synaj), gdzie mieszkał w jaskini. Bóg wtedy zapytał: "Co tu czynisz, Eliaszu"? W odpowiedzi na żalenie się Eliasza, Bóg nakazał mu iść do Damaszku i namaścić Chazaela królem Aramu, Jehu królem Izraela a Elizeusza prorokiem własnego miasta (1Krl 19:13-21).

W 6 lat po tym ostrzegł Achaba i Jezabel, że oboje zginą tragicznie. Podobnie, 4 lata później, zapowiedział śmierć Achazjasza – syna Achaba i Jezabel, który przejął tron po ojcu (2Krl 1:17). Między tymi wydarzeniami historia proroka nie jest dokładnie znana – możliwe, że udał się w odosobnienie na jakiś czas. Tradycja Karmelitów głosi, że ich zakon został założony przez Eliasza na Górze Karmel w owym czasie.

Udał się do Gilgalu, do uczniów proroków – tam przekazał wiedzę Elizeuszowi, swojemu następcy. Uczeń Eliasza zasmucił się rychłym odejściem mistrza, nie opuścił go w wędrówce do Bethel i Jerycho. Przeszli między rozstąpionymi wodami Jordanu, lecz wkrótce "wóz ognisty i konie ogniste rozłączyły obydwu: i wstąpił Eliasz przez wicher do nieba". Elizeusz powtórzył gest swojego nauczyciela – uderzeniem płaszcza w wodę, rzeka rozstąpiła się i przeszedł przezeń. 50 proroków widzących to zdarzenie rzekło: "Odpoczął duch Eliaszów na Elizeuszu".

W ten sposób wypełnione zostały słowa Księgi Powtórzonego Prawa 21:17: "Jeśli pierworodnym jest syn niekochanej, musi mu przyznać podwójną część wszystkiego, co posiada, gdyż on jest pierwociną jego siły. On ma prawo do pierworodztwa".

Niektórzy teologowie chrześcijańscy wierzą, że Eliasz musi powrócić na Ziemię aby umrzeć fizycznie. Jedna wersja zakłada, że Jan Chrzciciel wypełnia misję starotestamentowego proroka. Inna z kolei nie dopatrują się dalszych znaczeń osoby Eliasza – jego misja miała mieć charakter duchowy, symboliczny.

Zgodnie z Świętą Tradycją Kościoła Prawosławnego, prorok Eliasz powróci na ziemię wraz z Henochem, który również został wzięty za życia do nieba, tuż przed końcem świata, by walczyć z antychrystem. Obaj zginą śmiercią męczeńską, a po trzech dniach zmartwychwstaną.

[edytuj] Odwołania w Nowym Testamencie

Żaden ze starych proroków nie jest tak często wspominany w Nowym Testamencie jak Eliasz. Kapłani i Synowie Lewiego mówili Janowi Chrzcicielowi (Jan 1:25): "Czemuż tedy chrzcisz, jeśli ty nie jesteś Chrystus ani Eliasz, ani prorok"? Święty Paweł (w Liście do Rzymian 11:2) odwołuje się do wydarzenia z przeszłości, przekonując, że Bóg nie odsunął się od swoich ludzi. List Jakuba 5:17 przedstawia postać Eliasza jako wzór osoby modlącej się. (Również Łk 4:25; 9:54).

Ewangeliści: Mateusz (11:11) i Łukasz (9:8) żywot Jana Chrzciciela odzwierciedla posłanie proroka Eliasza: "życie w puszczy, przebywanie na pustyni, nagły początek misji (1Krl 17:1-3; Łk 3:2-3); nawet te same włosienne szaty i skórzany pas dookoła bioder (2Krl 1:8, Mt 3:4)".

Nadzieję na ponowne przyjście Eliasza i jego potęgę zawiera Proroctwo Malachiasza (4:5-6). Nadzieja ta jest wiązana z wyzwoleniem Narodu. Każda nadzwyczajna postać, jaka zjawiała się w dziejach, w pewnym stopniu posiadała nawyki i cechy Eliasza. Jan Chrzciciel na równi ze swoim pokojowo nastawionym Następcą został obwieszczony Eliaszem (Mt 11:13-14; 16:14; 17:10; Mk 9:11; 15:35; Łk 9:7-8; Jn 1:21). Jego pojawienie się podczas Przemienienia najwidoczniej nie zaskoczyło uczniów.

[edytuj] Eliasz w Islamie

W Koranie Eliasz jest muzułmańskim prorokiem występującym pod imieniem Iljas.

[edytuj] W sztuce

Postać Eliasza jest związana z eponimicznym oratorium Feliksa Mendelssohna (syna Abrahama Mendelssohna, syna Mojżesza Mendelssohna). Biblijny prorok Eliasz jest także głównym bohaterem powieści Paulo Coelho "Piąta góra".