James Lovell
Z Wikipedii
James (Jim) Arthur Lovell, Jr. (ur. 25 marca 1928 roku w Cleveland w stanie Ohio, USA) - astronauta amerykański.
Spis treści |
[edytuj] Wykształcenie oraz służba wojskowa
W 1946 w Milwaukee stan Wisconsin ukończył szkołę średnią (Juneau High School). Przez dwa lata studiował na Uniwersytecie w Wisconsin (University of Wisconsin) a następnie przeniósł się do Amerykańskiej Akademii Marynarki Wojennej, którą skończył w 1952 uzyskując licencjat z zakresu nauk ścisłych.
Lovell służył jako pilot w marynarce wojennej Stanów Zjednoczonych (United States Navy). Później trafił do szkoły Pilotów Doświadczalnych Marynarki Wojennej (Naval Air Test Center) w Patuxent River w stanie Maryland, gdzie w latach 1958 – 1962 był pilotem doświadczalnym odpowiadającym za program F4H Phantom.
W 1971 roku został absolwentem Harvard Business School a później służył jako pilot instruktor i inżynier bezpieczeństwa w 101 eskadrze myśliwców (Fighter Squadron 101) w bazie lotniczej Oceana (NAS Oceana), stan Wirginia.
W marcu 1973 opuścił Marynarkę Wojenną USA .
[edytuj] Kariera astronauty
W 1959 próbował zostać członkiem pierwszej grupy amerykańskich astronautów (grupa NASA-1) zwanej przez amerykanów „Mercury Seven”. Po selekcji ponad 500 pilotów, którzy odpowiedzieli na propozycję NASA Lovell został jednym z 32 finalistów. Ostatecznie jednak nie został wówczas wybrany.
W 1962 miał zdecydowanie więcej szczęścia. Lovell ponowił swoje zgłoszenie i 17 września znalazł się wśród 9 pilotów, których wybrano do drugiej grupy astronautów amerykańskich (grupa NASA-2).
Opuścił korpus astronautów 1 marca 1973 roku.
[edytuj] Program Gemini
W czerwcu 1965 był dublerem pilota podczas misji Gemini 4. Był nim wówczas Edward White, który podczas lotu opuścił kabinę statku kosmicznego i jako pierwszy Amerykanin odbył pierwszy spacer w otwartym kosmosie.
1 lipca 1965 wyznaczony został do składu podstawowej załogi statku Gemini 7. Dowódcą misji był Frank Borman, a Lovell pilotem. Lot zaplanowany został na 14 dni. Astronauci, którzy wystartowali 4 grudnia 1965 mieli poza prowadzeniem eksperymentów naukowych również za zadanie ustanowić rekord długotrwałości przebywania człowieka w kosmosie. Podczas misji 15 grudnia 1965 w stronę Gemini 7 wyruszył kolejny statek załogowy – Gemini 6A pilotowany przew Waltera Schirrę i Thomasa Stafforda. Oba pojazdy na ponad 5 godzin zbliżyły się do siebie, przy czym minimalna odległość pomiędzy nimi wyniosła 30 cm. Gemini 6A powrócił na Ziemię, a Borman i Lovell kontynuowali swoją wyprawę aż do 18 grudnia. Wodowali na Oceanie Atlantyckim po blisko 14 dobowym locie. Ich rekord przetrwał do 1970 roku. Pobili go Andrijan Nikołajew i Witalij Siewastjanow na statku Sojuz 9.
W styczniu 1966 astronauta został dublerem dowódcy loty statku Gemini 10. Po tragicznej katastrofie lotniczej w lutym 1966, w której zginęli Elliot See i Charles Bassett – podstawowa załoga statku Gemini 9, ekipy astronautów do kolejnych lotów w ramach tego programu zostały pozamieniane. James Lovell wraz z Edwinem Aldrinem zostali załoga zapasową do lotu Gemini 9A. W marcu i czerwcu 1966 astronauta w Centrum Kontroli Lotów w Houston utrzymywał łączność radiową (tzw. Capcom) z załogami Gemini 8 i Gemini 9A.
Wkrótce po wylądowaniu tego ostatniego statku J. Lovell otrzymał nominację do swojego drugiego lotu w kosmos. Został dowódcą misji Gemini 12 planowanej na listopad 1966. Pilotem Gemini 12 został Edwin Aldrin. Start statku kosmicznego nastąpił 11 listopada 1965. Lovell w ten sposób znalazł się po raz drugi w kosmosie zanim upłynął rok od jego poprzedniej wyprawy. Zgodnie z planem lotu Gemini 12 połączył się z górnym stopniem rakiety nośnej Agena (objekt GATV-12). Awaria pompy paliwowej GATV-12 nie pozwoliła jednak na przeprowadzenie planowanego podniesienia wysokości orbity obu obiektów. 13 listopada Aldrin przeprowadził blisko 2,5 godzinny spacer, podczas którego wykonał szereg prac na powierzchni GATV-12. Wykorzystał przy tym doświadczenia astronautów pracujących poza kabiną podczas poprzednich misji. Dzięki temu udało się Aldrinowi, w przeciwieństwie do swoich poprzedników, wykonać wszystkie zaplanowane prace i ukończyć kosmiczny spacer w dobrej kondycji. 15 listopada astronauci wodowali na Oceanie Atlantyckim. Była to ostatnia misja w ramach programu Gemini.
[edytuj] Program Apollo
W 1967 roku został wyznaczony do załogi rezerwowej misji, która miała być trzecim, załogowym lotem programu Apollo.
Podczas przygotowań do tej misji w dniach 5 – 7 kwietnia 1968 James Lovell oraz Stuart Roosa i Charles Duke odbyli symulację awaryjnego wodowania i przez 2 dni dryfowali w kapsule Apollo po wodach Zatoki Meksykańskiej.
W lipcu 1968 roku u Michaela Collinsa wystąpiły problemy zdrowotne, które spowodowały, że w jego miejsce do załogi podstawowej przesunięty został James Lovell. Z uwagi na to, że opóźniały się prace nad lądownikiem księżycowym zmieniono kolejność pierwotnie planowanych lotów oraz ich załogi. Misję Lovella przesunięto na początek, oznaczono jako Apollo 8 oraz określono jej nowy cel – lot na orbitę wokółksiężycową. Decyzja o jej realizacji uzależniona była od wyników lotu Apollo 7 a ten jak wiadomo zakończył się pełnym sukcesem.
Lot statku Apollo 8 miał miejsce w dniach 21 – 27 grudnia 1968 roku. Podczas startu po raz pierwszy w lotach załogowych użyto rakiety nośnej Saturn V, po raz pierwszy też skierowano pojazd kosmiczny z ludźmi na pokładzie w kierunku Księżyca. Misją dowodził Frank Borman a poza Jamesem Lovellem znalazł się w niej również William Anders. Apollo 8 na orbicie okołoksiężycowej znalazł się 24 grudnia 1968 roku. Pozostał tam przez ponad 20 godzin wykonując w sumie 10 okrążeń. Astronauci przeprowadzili transmisję telewizyjną, podczas której odczytano fragmenty Biblii oraz fotografowali powierzchnie Srebrnego Globu. 27 grudnia 1968 po 6-dniowej misji wodowali pomyślnie na Oceanie Spokojnym.
Krótko potem Lovell otrzymał nominację na dowódcę rezerwowej załogi misji Apollo 11. Gdyby Neil Armstrong w czasie przygotowań uległ wypadkowi to James Lovell byłby wtedy pierwszym człowiekiem, który postawił swoją stopę na Księżycu. W czasie lotu Apolla 11 James Lovell w Centrum Kontroli Lotów w Houston utrzymywał łączność radiową (tzw. Capcom) z astronautami. Później został wyznaczony dowódcą planowanej misji Apollo 14. Dowódcą lotu Apollo 13 miał być przywrócony do zespołu astronautów Alan Shepard. Po rozpoczęciu przygotowań okazało się jednak, że potrzebuje on znacznie więcej czasu na przygotowanie się do lotu niż sądzono początkowo. Wobec tego 6 sierpnia 1969 r. podjęto decyzję, że załoga Lovella poleci w misji Apollo 13 a Sheparda w misji Apollo 14. Lovell miał zostać 5 człowiekiem, który będzie chodził po powierzchni Księżyca. Załoga Apolla 13 wystartowała 11 kwietnia 1970. W jej skład wchodzili ponadto: pilot modułu dowódczego Odyssye Jack Swigert, który na 3 dni przed startem zastąpił Thomasa Mattingly'ego (podejrzewano, że podczas lotu może zachorować na różyczkę) oraz pilot modułu księżycowego Aquarius Fred Haise. Lovell i Haise mieli wyladować w okolicy krateru Fra Mauro.
13 kwietnia 1970 w drodze do Księżyca 328 000 km od Ziemi w module serwisowym Apolla 13 eksplodował zbiornik z tlenem. To wówczas w Houston usłyszano pamiętne „Houston, we've had a problem” (Houston, mamy problem). O lądowaniu na Księżycu już nie mogło być mowy. Najważniejszym problemem stało się wówczas bezpieczne sprowadzenie załogi na Ziemię. Wykorzystując moduł księżycowy Aquarius i jego zapasy powietrza oraz akumulatory astronauci oblecieli Księżyc i skierowali swój statek w kierunku Ziemi. 17 kwietnia pomyślnie wodowali na Oceanie Spokojnym. Była to chyba najtrudniejsza misja w historii lotów załogowych zarówno dla załogi jak i dla Centrum Kontroli Lotów.
Do dziś załoga dzierży rekord największej odległości od Ziemi na jaką oddalili się w swoim statku astronauci – jest to 400 171 km. Lovell natomiast ze swoim łącznym czasem przebywania w kosmosie wynoszącym ponad 715 godzin był rekordzistą w tym zakresie aż do 1973 roku, gdy jego wynik poprawiła załoga misji Skylab 2.
Lovell został jednym z trzech astronautów, którzy dwukrotnie polecieli w stronę Księżyca. Jednak w przeciwieństwie do Johna Younga i Eugene Cernana nigdy po nim nie chodził.
Od maja 1971 pracował jako zastępca dyrektora Centrum Kosmicznego im. Johnsona (Johnson Space Center).
Korpus astronautów opuścił 1 marca 1973 roku.
Człowiek Roku 1968 według magazynu Time,wraz z Frankiem Bormanem i Williamem Andersem.
[edytuj] Po opuszczeniu NASA
Po pożegnaniu się w 1973 z NASA oraz Marynarką Wojenną, Lovell pracował w Bay-Houston Towing Company w Houston, stan Teksas. W marcu 1975 został prezesem i głównym dyrektorem wykonawczym tej firmy.
W latach 1977 – 1981 był prezesem firmy Fisk Telephone Systems w Houston wykonującej sprzęt dla łączności biznesowej.
W latach 1981 – 1991 pracował w Centel Corporation w charakterze wiceprezesa.
Obecnie jest prezesem założonej przez siebie firmy Lovell Communications, której jednym z zadań jest propagowanie informacji o programie kosmicznym Stanów Zjednoczonych.
W 1994 r. James Lovell oraz Jeffrey Kluger napisali książkę o misji Apollo 13: Apollo 13: Lost Moon. Na jej podstawie reżyser Ron Howard nakręcił film Apollo 13. W głównej roli wystąpił Tom Hanks. Sam astronauta pojawił sie w końcowej sekwencji filmu jako dowódca okrętu desantowego USS "Iwo Jima".
W swojej karierze lotniczej, do momentu zaliczenia do grupy astronautów James Lovell wylatał około 5 000 godzin, z czego 3 500 na samolotach odrzutowych.
Kapitan Lovell jest członkiem Międzynarodowego Towarzystwa Pilotów Doświadczalnych I należy do prestiżowych Złotych Orłów.
Odznaczenia wojskowe:
- Navy Distinguished Service Medal
- Distinguished Flying Cross
- Air Medal
- Navy Commendation Medal
- National Defense Service Medal
- Navy Expeditionary Medal
- Naval Astronaut Wings
- Naval Aviator Wings
Inne odznaczenia
- Eagle Scout
- Harmon International Trophy (1966, 1967 i 1969)
- Robert J. Collier Trophy (1968)
- Robert H. Goddard Memorial Trophy (1969)
- H. H. Arnold Trophy (1969)
- General Thomas D. White USAF Space Trophy (1969)
- Presidential Medal of Freedom
- Légion d'honneur
- NASA Distinguished Service Medal
- NASA Exceptional Service Medal
- FAI De Laval Medal & Gold Space Medals
- National Geographic Society's Hubbard Medal
- Congressional Space Medal of Honor
[edytuj] Wykaz lotów
| Loty kosmiczne, w których uczestniczył James A. Lovell | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| № | Data startu | Data lądowania | Statek kosmiczny | Funkcja | Czas trwania |
| 1 |
|
|
|
|
|
| 2 |
|
|
|
|
|
| 3 |
|
|
|
|
|
| 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Biografia na stronie NASA (strona w języku angielskim).
- Biogram na stronie Spacefacts (strona w języku angielskim).
