Grupa Poleska

Z Wikipedii

Grupa Poleska
Ostatni dowódca grupy - Władysław Sikorski
Historia
Państwo	II Rzeczpospolita Polska
Sformowanie	5 stycznia 1919
Rozformowanie	6 sierpnia 1920
Dowódcy
Pierwszy	gen. Antoni Listowski
Ostatni	gen. Władysław Sikorski
Działania zbrojne
wojna polsko-bolszewicka (wyprawa kijowska)
Organizacja
Dyslokacja	Biała Podlaska (formowanie)
Podporządkowanie	NDWP (1919) Front Litewsko-Białoruski (1919-1920) 4 Armia (1920)
Rodzaj sił zbrojnych	Wojska lądowe
Skład	9 Dywizja Piechoty 16 Dywizja Piechoty 21 Dywizja Piechoty II Brygada Jazdy

Grupa Poleska - formacja Wojska Polskiego, utworzona na przełomie 1918 i 1919 roku, nosząca też nazwy: Grupa Podlaska/gen. Listowskiego (do 9 czerwca) i Front Poleski (do 14 sierpnia).

Spis treści 1 Dowództwo 2 Geneza i zadania 3 Skład 4 Działania 5 Bibliografia

[edytuj] Dowództwo

• gen. Antoni Listowski (5 stycznia - 2 sierpnia 1919)
• płk Stanisław Springwald (2 sierpnia - 9 sierpnia 1919)
• płk Władysław Sikorski (9 sierpnia 1919 - 6 sierpnia 1920)

[edytuj] Geneza i zadania

Tuż po odzyskaniu niepodległości armia polska nie miała jednolitej struktury operacyjnej, lecz składała się z improwizowanych grup, w skład których wchodziły bataliony lub pułki. Jedną z takich grup była Grupa Podlaska, zwana też Grupą gen. Listowskiego. Początkowo miała osłaniać linię Bugu na północnej Lubelszczyźnie, potem 9 lutego, po negocjacjach z niemiecką załogą, przejęła twierdzę w Brześciu i ruszyła na wschód w celu przejęcia terytorium dawnego Ober-Ostu. W czasie swojego półtorarocznego istnienia grupa przeszła przez Brześć, Pińsk, Łuniniec, Mozyrz i z powrotem.

[edytuj] Skład

• 9 Dywizja Piechoty (utworzona formalnie 13 czerwca 1919, wcześniej stanowiła całość sił grupy)
• 16 Dywizja Piechoty (od maja 1920)
• 21 Dywizja Piechoty (od maja 1920)
• II Brygada Jazdy (wiosna 1920)

[edytuj] Działania

Od lutego grupa ścierała się z nielicznymi siłami sowieckimi, zachowując postawę defensywną. Ruszyła dopiero w następnym miesiącu, 2 marca zajmując Słonim i 3. Pińsk, mimo to grupa utknęła nad Styrem, Prypecią i Jasiołdą, próbując zdobyć Łuniniec (w tym czasie, w związku z reorganizacją, Grupa Podlaska została przemianowana na Front Poleski). Udało się to dopiero 10 lipca, co pozwoliło na kolejne uderzenie, dochodząc nad Horyń, pod koniec sierpnia Tonież, a w grudniu Ptycz. Wtedy formacją, po przeniesieniu gen. Listowskiego do Frontu Wołyńskiego, dowodził gen. Sikorski, zaś sam front został przemianowany na Grupę Poleską i włączony do Frontu Litewsko-Białoruskiego.

28 stycznia Rada Komisarzy Ludowych zgłosiła chęć rozmów pokojowych, lecz wywiad polski zaobserwował koncentrację sił radzieckich przy linii frontu. W związku z tym Naczelne Dowództwo WP zaplanowało nową operacją zaczepną, tzw. wyprawę kijowską. Początkowa (operacja mozyrska) faza miała rozgrywać się na Polesiu. W tym celu 9 DP (stanowiącą całość sił grupy) wzmocniły: II BJ, pułk piechoty oraz 20 dział, czyli razem dywizja liczyła 6100 piechurów i 400 kawalerzystów. 5 marca znad Uboreci ruszyły 2 uderzenia polskie: piechoty na Mozyrz, jazdy na Barbarów (oba miasta opanowano tego samego dnia) oraz znad Ptyczy uderzenia pomocnicze na Kalenkowicze (zajęte 6 marca). Siły radzieckie reprezentowane tu były przez 57 i część 47 DS. 7 marca 9. dywizja zaczęła umacnianie swoich pozycji, a 8 marca zajęła Rzeczycę. Następnie siły radzieckie (10, 17 i 57 DS) 4 razy (16 marca, 30 marca-3 kwietnia, 6 kwietnia i 15 kwietnia) nieudanie kontratakowały (udało im się odbić Rzeczycę). W zmaganiach na Polesiu Grupę Poleską wspomagała Flotylla Pińska. Po przybyciu uzupełnień Sikorski 27 kwietnia zdobył Czarnobyl i umocnił się nad brzegiem Dniepru, ponownie zdobywając 10 maja Rzeczycę.

Ponadto oddziały 9 Dywizji Piechoty miały wziąć udział w ofensywie na białoruskim teatrze działań. Przeszkodziła temu I ofensywa Tuchaczewskiego (inaczej zwana bitwą na Berezyną), zakończona połowicznym sukcesem Sowietów. 4 lipca ponownie zaatakowali, zmuszając wojska polskie do odwrotu. Przeciwko Grupie Poleskiej działania podjęła wtedy dwudywizyjna Grupa Mozyrska. Zmusiła ona Sikorskiego do wycofania swoich sił do Łunińca (11 lipca), zatopienia 24 lipca resztek Flotylli Poleskiej, a następnie do odwrotu nad Bug.

29 lipca rozpoczęła się obrona Narwi i Bugu. Grupa Poleska zajmowała wówczas pozycje:

• 9 i 21 DP - Brześć
• 16 DP - Brześć-Pratulin

1 sierpnia ruszyło natarcie 16 Armii bolszewickiej na Twierdzę Brześć. Udało jej się na krótko wejść do części dzieł fortecznych, co zmusiło Polaków do wycofania się do cytadeli. Wieczorny kontratak przywrócił sytuację sprzed szturmu. Pod znakiem zapytania stał jednak sens obrony twierdzy po sforsowaniu Bugu na północ od Brześcia. Mimo kontruderzeń, powstawało coraz więcej przyczółków, jak 2 sierpnia pod Pratulinem czy 4 sierpnia pod Terespolem i Brześciem. Doprowadziło to do generalnego odwrotu Grupy Poleskiej, która na podstawie decyzji Wodza Naczelnego z 6 sierpnia została rozwiązana, 9 DP przydzielono do 5 Armii, której dowódcą został Sikorski, a 16 i 21 DP do 4 Armii, wchodzącej w skład grupy uderzeniowej. Stało to się w rejonie Białej Podlaskiej, skąd Grupa Podlaska ruszyła na front w 1919.

[edytuj] Bibliografia

• Davies N. Orzeł Biały, Czerwona Gwiazda. Wojna polsko-bolszewicka 1919-1920, Wydawnictwo Znak 2006, ISBN 83-240-0749-0
• Piłsudski J. Rok 1920/Tuchaczewski M. Pochód za Wisłę, Wydawnictwo Łódzkie 1989, ISBN 83-218-0777-1
• Wrzosek M., Wojny o granice Polski Odrodzonej, Wiedza Powszechna 1992, ISBN 83-214-0752-8