Fizjokratyzm
Z Wikipedii
Fizjokratyzm - szkoła ekonomiczna powstała we Francji (druga połowa XVIII wieku).
Jej hasła były związane z ideą porządku naturalnego. Fizjokraci akcentowali znaczenie pracy (decydowała o bogactwie społeczeństwa) i rolnictwa jako jedynego źródła bogactwa.
Podstawowe miejsce w teorii fizjokratów ma koncepcja pracy produkcyjnej i produktu dodatkowego. Uważali oni, że produkcyjną pracą (tj. tworzącą nową wartość) jest jedynie praca w rolnictwie, bo tam powstaje tzw. produkt dodatkowy, czyli nadwyżka wytworzonej wartości ponad koszty produkcji. Produkcyjne są jednak tylko gospodarstwa nowoczesne, typu kapitalistycznego, bo nastawione na rynek - stosują nowe metody produkcji.
Jednym z jego twórców był François Quesnay, który napisał "Maksymy ogólne ekonomicznego rządzenia krajem rolniczym" oraz wydał "Tablicę ekonomiczną" ("Tableau économique"), stanowiące podstawę fizjokratyzmu.
Zmierzał do gospodarczej przebudowy monarchii i do rekonstrukcji ustroju feudalnego. Podstawowym dobrem produkcyjnym była ziemia, a rolnictwo to siła w rozwoju społeczeństwa. Porządkiem natury była : własność, wolność, poszanowanie pracy.
Były trzy grupy:
- klasa właścicieli ziemskich - świeccy i duchowni
wydzierżawiają posiadaną ziemię rolnikom dzierżawcom za co otrzymują czynsz dzierżawny
- klasa produkcyjna (rolnictwo)
tylko ona pomnaża wartość produkcji, tworzy produkt czysty
- klasa jałowa (przemysłowcy, rzemieślnicy, kupcy)
nie wytwarza nowej wartości, przynosi jedynie równowartość zużytych środków konsumpcji.
Z modelu tablicy produkcyjnej czerpał później Karol Marks.
Wielką zasługą fizjokratów jest to, że przyczynili się do rozwoju oświaty, edukacji i szkolnictwa. Polscy fizjokraci z Antonim Popławskim na czele, stali się założycielami pierwszych szkół podstawowych na wsiach - tzw. elementarnych czy parafialnych. W swoich pracach krytykowali ustrój pańszczyźniany, wyzysk chłopów przez panów, ekonomów i karczmarzy. Przyczynili się do zniesienia poddaństwa chłopów (bezwzględnej zależności od pana) i podniesienia godności zawodu kmiecia.
Komisja Edukacji Narodowej pod kierownictwem Hugona Kołłątaja przeprowadziła w 1780r reformę programów nauczania Uniwersytetu Jagiellońskiego, w wyniku której wprowadzono m. in. nowy przedmiot - ekonomię pod nazwą "umiejętności polityczne".
Podstawowym hasłem fizjokratów było hasło leseferyzmu czyli wolnej konkurencji, swobody działalności gospodarczej, której istnienie warunkuje działanie praw natury.
Spis treści |
[edytuj] Lista fizjokratów
[edytuj] Fizjokraci we Francji
- Nicolas Baudeau
- Richard Cantillon
- Joseph-Michel Dutens
- Ange Goudar
- Vincent de Gournay
- François Quesnay
- Pierre-Paul Lemercier de La Rivière
- Honoré Gabriel Riqueti de Mirabeau
- l'abbé Roubaud
- Pierre Samuel du Pont de Nemours
- Le Trosne
- Jean-François Melon
- Anne Robert Turgot
- Ludwik XV
- Sebastian Vauban
[edytuj] Fizjokraci poza Francją
- Gaspar Melchor de Jovellanos (Hiszpan)
- Hugo Kołłątaj
- Hieronim Stroynowski
- Antoni Popławski
