Etemenanki
Z Wikipedii
Etemenanki (sum. Dom fundamentu nieba i ziemi) - świątynia w formie ziguratu znajdująca się w Babilonie, w bezpośrednim sąsiedztwie Drogi Procesyjnej, według powszechnej opinii poświęcona bogu Mardukowi, jedno z najważniejszych sanktuariów państwa babilońskiego. Zdaniem niektórych badaczy budowla stanowiła inspirację dla biblijnej opowieści o Wieży Babel.
Wygląd świątyni nie jest dokładnie znany. Współczesne rekonstrukcje opierają się na przekazie Herodota, akadyjskiej Tabliczce Esagili oraz badaniach wykopaliskowych. Schodkowy, pięcio- lub siedmiostopniowy zigurat wzniesiony został z suszonej cegły glinianej na planie kwadratu o boku ok. 90 metrów, według Herodota o wysokości również dochodzącej do 90 metrów. Oblicowano go cegłą wypalaną, glazurowaną na kolor błękitny. Budowlę wieńczyła kaplica šahûru, we wnętrzu której, zgodnie z informacjami zawartymi w dziele greckiego historyka znajdował stół oraz wielkie łoże. Zdaniem Herodota w kaplicy tej nie umieszczono żadnego wizerunku bóstwa, a kult sprawowały tam wyłącznie kobiety, co według współczesnej interpratacji może wskazywać, iż dokonywano tam niezwykle doniosłego obrzędu świętych zaślubin, mającego zapewnić całemu królestwu pomyślność, płodność i dostatek.
Centrum kultu religijnego w okręgu Etemenanki istaniało najprawdopodobiej od czasów powstania miasta. Pierwotna budowla zniszczona została w 689 p.n.e. przez władcę asyryjskiego Senacheryba, następnie zaś świątynia była odbudowywana i rozbudowywana przez kolejnych królów asyryjskich oraz babilońskich: Assarhaddona, Aszurbanipala, Nabopolassara oraz Nabuchodonozora II osiągając swoją klasyczną, ogólnie rozpoznawalną formę. Częściowo zniszczona po antyperskim powstaniu w 479 p.n.e. przez króla perskiego Kserksesa I. Jej ruiny zostały rozebrane z rozkazu Aleksandra III Wielkiego, który planował wznieść w tym miejscu nową, okazałą świątynię, jednakże śmierć władcy przekreśliła te plany.
Wspomnienie o budowli przetrwało prawdopodobnie w podaniu o biblijnej Wieży Babel. Istnieje prawdopodobieństwo, że Izraelici w czasie niewoli babilońskiej brali udział w jej budowie i stała się ona dla nich symbolem ludzkiej pychy oraz sprzeciwu wobec Boga.
Przez wieki pozostałości świątyni stanowiły źródło łatwo dostępnych materiałów budowlanych dla mieszkańców pobliskiego Bagdadu oraz okolicznej ludności i uległy niemal całowitemu zniszczeniu. Jej fundamenty zostały odkryte przez niemieckiego archeologa Roberta Koldeweya na początku XX wieku.
