Kampinos

Z Wikipedii

Współrzędne: 52°16' N 20°27' E52.2666667 20.45 (Kampinos)

Kampinos
Herb Kampinosu
Województwo	mazowieckie
Powiat	warszawski zachodni
Gmina	Kampinos
Położenie	52° 16'  N 20° 27'  E
Strefa numeracyjna (do 2005)	22
Kod pocztowy	05-085
Tablice rejestracyjne	WZ
Położenie na mapie Polski Kampinos
Dąb Stefan Wyszyński[1] - pomnik przyrody przy bramie plebanii, o obwodzie 398 cm[2]
Strona internetowa wsi

Kampinos – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie warszawskim zachodnim, w gminie Kampinos.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa warszawskiego.

Miejscowość jest siedzibą gminy Kampinos.

Spis treści 1 Położenie 2 Historia 3 Warto zobaczyć 3.1 Zabytki 3.2 Pomniki 4 Ciekawostki 5 Szlaki turystyczne 6 Przypisy 7 Zobacz też 8 Źródła

[edytuj] Położenie

Wieś znajduje się przy drodze wojewódzkiej nr 580 z Warszawy przez Leszno do Żelazowej Woli i Sochaczewa, 41 km od Warszawy, w otulinie Kampinoskiego Parku Narodowego.

[edytuj] Historia

Pierwsza wzmianka o miejscowości w 1377 pod nazwą Białe Miasto - nazwa pochodzi od białych piasków wydm lub błot (staropol. Bieliny). W 1414 otrzymuje prawa miejskie jako własność książąt mazowieckich. W roku 1451 książę Władysław nadaje swojej żonie Annie, córce księcia oleśnickiego Konrada V, kasztelanię sochaczewską wraz z Białym Miastem jako oprawę wdowią.

W 1476 Kampinos zostaje inkorporowany przez króla Kazimierza Jagiellończyka do Korony wraz z ziemią sochaczewską, przeciw czemu protestują książęta Janusz II z Bolesławem V, co powoduje pogorszenie się stosunków między Mazowszem a Koroną. W 1489 król zabezpiecza Hieronimowi i Piotrowi z Nowego Miasta sumę 4800 florenów na m.in. Kampinosie, Wiejcy, Głusku i Rybitwie - miasto wymienione po raz pierwszy pod nazwą Capinoss. Do 1511 wielokrotnie jako zastaw królewski, a jego posesorami byli kolejno: wdowa pod kasztelanie sandomierskim Katarzyna Jasieńska z synem Pawłem w 1497, dworzanin króla Jana Olbrachta Paweł Jasieński w 1500, wojewoda rawski Prandota z Tarczyna, kasztelan wiślicki i starosta sochaczewski Piotr Szafraniec z Pieskowej Skały w 1505, wojewoda płocki Ninogrzew z Kryska w 1506, kasztelan sochaczewski Andrzej z Radziejowic w latach 1506-1508 oraz Piotr, Bartłomiej, Paweł i Stanisław z Kryska w 1511. W 1511 po raz pierwszy wymieniany jako ośrodek dóbr, a od 1512 własność Radziejowskich. W 1540 wymieniany jest miejscowy drewniany kościół, choć parafia założona w 1370. W 1557 wymieniany jeszcze jako miasto, w 1579 już jako wieś.

W XVII wieku posesorką Kampinosu zostaje m.in. królowa Ludwika Maria Gonzaga w 1649. W lustracji z 1661 wymieniany jest tu m.in. drewniany kościół, 18 domów pańszczyźnianych, folwark, wiatrak i karczma. W 1765 istniał tu dworek z gankiem o 3 ścianach do połowy obmurowanych, karczma, browar i gorzelnia. W 1789 karczma wymieniana już jako wymagająca remontu, trunki podawano w austerii. W latach 1772-1872 zbudowano tu nowy kościół projektu architekta Lobe z Warszawy z miejscowego drewna sosnowego w stylu polskiego baroku na planie prostokąta, nawiązując swoim wyglądem do ówczesnych kościołów murowanych.

W XVIII wieku posesorami zostają późniejszy kanclerz wielki koronny Jan Szembek w 1703, podkomorzy litewski Michał Jerzy Mniszech wraz z żoną Birthildą z Szembeków w 1735, generał artylerii konnej i pierwszy minister króla Augusta II hrabia Henryk von Brühl w 1764, hetman wielki koronny Ksawery Branicki w 1766 i starosta czerwiński i królewski szambelan Ludwik Gutakowski do 1795. W czasie insurekcji kościuszkowskiej w czasie zjazdu zwołanego we wsi przez generała Leona Bielickiego został uchwalony akces do powstania obywateli Ziemi Sochaczewskiej.

Po rozbiorach oddzielono ekonomię kampinoską od lasów - pod zaborem pruskim utworzono Królewski Urząd Leśny, pod zaborem rosyjskim Leśnictwo Koronne. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę utworzono tu nadleśnictwo. W 1863 w czasie powstania styczniowego w dworze mieścił się sztab Zygmunta Padlewskiego, przybyłego tu z Warszawy dla organizacji oddziałów powstańczych.

W okresie okupacji hitlerowskiej znajdowała się tu placówka graniczna żandarmerii (granica pomiędzy III Rzeszą a Generalnym Gubernatorstwem na kanale Łasica). Placówka ta zasłynęła z terroru wobec okolicznych mieszkańców - Polacy musieli nosić tu specjalne opaski, a w parku rozstrzelano wielu ludzi. W 1942 udanego ataku na posterunek dokonał oddział GL pod dowództwem Stanisława Gacia "Kuby".

Po 1948 miejscowość zyskała znaczenie jako lokalne centrum turystyczne - w latach 50. w miejscowym dworze mieścił się dom wycieczkowy PTTK, zlikwidowany na początku lat 90. XX wieku. Dwór przejęty został przez prywatnego właściciela, we wsi zamknięto też restaurację. Od kilku lat wieś zabiega o przywrócenie atrakcyjności dla inwestorów i turystów.

[edytuj] Warto zobaczyć

[edytuj] Zabytki

• kościół p.w. Wniebowzięcia NMP, drewniany z XVIII/XIX w., nr w rejestrze zabytków KOBiDZ: 1041/604/62 z 4.04.1962
• plebania z ogrodem, ul. Chopina 21, z 2 poł. XIX w., nr w rejestrze zabytków KOBiDZ: 1239 z 20.01.1984
• zespół dworski, XVIII w., nr w rejestrze zabytków KOBiDZ: A-465 z 4.04.1962:
  • dwór XVIII w.,
  • park XIX w.

[edytuj] Pomniki

• pomniki przyrody: 2 dęby szypułkowe przed plebanią - Stefan Wyszyński i Fryderyk Chopin,
• tablica upamiętniająca mieszkańców wsi poległych w latach 1939-1945,
• pomnik przed dworem ku czci poległych i zamordowanych żołnierzy AK, GL i AL w latach 1939-1945.

[edytuj] Ciekawostki

• 15 września 1968 wieś Kampinos została odznaczona Krzyżem Grunwaldu III klasy za patriotyczną postawę mieszkańców w czasie II wojny światowej i wcześniej.
• Na ścianie dworu znajdowała się tablica, na której między datami 1863 i 1933 widniało godło państwa, a poniżej następująca treść:

W tym dworze ongiś pp. Łaszczyńskich w 1863 r. mieścił się główny sztab powstańczy N. Romanowskiego i Z. Padlewskiego. Tu organizowano młodzież w oddziały powstańcze. Stąd szły dyrektywy na województwo. Pamięci tych, co wśród cierpień i niedoli sztandarom wierni pozostali, w 70-tą rocznicę powstania styczniowego Polskie Towarzystwo Krajoznawcze oddz. Sochaczew tablicę tę ufundowało.^[3]

• W miejscowym kościele przechowywane były chorągwie (wg L. Herza - ornaty) z 1863 wykonane z płaszczy powstańczych - najprawdopodobniej zaginęły.
• Na przykościelnym cmentarzu znajdują się m.in. mogiły powstańców z 1863, żołnierzy września 1939 oraz 343 osób cywilnych tu poległych.

[edytuj] Szlaki turystyczne

• Południowy Szlak Krawędziowy (Kampinos) - Granica - Leszno - Dąbrowa Leśna) 49,8 km
• Szlak im. Zygmunta Padlewskiego (Kampinos) - Granica - Nowe Polesie) 16,3 km

[edytuj] Przypisy

1. ↑ Jeden z 2 pomnikowych dębów szypułkowych w Kampinosie - 29 maja 2002 r. Prymas Polski kardynał Józef Glemp nadał im imiona dwóch wielkich Polaków – Stefana Wyszyńskiego i Fryderyka Chopina.
2. ↑ Lechosław Herz, Przewodnik po Puszczy Kampinoskiej, Wydawnictwo Sport i Turystyka, Warszawa 1990, ISBN 83-217-2258-X.
3. ↑ Zabytki - Kampinos

[edytuj] Zobacz też

• Kampinos A, Puszcza Kampinoska, Kampinoski Park Narodowy

[edytuj] Źródła

• Lechosław Herz, 2002, Puszcza Kampinoska, Pruszków, Wyd. Oficyna Wydawnicza "Rewasz", ISBN 83-85557-96-2.