Jan Rządkowski
Z Wikipedii
Jan Piotr Rządkowski (ur. 14 lipca 1860 w Belsku, powiat grójecki, zm. 17 lutego 1934 w Suchorzewie) - syn Wojciecha i Rozalii z Ogrodnickich, wnuk Feliksa i Petroneli z Psarskich, mąż Katarzyny Łazowskiej, pułkownik piechoty armii rosyjskiej i tytularny generał broni WP, uczestnik walk o niepodległość Polski w I wojnie światowej i wojnie polsko-bolszewickiej.
Spis treści |
[edytuj] Młodość i służba w armii rosyjskiej
Jan Rządkowski pochodził ze starego, szlacheckiego rodu posiadającego liczne majątki w okolicach Łomży. Z powodów bliżej nieznanych rodzina ta musiała opuścić Podlasie i Kurpie (prawdopodobnie chodziło o represje po powstaniu listopadowym) i przenieść się do centralnej Polski.
Po ukończeniu sześcioklasowego gimnazjum w Łowiczu, w wieku 20 lat (1 września 1880), wstąpił ochotniczo do armii rosyjskiej. Przez 34 kolejnych lat służbę wojskową pełnił w 71 Pułku Piechoty. W wymienionym oddziale osiągnął stanowiska dowódcy batalionu i zastępcy dowódcy pułku.
W ostatniej dekadzie maja 1915 mianowany został dowódcą Legionu I Puławskiego, który od lutego 1915 został przemianowany na 739 Nowoaleksandryjską Drużynę Pospolitego Ruszenia. W drugiej połowie września 1915 pozostałość Legii, po walkach pod Michałowem, wsią na południe od Pakosławia (15 czerwca), Władysławowem (17 lipca), Kolonią Chechelską, Nurcem i Czeremchą (20 sierpnia) oraz Zelwą (10 września) wycofano z frontu do Słucka, a następnie do Bobrujska. W Bobrujsku na bazie Dowództwa 104 Brygady Strzeleckiej Pospolitego Ruszenia i 739 Nowoaleksandryjskiej Drużyny Pospolitego Ruszenia oraz 104 i 105 Konnej Sotni Pospolitego Ruszenia sformowano Brygadę Strzelców Polskich. Dowódcą brygady został gen. mjr Piotr Szymanowski. Jan Rządkowski objął dowództwo jednego z czterech batalionów brygady. Od 8 lutego 1917 pełnił funkcję zastępcy dowódcy Dywizji Strzelców Polskich w I Korpusie Polskim w Rosji. W okresie od stycznia do kwietnia 1918 więziony przez bolszewików.
[edytuj] Służba w WP
4 listopada 1918 wstąpił do WP i został wyznaczony na stanowisko dowódcy IV Okręgu Wojskowego w Piotrkowie podporządkowanego dowódcy Okręgu Generalnego Kielce. Od 7 listopada 1918 przystąpił do organizowania Piotrkowskiego Pułku Okręgowego, który 10 grudnia został przemianowany na 26 Pułk Piechoty. W styczniu 1919 przekazał dowodzenie pułkiem ppłk. Emanuelowi Hermanowi i awansował na stanowisko dowódcy Okręgu Generalnego Lublin. 22 listopada 1919 mianowany został dowódcą 1 Dywizji Litewsko-Białoruskiej. W tym samym roku został awansowany do stopnia generała podporucznika. W 1920 w czasie wojny polsko-bolszewickiej kilkakrotnie dowodził Grupą Operacyjną swojego imienia. W październiku 1920 uczestniczył w buncie gen. Żeligowskiego, a następnie został dowódcą I Korpusu Wojsk Litwy Środkowej. 16 lutego 1921 mianowany został dowódcą Okręgu Generalnego Łódź.
Z dniem 1 stycznia 1922 przeniesiony w stały stan spoczynku z prawem noszenia munduru w stopniu generała porucznika (dekret L. 3466 Naczelnego Wodza, Dz. Pers. MSWojsk. Nr 1, pkt 8).
Zatrzymany w służbie czynnej na stanowisku przewodniczącego Oficerskiego Trybunału Orzekającego. Funkcję tę pełnił do dnia 31 maja 1923 kiedy to, został przeniesiony w stan spoczynku w stopniu tytularnego generała broni ze starszeństwem 1 czerwca 1919. Po przeniesieniu w stan spoczynku zamieszkał w Warszawie. Następnie przeniósł się do majątku Suchorzew w Wielkopolsce. Tam zmarł. Pochowany w Alei Zasłużonych Cmentarza Powązkowskiego w Warszawie.
[edytuj] Bibliografia:
- Żołnierz nieznany
- Pierwszy Legion Puławski, Warszawa 1925
[edytuj] Awanse:
- podporucznik – 1885
- porucznik – 1889
- Sztabskapitan – 1904
- kapitan – 1905
- podpułkownik – 1910
- pułkownik – 1914
- generał podporucznik –
- generał porucznik – 1.I.1922
- tytularny generał broni – 31.V.1923 ze starszeństwem z 1 czerwca 1919
[edytuj] Ordery i odznaczenia:
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari,
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski,
- Krzyż Walecznych - czterokrotnie
- Krzyż Komandorski Legii Honorowej
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne:
- artykuł Andrzeja Zygmunta Rola Stężyckiego, Fatalna pomyłka
- Jan Rządkowski
- Jan Rządkowski
- Jan Rządkowski
[edytuj] Źródło:
- Kryska-Karski Tadeusz i Żurakowski Stanisław, Generałowie Polski Niepodległej, Warszawa 1991, s. 25,
- Stawecki Piotr, Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939, Warszawa 1994, ISBN 83-11-08262-6, ss. 291-292,
- Zenon Kachnicz, Legion Puławski (1914 – 1915), Przegląd Historyczno-Wojskowy Nr 4 (209) z 2005 r., ss. 5-22,
- Wacław Lipiński, Walka zbrojna o niepodległość Polski w latach 1905-1918, Oficyna Wydawnicza Volumen, Warszawa 1990, wyd. I, ISBN 83-85218-00-9, ss. 229-244,
