Europa (księżyc)

Księżyc ten został odkryty 7 stycznia 1610 przez Galileusza. Wraz z nim zostały odkryte: Io, Callisto i Ganimedes. Odkrycia Galileusz dokonał za pomocą lunety własnej konstrukcji. Nazwy tych czterech księżyców pochodzą z mitologii greckiej, choć Galileusz chciał całkiem innych nazw. Mitologiczna Europa była kochanką Jowisza.

[edytuj] Orbita

Europa porusza się po kołowej orbicie w odległości 671 tys. km od Jowisza, czyli 9,6 promieni planety. Efektem tej stosunkowo niewielkiej odległości są siły pływowe, które ogrzewają wnętrze księżyca. Siły te są dodatkowo wzmocnione przez oddziaływania z innymi dużymi księżycami Jowisza, przede wszystkim z Io i Ganimedesem.

[edytuj] Charakterystyka fizyczna

Europa posiada skaliste jądro i pokrytą lodem powierzchnię. W wyniku oddziaływania sił pływowych skaliste jądro może być nadal ciepłe. Być może wewnętrzne ogrzewanie topi lód i między jądrem, a pod skutą lodem powierzchnią kryje się ocean ciekłej wody.

[edytuj] Powierzchnia

Fragment powierzchni Europy.

Powierzchnia tego księżyca jest bardzo równa i płaska. Stwierdzono niewiele wzniesień, które byłyby wyższe od kilkuset metrów. Występuje tam również niewiele kraterów uderzeniowych. Kratery te mają także inny wygląd niż na pozostałych lodowych księżycach w Układzie Słonecznym. Nie posiadają wałów i wzniesień centralnych, a wokół nich zauważono koncentryczne szczeliny i krawędzie, które mogły powstać w wyniku wypełnienia kraterów przez cieplejszy materiał znajdujący się pod powierzchnią. Charakterystycznymi tworami powierzchniowymi tego ciała są także liczne rysy i pęknięcia skorupy. Widoczny w pęknięciach ciemniejszy materiał to najprawdopodobniej sole i uwodniony kwas siarkowy. Zdjęcia zrobione przez Galileo pokazują także, jak dynamicznym zmianom podlega powierzchnia. Przypuszcza się, że czerwone obszary są złożone z "cieplejszego" lodu, który unosi się ku powierzchni, natomiast obszary zimniejsze toną, powracając w głąb skorupy. Jest to szansa na zbadanie materii z wnętrza Europy. Wszystko to świadczy, że powierzchnia Europy jest z geologicznego punktu widzenia bardzo młoda – ma ona szacunkowo ok. 30 mln lat.

[edytuj] Ocean

Dane przesłane przez sondę Galileo wskazują prawie jednoznacznie, że pod lodową skorupą znajduje się ocean ciekłej wody. może on mieć głębokość nawet 90 km. Naukowcy studiując zdjęcia struktur powierzchniowych, zastanawiają się, jak głęboko pod lodem może ów ocean się znajdować. Początkowo przypuszczano, że może on występować dość płytko - 5 do 10 km pod powierzchnią. Jednak wygląd kraterów uderzeniowych na Europie sugeruje raczej, że ocean położony jest minimum 19 km pod powierzchnią. Którąś z teorii może potwierdzić dopiero orbiter okrążający przez dłuższy czas Europę, np. JIMO któremu być może uda się dostrzec wodę wypływającą ze szczelin, co bardzo pomogłoby w określeniu grubości skorupy.

[edytuj] Atmosfera

Na podstawie obserwacji wykonanych teleskopem Hubble’a naukowcy doszli do wniosku, iż Europa posiada niezwykle rzadką atmosferę, której ciśnienie wynosi zaledwie 10^-11 bara. Promienie słoneczne powodują sublimację wodoru i tlenu z lodowej powierzchni księżyca – wodór jako pierwiastek bardzo lekki, ulatuje w przestrzeń międzyplanetarną, tlen – jako cięższy pierwiastek – zostaje zatrzymany przez siły grawitacji Europy.

[edytuj] Zobacz też

Zobacz galerię na Wikimedia Commons:
Europa

Chronologiczny wykaz odkryć planet, planet karłowatych i ich księżyców w Układzie Słonecznym
pozostałe księżyce galileuszowe: Callisto, Ganimedes, Io,
Lista naturalnych satelitów Jowisza,
podstawowe zagadnienia z zakresu astronomii,
Życie pozaziemskie

[edytuj] Linki zewnętrzne

Europa - Lodowy Świat

p • d • e

Naturalne satelity Jowisza 63

Pierścienie Jowisza • Lista naturalnych satelitów Jowisza • Księżyce planet w Układzie Słonecznym
Grupa Amaltei (4):	Metis • Adrastea • Amaltea • Tebe
Księżyce Galileuszowe (4):	Io • Europa • Ganimedes • Kallisto
(1):	Temisto
Grupa Himalii (5):	Leda • Himalia • Lizytea • Elara • S/2000 J 11
(2):	Karpo • S/2003 J 12
Grupa Ananke (16):	Ananke • Praxidike • Harpalyke • Jokasta • Euanthe • Thyone (jądro) Euporie • S/2003 J 3 • S/2003 J 18 • Thelxinoe • Helike • Orthosie • S/2003 J 16 • Hermippe • Mneme • S/2003 J 15 (peryferia)
Grupa Karme (17):	S/2003 J 17 • S/2003 J 10 • Pasithee • Chaldene • Arche • Isonoe • Erinome • Kale • Aitne • Taygete • S/2003 J 9 • Karme • S/2003 J 5 • S/2003 J 19 • Kalyke • Eukelade • Kallichore
Grupa Pazyfae (13):	Eurydome • S/2003 J 23 • Hegemone • Pazyfae • Sponde • Cyllene • Megaclite • S/2003 J 4 • Callirrhoe • Sinope • Autonoe • Aoede • Kore
(1):	S/2003 J 2
Lista jest posortowana według odległości od Jowisza. Księżyce regularne mają nazwy pogrubione. Nazwy tymczasowe opisano kursywą.