9 Dywizja Piechoty (II RP)

Z Wikipedii

9 (Siedlecka) Dywizja Piechoty (9 DP) – wielka jednostka piechoty Wojska Polskiego II RP.

Spis treści 1 Formowanie 2 Działania zbrojne 2.1 Walki w wojnie obronnej 1939 2.1.1 OdeB i obsada personalna 3 9 Podlaska Dywizja Piechoty AK 4 Obsada personalna dowództwa dywizji 5 Bibliografia 6 Zobacz też

[edytuj] Formowanie

Dywizję sformowano 12 czerwca 1919 na froncie poleskim, w składzie:

• 15 Pułk Piechoty
• 22 Pułk Piechoty
• 34 Pułk Piechoty
• 35 Pułk Piechoty

W okresie międzywojennym dowództwo i sztab 9 DP stacjonowało w Siedlcach.

[edytuj] Działania zbrojne

[edytuj] Walki w wojnie obronnej 1939

9 Dywizja Piechoty pod dowództwem płk. dypl. Józefa Werobeja – wchodząca w skład Armii "Pomorze" – obsadzała blisko 70-kilometrowy odcinek obrony pod Pruszczem i Gostycynem. Już od rana 1 września 1939 r. stała się obiektem ataków trzech dywizji niemieckich: 2 DPZmot., 3 Dpanc. i 32 DP. Na północny odcinek pasa obrony 9 DP broniony przez zgrupowanie 35 pp uderzyła 2 DPZmot. W rejonie Kamienia próbowała przeciwstawić się jej kawaleria dywizyjna 9 DP, lecz pod silnym ogniem wroga uległa rozproszeniu. 35 pp odparł w ciągu dnia wszystkie ataki. W późnych godzinach wieczornych dowódca 35 pp dostał telefoniczny rozkaz opuszczenia dotychczas bronionych pozycji i przejścia na linię Jezior Cekcyńskich w celu zorganizowania tam obrony do godzin rannych 2 września. Natomiast 22 pp przez cały dzień zatrzymywał niemiecką 32 DP nad Brdą. W nocy na i w ciągu 2 IX pododdziały 9 DP wycofały się za Brdę i o świcie skoncentrowały pod Bysławkiem. 22 pp został przekazany do 15 DP i wszedł w skład sił broniących przedmoście Bydgoszczy. Pozostała część dywizji otrzymała rozkaz natarcia wraz z 27 DP na niemieckie kolumny pancerne zmierzające w kierunku rzeki Brdy. Podoodziały 27 DP nie przybyły jednak na czas na miejsce koncentracji. 2 września dowództwo Armii "Pomorze" uzyskało na krótko połączenie telefoniczne z GO "Czersk". Tą drogą gen. Władysław Bortnowski przekazał dowódcy 27 DP rozkaz, w którym domagał się zorganizowania jednoczesnego natarcia 9 i 27 DP oraz GO "Czersk" w celu zniszczenia nieprzyjaciela, który po przełamaniu obrony polskiej na Brdzie wdarł się do lasów w rejonie Świekatowa. Natarcie miało być wsparte przez jednoczesne uderzenie polskich oddziałów z przedmościa Bydgoszczy, a rozpocząć się miało rano 3 września. Plan wspólnego uderzenia przewidywał natarcie: 9 DP z rejonu Bysławka wzdłuż wschodniego brzegu Brdy na południe; 27 DP - z lasów położonych na południowy zachód od Błądzimia w kierunku południowo-zachodnim; GO "Czersk" - z rejonu Błądzimia i Bramki na lasy koło Świekatowa (grupa ta osłaniać miała jednocześnie lewe skrzydło uderzającego zgrupowania). Nie doszło jednak do współdziałania 9 DP z 27 DP. Ta ostatnia uzgodniła jedynie wspólne działanie z GO "Czersk". Natarcie 27 DP nie przyniosło sukcesu; prowadzone na dwóch oddzielnych kierunkach, siłami wprowadzanymi do walki częściami i atakowane z powietrza, zostało zatrzymane przez niemiecką 3 DPanc. Niepowodzeniem zakończyło się również natarcie 9 DP. Prowadzono je na dwóch oddzielnych kierunkach i dywizji groziło okrążenie. Dowódca 9 DP zdecydował więc oderwać się od nieprzyjaciela i maszerować w kierunku wschodnim przez Błądzim do Bramki; liczył, że będzie wycofywać się śladem 27 DP w kierunku na Bydgoszcz. 3 IX pododdziały dywizji ześrodkowały się wraz z innymi otoczonymi jednostkami pod Franciszkowem, Krupocinem i Bramką. Na polskie wojska Niemcy rzucili własne lotnictwo. Nie mając środków obrony przed atakiem z powietrza, 9 DP poszła w rozsypkę. Żołnierze małymi grupami próbowali wyrwać się z niemieckiego okrążenia. Jedynie 35 pp pozostał zwartą jednostką i po poniesieniu dużych strat udało mu się 5 września przebić poza kocioł.

[edytuj] OdeB i obsada personalna

• Kwatera Główna
  • Dowództwo
  • Sztab
• 22 Pułk Piechoty
• 34 Pułk Piechoty
• 35 Pułk Piechoty – d-ca ppłk Jan Maliszewski
• 9 Pułk Artylerii Lekkiej
• 9 Dywizjon Artylerii Ciężkiej
• 9 Batalion Saperów
• 9 Bateria Motorowa Artylerii Przeciwlotniczej
• kompania telefoniczna
• pluton łączności
• pluton radio
• drużyna parku łączności
• szwadron kawalerii dywizyjnej - rtm. Władysław Czach
• 91 samodzielna kompania karabinów maszynowych i broni towarzyszącej
• służby
• batalion ON "Koronowo"

[edytuj] 9 Podlaska Dywizja Piechoty AK

W wyniku przeprowadzania akcji odtwarzania przedwojennych jednostek wojskowych została utworzona 9 Podlaska Dywizja Piechoty AK w składzie 34 pp i 35 pp pod dowództwem gen. Ludwika Bittnera ps. "Halka" (Okręg Lublin AK).

[edytuj] Obsada personalna dowództwa dywizji

dowódcy dywizji:

• gen. ppor. Antoni Listowski VI-VIII.1919
• gen. ppor. Władysław Sikorski VIII.1919-VII.1920
• płk piech. Aleksander Narbut-Łuczyński VII-VIII.1920
• gen. bryg. Mieczysław Ryś-Trojanowski IX.1920-VIII.1926
• gen. bryg. Franciszek Sikorski VIII.1926-II.1932
• gen. bryg. Wilhelm Orlik-Rückemann II.1932-X.1938
• płk dypl. Józef Werobej X.1938-IX.1939

dowódcy piechoty dywizyjnej:

• płk dypl. Stanisław Świtalski do XII.1934 ( → pomocnik dowódcy Okręgu Korpusu Nr VII)
• płk dypl. Leopold Endel-Ragis XII.1934-III.1939 ( → dowódca 22 DPG)

szefowie sztabu:

• mjr SG Antoni Staich od 1.X.1925

[edytuj] Bibliografia

• Tadeusz Jurga: Wojsko Polskie : krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. 7, Regularne jednostki Wojska Polskiego w 1939 : organizacja, działania bojowe, uzbrojenie, metryki związków operacyjnych, dywizji i brygad. Warszawa : Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1975.

[edytuj] Zobacz też

• Siedlce