HMS Hood (1920)

Z Wikipedii

HMS Hood
Historia
Położenie stępki	1 września 1916
Wodowanie	22 kwietnia 1918
Oddanie do służby	15 maja 1920
Status okrętu	zatopiony 24 maja 1941 podczas bitwy w Cieśninie Duńskiej
Stocznia	John Brown & Company Ltd; Clydebank
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	standardowa - 42 462 ton pełna - 48 360 ton (1940)
Długość	262,3 m
Szerokość	34,5 m
Zanurzenie	8,9 m
Napęd	4 kotłownie, 3 maszynownie, 24 kotły wodnorurkowe typu Yarrow, 4 turbiny typu Curtis, 4 śruby napędowe. 151 280 KM (111 000 kW)
Prędkość	32,07 węzłów (1920), 28,8 węzłów (1941)
Zasięg	7500 mil morskich
Załoga	1421 osób (1940)
Uzbrojenie	8 x 381 mm (4 x II), 14 x 102 mm plot (7xII), 24 x 40 mm plot (6xIV), 16 wkm plot 12,7 mm (4xIV), 100 npr plot UP (5xXX), 4 wt 533 mm (stan na 1940; patrz w artykule)
Galeria w Wikimedia Commons

HMS Hood – brytyjski krążownik liniowy, zaprojektowany pod koniec I wojny światowej, największy okręt świata w okresie międzywojennym. Zatopiony w 1941 roku przez pancernik "Bismarck".

Spis treści 1 Budowa 2 Wczesna służba 3 Działania bojowe 4 Dowódcy krążownika liniowego HMS Hood 5 Konstrukcja krążownika liniowego HMS Hood 5.1 Kadłub 5.2 Opancerzenie 5.3 Napęd 5.4 Urządzenia pomocnicze 6 Dane taktyczno-techniczne krążownika liniowego HMS Hood 6.1 Dane techniczne 6.2 Uzbrojenie 7 Ciekawostki 8 Przypisy 9 Linki zewnętrzne

[edytuj] Budowa

HMS "Hood" był ostatnim zbudowanym okrętem na świecie, oficjalnie należącym do klasy krążowników liniowych i zarazem najpotężniejszym z nich. Według brytyjskiej doktryny, krążowniki liniowe cechowała duża prędkość w porównaniu z pancernikami, uzyskana kosztem grubości i masy pancerza, a także ilości dział głównej artylerii. Typ Hood stanowił jednakże, według ostatecznego projektu, ogniwo przejściowe pomiędzy krążownikami liniowymi a pancernikami, będąc protoplastą późniejszej generacji szybkich pancerników. Przy znacznie większej prędkości, nie ustępował ówczesnym pancernikom brytyjskim uzbrojeniem, a jedynie nieznacznie ustępował opancerzeniem. Rozpoczęto budowę czterech okrętów tego typu ("Hood", "Rodney", "Howe" i "Anson"), lecz ostatecznie ukończono tylko "Hood", a z pozostałych trzech zrezygnowano przed wodowaniem.

Stępkę pod budowę "Hooda" położono w stoczni firmy John Brown & Company Ltd. w Clydebank 31 maja 1916 roku - przypadkiem w dniu bitwy jutlandzkiej, w której wyleciały w powietrze 3 brytyjskie krążowniki liniowe. Na podstawie doświadczeń wojennych, głównie z bitwy jutlandzkiej, projekt poddano rewizji i ponownie położono stępkę dnia 1 września 1916. Przede wszystkim pogrubiono opancerzenie pionowe z 203 do 305 mm, do standardu zbliżonego do pancerników, pogrubiono także opancerzenie artylerii, bez zmian jednak pozostawiono cienki pancerz poziomy pokładu. Na skutek zmian wzrosła wyporność i spadła nieznacznie prędkość, do i tak wysokiej wartości. Ostatecznie projekt zatwierdzono w sierpniu 1917. W dniu 22 kwietnia 1918 roku zwodowano kadłub okrętu, a ostateczne jego wyposażenie zakończono 5 marca 1920 roku, choć już od dnia 1 stycznia 1920 roku okręt oficjalnie włączono w skład Royal Navy. Jego bazą stał się początkowo port Rosyth, a następnie Scapa Flow.

[edytuj] Wczesna służba

W dniu 17 maja 1920 roku HMS "Hood" został włączony w skład Eskadry Okrętów Liniowych Floty Atlantyckiej (później przemianowanej na Home Fleet). W latach 1920-1923 odbył szereg rejsów do Norwegii, Hiszpanii, w rejon Morza Śródziemnego, Brazylii.

W okresie od 27 listopada 1923 roku do 29 września 1924 roku odbył on wraz z innymi okrętami liniowymi floty brytyjskiej rejs dookoła świata, w trakcie którego odwiedzono większość kolonii brytyjskich na świecie. Po tym rejsie powrócono ponownie do rejsów do Hiszpanii i w rejon Morza Śródziemnego, co trwało do 1936 roku. Gdy włączono go w skład Floty Morza Śródziemnego, jego portem od dnia 10 października 1936 roku stał się Gibraltar. W składzie tej Floty wykonywał on szereg rejsów w rejonie wybrzeża Hiszpanii, gdzie trwała wojna domowa.

W dniu 14 stycznia 1939 roku krążownik liniowy HMS "Hood" ponownie został włączony w skład Floty Metropolii (Home Fleet), a jego bazą stał się port wojenny Scapa Flow. Krążownik liniowy HMS "Hood", mimo, że na początku II wojny światowej był największym okrętem świata, był jednak już przestarzałą jednostką. Przez okres międzywojenny, podczas którego był traktowany jako wizytówka Royal Navy, nigdy nie przeszedł większej przebudowy. Dokonano na nim jedynie drobnych modernizacji. Niestety nie zmodernizowano siłowni (okręt pod koniec swojej służby osiągał o 2 węzły mniej, niż na początku), a także nie wzmocnieniono pancerza poziomego. Zmiana ta była konieczna, bo chociaż położono po raz drugi stępkę po bitwie jutlandzkiej, nie wyeliminowano wszystkich wad tego okrętu, z czego Admiralicja brytyjska dobrze zdawała sobie sprawę.

[edytuj] Działania bojowe

W dniu 31 sierpnia 1939 roku HMS "Hood" został postawiony w stan pełnej gotowości bojowej i po wypowiedzeniu przez Wielką Brytanię wojny Niemcom 3 września 1939 roku, okręt był gotowy do działań. W pierwszy rejs bojowy wyruszył 8 września 1939 roku w rejon Wysp Owczych. Później kilkakrotnie wychodził na patrole bojowe na Morze Norweskie i w rejon Cieśniny Duńskiej, w czasie których nie doszło do spotkań z okrętami niemieckimi.

Kapitulacja Francji 17 czerwca 1940 roku zmieniła sytuację w rejonie Morza Śródziemnego, HMS "Hood" został włączony w skład sformowanego w Gibraltarze zespołu floty brytyjskiej Force H. W skład tego zespołu wchodziły oprócz HMS "Hood", okręty liniowe "Resolution" i "Valiant", lotniskowiec "Ark Royal", krążowniki lekkie "Arethusa" i "Enterprise" oraz 11 niszczycieli.

W dniach 2 – 7 lipca 1940 roku zespół H wziął udział w ramach operacji "Catapult" w ataku na francuskie okręty zgrupowane w porcie wojennym Mers el-Kebir koło Oranu w Algierii, w wyniku której zniszczono większość okrętów francuskich znajdujących się w porcie. Operacja ta wyeliminowała praktycznie marynarkę francuską z basenu Morza Śródziemnego oraz usunęła niebezpieczeństwo przejęcia okrętów francuskich przez Niemców.

W dniu 4 sierpnia 1940 roku "Hood" opuścił Morze Śródziemne i od 10 sierpnia znowu jego portem został Scapa Flow. Z portu tego jeszcze kilkakrotnie wychodził w patrole bojowe, w poszukiwaniu niemieckich okrętów liniowych, które usiłowały przedrzeć się na Atlantyk.

W dniu 21 maja 1941 roku dwa okręty liniowe pod dowództwem – dowódcy Dywizjonu Krążowników Liniowych Home Fleet – wiceadm. Lancelota Ernesta Hollanda, HMS "Hood" i "Prince of Wales", wypłynęły ze Scapa Flow w celu przechwycenia niemieckich okrętów próbujących przedrzeć się na Atlantyk: pancernika "Bismarck" i krążownika "Prinz Eugen".

W dniu 24 maja 1941 roku doszło do spotkania zespołów brytyjskich i niemieckich okrętów w Cieśninie Duńskiej. Jako pierwszy otworzył ogień HMS "Hood", w kierunku krążownika "Prinz Eugen". Po chwili do walki włączył się również "Prince of Wales", obierając za cel "Bismarcka", co następnie uczynił również "Hood". Po 2 minutach odpowiedzieli ogniem Niemcy koncentrując się na czołowym okręcie, którym był "Hood". W "Hood" trafił jeden pocisk 203 mm z niemieckiego krążownika wzniecając niegroźne pożary na śródokręciu w połowie odległości między rufowym kominem, a masztem rufowym. Około godziny 6:01, po piątej salwie "Bismarcka" oddanej z odległości 15-18 km, pocisk trafił w śródokręcie w okolicy głównego masztu kończąc tym żywot okrętu^[1]. Najprawdopodobniej pocisk dotarł do magazynu pocisków 102 mm, a te wybuchając zainicjowały detonację pocisków 381 mm w sąsiednim magazynie. Istnieje też hipoteza, że został trafiony pociskiem nurkującym, trafiającym bezpośrednio w dolną podwodną część burty. Wewnętrzna eksplozja zniszczyła część rufową, pozostawiając na polu bitwy unoszącą się część dziobową, która po chwili uniosła się w pionie i zsunęła pod powierzchnię. Wraz z okrętem zginęła większość załogi złożona z 1418 oficerów i marynarzy, w tym czterech Polaków - mar. pchor. Kazimierz Żurek, Leon Trzebiatowski-Żmuda, Kazimierz Szymalski, Stanisław Czerny. Uratowało się zaledwie 3 marynarzy^[2]. Na okręcie zginął także wiceadm. Holland.

[edytuj] Dowódcy krążownika liniowego HMS Hood

• kmdr Wilfred Tomkinson (1 lutego 1920 – 31 marca 1921)
• kmdr sir Geoffrey Mackworth (31 marca 1921 – 15 maja 1923)
• kmdr John Knowles Im Thurn (15 maja 1923 – 30 kwietnia 1925)
• kmdr Harold Owen Reinold (30 kwietnia 1925 – 21 maja 1927)
• kmdr Wilfred F. French (21 maja 1927 – 27 kwietnia 1931)
• kmdr Julian Francis Chichester Patterson (27 kwietnia 1931 – 15 sierpnia 1932)
• kmdr sir Thomas Hugh Binney (15 sierpnia 1932 – 30 sierpnia 1933)
• kmdr sir Francis Thomas Butler Tower (30 sierpnia 1933 – 1 lutego 1936)
• kmdr sir Arthur Francis Pridham (1 lutego 1936 – 20 maja 1938)
• kmdr sir Harold Thomas Coulthard Walker (20 maja 1938 – 3 maja 1939)
• kmdr sir Irvine Gordon Glennie (3 maja 1939 – 15 lutego 1941)
• kmdr Ralph Kerr (15 lutego 1941 – 24 maja 1941) – zginął wraz z okrętem.

Z uwagi na fakt, że HMS "Hood" był okrętem flagowym Dywizjonu Krążowników Liniowych, najczęściej na nim przebywał dowódca tego dywizjonu i wtedy z uwagi na starszeństwo to on dowodził okrętem, tak było w czasie walki z pancernikiem "Bismarck", gdy HMS "Hood" był dowodzony przez wiceadm. L. E. Hollanda.

[edytuj] Konstrukcja krążownika liniowego HMS Hood

[edytuj] Kadłub

Kadłub "Hood" podzielony był grodziami poprzecznymi na 25 głównych przedziałów wodoszczelnych, te z kolei podzielone były grodziami wzdłużnymi i poprzecznymi na mniejsze podprzedziały. Poniżej pokładu głównego grodzie główne nie miały otworów poza niezbędnymi do przeprowadzenia przewodów elektrycznych i hydraulicznych. Wszystkie przedziały o zasadniczym funkcjonowaniu miały szyby prowadzące na główny lub górny pokład. Pomieszczenia mieszkalne, gospodarcze i warsztatowe znajdowały się powyżej głównego pokładu. Kadłub miał podwójne dno i stanowił podstawę grodzi przeciwtorpedowej wraz z przedziałem zwanym bulge ("bąbel" przeciwtorpedowy).

Sztywność wzdłużna okrętu była utrzymywana prze pokład dziobowy i górny. Dodatkowym wzmocnieniem wzdłużnym były grodzie burtowe, ciągnące się wzdłuż kotłowni okrętu.

Podstawowym elementem stanowiącym o wytrzymałości wzdłużnej okrętu był pokład dziobowy, ciągnął on się od dziobu do podstawy wieży X. Zbudowany był on z blachy o grubości 51 mm, natomiast wokół wieży działa – 38 mm. Pokład górny stanowił pokład wytrzymałościowy dla rufy okrętu, jego grubość wynosiła 51 mm. Pozostałe pokłady były pokryte blachą o grubości od 9,5 mm do 38 mm.

[edytuj] Opancerzenie

Opancerzenie pokładów HMS "Hood" wykonane były z stali konstrukcyjnej. Natomiast pas pancerny burt, wież dowodzenia, artyleryjskich i barbet zbudowane były z stali pancernej.

[edytuj] Napęd

Napęd okręty składał się czterech kotłowni i 3 maszynowni. Para wytwarzana był w 24 kotłach wodnorurkowych typu Yarrow. Mazut do opalania kotłów dostarczany był ze zbiorników burtowych i dennych umieszczonych obok kotłowni. W maszynowniach znajdowały się 4 turbiny typu Curtis, zmodernizowane w zakładach John Brown & Company Ltd., gdzie produkowano je jako Brown-Curtis, każda turbina napędzała jedną z 4 śrub napędowych.

[edytuj] Urządzenia pomocnicze

Okręt wyposażony był w elektrownię pokładową składającą się w 8 prądnic o mocy 200 kW każda, z tego 4 napędzane były maszynami parowymi, 2 turbinami, a ostatnie dwie silnikami wysokoprężnymi. Prądnice zasilały obwód główny prądu stałego o napięciu 220 V. Prądnice dostarczały również prąd zmienny o napięciu 135 V. Podział sposobu zasilania prądnic pozwalał na dużą autonomiczność tego systemu w przypadku awarii jednego z urządzeń napędowych.

Wieże artylerii głównej były napędzane przez instalację hydrauliczną, przy czym istniały 4 pompy zasilające instalację hydrauliczną. Każda z nich mogła obsługiwać cały system lub tylko jego część.

Okręt wyposażony był również w system pomp służących do zatapiania zagrożonych pożarem przedziałów, wypompowywania wody z zalanych przedziałów lub zęz. System ten składał się z 10 pomp o napędzie parowym oraz 10 pomp o napędzie elektrycznym. Ponadto zamontowano dodatkowo 13 pomp ratowniczych o napędzie elektrycznym, służyły one do gaszenia pożarów.

[edytuj] Dane taktyczno-techniczne krążownika liniowego HMS Hood

[edytuj] Dane techniczne

Rok	1920	1931	1939	1940
Wyporność konstrukcyjna (t)	41 125	42 037	42 752	42 462
Wyporność pełna (t)	46 680	48 000	48 650	48 360
Długość maksymalna (m)	262,3	262,3	262,3	262,3
Długość linii wodnej (m)	246,8	246,8	246,8	246,8
Szrokość maksymalna (m)	34,5	34,5	34,5	34,5
Szerokość linii wodnej (m)	29,0	29,0	29,0	29,0
Zanurzenie standardowe (m)	8,6	8,8	8,9	8,9
Zanurzenie pełne (m)	9,7	10,0	10,1	10,1

• Opancerzenie:
  • kadłub: 127 – 305 mm
  • pokład górny: 19 – 25 mm
  • pokład główny: 38 – 76 mm
• Moc maszyn:
  • planowana: 144 000 KM (106 000 kW)
  • rzeczywista: 151 280 KM (111 000 kW)
• Prędkość:
  • konstrukcyjna: 31 węzłów
  • rzeczywista:
    • w 1920 roku: 32,07 węzła
    • w 1941 roku: 28,8 węzła
• Zasięg: 7500 mil morskich
• Załoga:
  • w 1920 roku: 1169 osób
  • w 1941 roku: 1421 osób

[edytuj] Uzbrojenie

Rok	1920	1931	1933	1937	1938	1939 (czerwiec)	1939 (sierpień)	1940
Działa kal. 381 mm Mk I (4 x II)	8	8	8	8	8	8	8	8
Działa kal. 140 mm	12	12	12	12	12	10	10	-
Działa salutacyjne 47 mm Hotchkiss	4	4	4	4	4	-	-	-
Działa plot kal. 102 mm Mk V	4	4	4	6	8	6	-	-
Działo plot kal. 102 mm Mk XVI (podwójne)	-	-	-	-	-	8	8	14
Działka plot kal. 40 mm Mk VIII (poczwórne)	-	16	16	24	24	24	24	24
Karabiny maszynowe plot kal. 12,7 mm (poczwórne)	-	-	8	16	16	16	16	16
Wyrzutnie niekierowanych pocisków rakietowych przeciwlotniczych UP (x 20)	-	-	-	-	-	-	-	100
Wyrzutnie torped 533 mm	6	6	6	4	4	4	4	4

Wyrzutnie niekierowanych rakietowych pocisków przeciwlotniczych UP (Unrotated Projectile) – było 5 stanowisk każde składało się z 20 wyrzutni.

W 1931 roku zamontowano na okręcie pomost startowy dla wodnosamolotów typu Fairey FIIIF Flycatcher, lecz jeszcze w tym samym roku został zdemontowany.

[edytuj] Ciekawostki

Okręt nazwano na cześć XVIII-wiecznego admirała Samuela Hooda, lecz jego matką chrzestną była wdowa po kontradmirale Horacym Hoodzie, poległym podczas bitwy jutlandzkiej na pokładzie krążownika liniowego HMS "Invincible", który wybuchł po trafieniu przez niemieckie pociski, a jego zatopienie przeżyło jedynie sześciu członków załogi.

Przypisy

[edytuj] Linki zewnętrzne

• (en) www.royal-navy.mod.uk