Józef Teodorowicz

Z Wikipedii

abp Józef Teodorowicz

Józef Teofil Teodorowicz (ur. 25 lipca 1864 w Żywaczowie na Pokuciu, zm. 4 grudnia 1938 we Lwowie) - arcybiskup lwowski obrządku ormiańskiego, teolog, polityk, poseł na Sejm, a potem senator II RP

Pochodził z rodziny szlacheckiej pochodzenia ormiańskiego, osiadłej od wieków w Polsce. Ukończył gimnazjum w Stanisławowie, po czym rozpoczął studia prawnicze na uniwersytecie w Czerniowcach na Bukowinie. W czasie studiów przeżył kryzys wiary. Po roku porzucił studia świeckie, wstępując do seminarium duchownego we Lwowie. 2 stycznia 1887 przyjął święcenia kapłańskie z rąk arcybiskupa ormiańsko-katolickiego Izaaka Mikołaja Isakowicza. Był proboszczem w Brzeżanach, a następnie kanonikiem gremialnym we Lwowie. Współpracował z ks. Adamem Stefanem Sapiehą. W 1901, po śmierci arcybiskupa Isakowicza, w wieku 37 lat został mianowany arcybiskupem metropolitą ormiańsko-katolickim.

Prowadził ożywioną działalność społeczną i polityczną. W okresie 1902-1918 był posłem do Sejmu Krajowego we Lwowie i Izby Panów w Wiedniu, gdzie bronił spraw polskich. W 1905 jako jedyny biskup galicyjski zaangażował się w sprawę strajków szkolnych w Wielkopolsce. Podczas I wojny światowej wraz z arcybiskupem Bilczewskim chronił energicznie obywateli kraju od krzywd ze strony cywilnych i wojskowych okupacyjnych władz rosyjskich. Od początku listopada 1918 brał aktywny udział w pracach nad organizowaniem państwowości polskiej. W 1920, kiedy ważyły się losy Śląska, pojechał wraz z biskupem Sapiehą do Rzymu, aby tam przedstawić sprawę polską we właściwym świetle papieżowi Benedyktowi XV, a w drodze powrotnej odczytami w Paryżu i Brukseli zwrócił uwagę światowej opinii na słuszność żądań Polski. W latach 1919-1922 był posłem na Sejm Ustawodawczy i wiceprzewodniczącym klubu poselskiego Związku Ludowo-Narodowego, a w latach 1922-1923 - senatorem z ramienia Stronnictwa Chrześcijańsko-Narodowego.

W latach 1908-1930 przeprowadził gruntowną renowację katedry ormiańskiej we Lwowie, którą Jan Henryk Rosen ozdobił słynnymi freskami, a Józef Mehoffer - mozaikami.

Uchodził za świetnego kaznodzieję i pisarza.

Zmarł we Lwowie. Po jego śmierci ogłoszono w całym kraju żałobę narodową. Został pochowany na Cmentarzu Obrońców Lwowa, skąd jego zwłoki podczas okupacji sowieckiej - w obawie przed profanacją - przeniesiono do prywatnego grobowca na Cmentarzu Łyczakowskim, gdzie spoczywają obecnie. Władze ukraińskie systematycznie sprzeciwiają się powrotowi prochów arcybiskupa na odnowiony Cmentarz Orląt Lwowskich.