Imatinib

Z Wikipedii

Metanosulfonian imatinibu

Ogólne informacje

Wzór sumaryczny

C₂₉H₃₁N₇O

Masa molowa

589,7 g/mol

Identyfikacja

Numer CAS

152459-95-5 220127-57-1

Klasyfikacja

ATC

L01XX28

Stosowanie w ciąży

kategoria D

Farmakokinetyka

Okres półtrwania

18 godzin (czynny metabolit 40 godzin)

Wiązanie z białkami
osocza i tkanek

95%

Metabolizm

wątroba (głównie CYP3A4)

Uwagi terapeutyczne

Drogi podawania

p.o.

Imatinib (metanosulfonian imatinibu, ang. imatinib, imatinib mesylate, ATC L01XX28) – lek stosowany w leczeniu nowotworów.

[edytuj] Mechanizm działania

Diagram wstążkowy kinazy bcr-abl (zielony) w kompleksie z cząsteczką imatinibu (czerwony).

Imatinib jest inhibitorem kinaz tyrozynowych. Hamuje między innymi kinazę Bcr-Abl, co powoduje zatrzymanie proliferacji komórek i nasila ich apoptozę. Działa w takim samym stopniu na komórki linii Bcr-Abl-dodatnich i świeżo pobrane komórki od chorych z przewlekłą białaczką szpikową (CML) z obecnym chromosomem Philadelphia i z ostrą białaczką limfoblastyczną (ALL).

W badaniach in vivo na modelu zwierzęcym z użyciem Bcr-Abl dodatnich komórek nowotworowych, imatinib samodzielnie wykazuje działanie przeciwnowotworowe.

Imatinib wykazuje też silne działanie hamujące receptory czynnika aktywacji płytek (PDGF) i czynnika komórek macierzystych (SCF). Wybiórczo hamuje protoonkogen C-KIT i ekspresję białka KIT.

[edytuj] Farmakokinetyka

Po podaniu doustnym bezwzględna dostępność biologiczna leku wynosi około 98%. Imatinib w 95% wiąże się z białkami osocza. T_1/2 imatinibu wynosi około 18 godzin. Metanosulfonian imatinibu metabolizowany jest głównie do N-demetylowej pochodnej piperazyny, o podobnej sile działania. W biotransformacji imatinibu uczestniczy izoenzym CYP3A4 cytochromu P450. Imatinib hamuje kompetycyjnie izoenzymy CYP2C9, CYP2D6 i CYP3A4/5.

[edytuj] Wskazania

leczenie przewlekłej białaczki szpikowej (CML) z chromosomem Philadelphia (bcr-abl) - u dorosłych chorych w fazie przewlekłej, gdy leczenie interferonem α okazało się być nieskuteczne, w przyspieszonej fazie choroby lub w przełomie blastycznym.
leczenie noworozpoznanej przewlekłej białaczki szpikowej z chromosomem Philadelphia (bcr-abl)
leczenie białaczki szpikowej u pacjentów niekwalifikujących się do przeszczepienia szpiku.
leczenie zespołu hipereozynofilowego i przewlekłej białaczki eozynofilowej
leczenie nieoperacyjnych i (lub) przerzutowych guzów podścieliskowych przewodu pokarmowego (GIST, gastrointestinal stromal tumors) z ekspresją c-kit (CD 117) u dorosłych pacjentów.

[edytuj] Przeciwwskazania

nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu

Przeciwwskazania względne

ciężka niewydolność wątroby.

Nie ma badań dotyczących stosowania leku u dzieci do 3 roku życia, a dane dotyczące stosowania u dzieci po 3 roku życia są ograniczone. Należy zachować ostrożność u chorych z ciężką niewydolnością nerek.

[edytuj] Interakcje

Inhibitory izoenzymu CYP3A4 cytochromu P450 (ketokonazol, itrakonazol, flukonazol, erytromycyna, klarytromycyna) mogą spowalniać metabolizm leku i zwiększać jego stężenie w osoczu. Induktory CYP3A4 (deksametazon, fenytoina, karbamazepina, ryfampicyna, fenobarbital, ziele dziurawca) mogą nasilić metabolizm imatinibu i zmniejszyć jego stężenie w osoczu.

Imatinib może zwiększać stężenie leków metabolizowanych przez CYP3A4 (triazolobenzodiazepin, antagonistów wapnia z grupy dihydropirydyny, niektórych inhibitorów reduktazy HMG-CoA). Zalecana jest ostrożność przy podawaniu imatinibu razem z substratami CYP3A4 o wąskim współczynniku terapeutycznym (takimi jak cyklosporyna lub pimozyd). W trakcie leczenia imatinibem należy unikać stosowania paracetamolu. W badaniach in vitro imatinib hamuje aktywność izoenzymu CYP2D6 cytochromu P450, stąd potencjalnie zwiększone jest ryzyko stosowania leków będących substratami tego izoenzymu (np. warfaryny).

[edytuj] Działania niepożądane

Najczęstszymi działaniami niepożądanymi podczas stosowania imatinibu są:

nudności o niewielkim nasileniu (56%)
wymioty (33%)
skurcze mięśni (33%)
obrzęki wokół oczu (30%)
osutka (25%)
biegunka (24%)
obrzęki kończyn dolnych (17%)
bóle mięśni (11%^[1])
bóle brzucha
zmęczenie
objawy zatrzymania płynów (wysięk opłucnowy, wodobrzusze, obrzęk płuc, gwałtowne zwiększenie masy ciała, obrzęki).

[edytuj] Stosowanie w ciąży i podczas laktacji

Kategoria D. Imatinibu nie powinno się stosować w ciąży o ile nie jest to bezwzględnie konieczne. Kobiety w wieku rozrodczym powinny stosować skuteczne metody antykoncepcji w czasie leczenia. Nie należy karmić piersią podczas leczenia imatinibem.

[edytuj] Dawkowanie

Dawkowanie ściśle według wskazań lekarza! Dawkę leku należy przyjmować raz na dobę, doustnie, podczas posiłku, popijając dużą ilością wody. W przypadku wystąpienia poważnych (innych niż hematologiczne) działań niepożądanych u chorych z CML lub GIST należy przerwać leczenie do czasu ich ustąpienia. Wtedy można powrócić do podawania leku, w zależności od stopnia ciężkości wcześniejszych działań niepożądanych. Podczas leczenia należy monitorować stężenia bilirubiny i aminotransferaz w osoczu, a także regularnie oceniać obraz krwi obwodowej i masę ciała. Jeśli stężenie bilirubiny przekroczy 3-krotnie górną granicę normy, należy zaprzestać podawania imatinibu do czasu, gdy spadnie ono niżej niż 1,5-krotna wartość górnej granicy normy; gdy aktywność aminotransferaz przekroczy 5-krotnie górną granicę normy, zaprzestaje sie podawania leku do czasu, gdy aktywność tych enzymów będzie mniejsza niż 2,5-krotna wartość górnej granicy normy. Kontynuując leczenie zmniejsza się dawkę leku. W przypadku wystąpienia działań niepożądanych o charakterze hematologicznym zaleca się zmniejszenie dawki leku (zgodnie z informacją producenta leku), w przypadku ciężkiej neutropenii lub trombocytopenii zaleca się przerwanie leczenia.
Nie ma konieczności modyfikowania dawki imatinibu u pacjentów w starszym wieku.