Kod kreskowy

Z Wikipedii

Ręczny czytnik kodów kreskowych

Kod kreskowy, kod paskowy (ang. bar code) – graficzna reprezentacja informacji poprzez kombinację ciemnych i jasnych elementów, ustaloną według przyjętych reguł budowy danego kodu. Kod kreskowy przeznaczony jest dla czytników elektronicznych. Ma na celu umożliwienie automatycznego wczytywania informacji. Głównym zastosowaniem jest automatyczna identyfikacja produktów w szeroko pojętej logistyce.

W trakcie czytania kodu, techniką skanowania światło pochodzące z czytnika uformowane w cienką wiązkę przesuwa się wzdłuż czytanego kodu, w danym momencie oświetla niewielki punkt kodu, jest ono odbijane przez jasne elementy kodu (przerwy), a pochłaniane przez jego ciemne elementy (kreski, pola). Światło odczytuje fotodioda, odbite od przerw powoduje powstanie w czytniku silniejszych sygnałów elektrycznych, natomiast w wyniku braku odbicia (kreski) powstają sygnały słabsze. W zależności od grubości kresek/przerw różny jest też czas trwania poszczególnych sygnałów. Czas trwania każdego impulsu koduje informacje, które są tłumaczone przez dekoder czytnika na cyfry, litery lub innych znaków i przesyłane do komputera.

Występują również kody wykorzystujące więcej, niż dwa kolory do zapisu informacji (np. Ultracode^[1]) albo kodujące symbole w inny sposób (np. na podstawie różnic wysokości, np. Bumpy Bar Code^[2]).

kod EAN-13: jeden z najczęściej występujących kodów na wyrobach konsumenckich. Prefix 590 oznacza, iż dany produkt został wyprodukowany przez przedsiębiorstwo zarejestrowane w polskiej organizacji GS1

[edytuj] Zastosowanie kodów

Kody kreskowe posiadają wiele zastosowań w różnych dziedzinach działalności ludzkiej. Do najważniejszych z nich można zaliczyć:

• identyfikację jednostek handlowych (numery GTIN), przy czym w tym ujęciu za jednostkę handlową uważa się dowolny produkt lub usługę, której można nadać cenę i która występuje w przepływie w łańcuchu dostaw. A zatem do kategorii tej zalicza się jednostki (produkty) w opakowaniach zbiorczych i jednostkowych, sprzedawane w hurcie i detalu, dostępne na rynku krajowym (oraz wewnętrznym) lub międzynarodowym, o stałej i zmiennej ilości, o jednorodnej lub niejednorodnej zawartości. Do kategorii tej zalicza się również oznaczenia wydawnictw ciągłych (ISSN), muzycznych (ISMN) lub książek (ISBN).
• identyfikację jednostek logistycznych (numery SSCC), czyli takich jednostek, które zostały utworzone dla potrzeb transportu i magazynowania (np. paletowe jednostki ładunkowe lub kontenerowe jednostki ładunkowe) oraz podlegają one procesom identyfikacji, śledzenia i zarządzania podczas przepływu przez łańcuch dostaw. Związany z tym jest również termin Etykieta logistyczna, na której zawarte są podstawowe informacje o jednostce logistycznej.
• identyfikację zasobów (numery GIAI), a konkretniej zasobów trwałych (o statusie zapasów) przedsiębiorstwa (np. opakowań zwrotnych wielokrotnego użytku, palet).
• identyfikację lokalizacji (numery GLN, SWIFT, DUNS, BSI/AFNOR), służącej do identyfikacji obiektów, którym można nadać adres (np. przedsiębiorstwa, konkretne pokoje, punkty sprzedaży, komunikaty EDI)
• identyfikację relacji usługowych (numery GSRN nadawane usługobiorcom)
• inne zastosowania, takie jak znakowanie kuponów, kwitów zwrotnych, rachunków, telefonów komórkowych, przesyłek kurierskich, recept, leków, stron internetowych i inne

Ze względu na fakt znakowania towarów w sprzedaży detalicznej, jak również wydawnictw, do najczęściej spotykanych należą symboliki EAN (Europa) oraz UPC (Ameryka Północna).

[edytuj] Rodzaje kodów

Występuje około 250 rozwiązań w dziedzinie kodów kreskowych. W związku z tym istnieje kilka sposobów ich podziału:

• Podział według wymiarowości kodu

• jednowymiarowe (liniowe, 1D) – informacje zapisane są w jednej linii (najczęściej w postaci kresek)
• dwuwymiarowe piętrowe – rozwinięcie kodów jednowymiarowych polegające na istnieniu kilku linii kodu jedna pod drugą
• dwuwymiarowe matrycowe – informacja zapisana jest na określonej powierzchni, z tym, że do zapisu nie wykorzystuje się kresek, lecz inne oznaczenia
• kody złożone – występują w nich zarówno elementy kodów jednowymiarowych, jak i dwuwymiarowych
• kody trójwymiarowe – zazwyczaj są to wytłaczane dowolne kody jednowymiarowe (Bumpy Bar Code). Różnica polega na tym, iż w zapisie/odczycie zamiast różnic w kolorach wykorzystuje się różnice w wysokości^[2]

• Podział według szerokości kresek

• kody o jednej szerokości kresek (np. PosiCode^[3]) – kodowanie polega na występowaniu, bądź nie kreski w określonym miejscu
• kody o dwóch szerokościach kresek
• kody o wielu szerokościach kresek (modularne)

• Podział według rodzaju kodowanych symboli

• numeryczne – kodowane są jedynie cyfry w systemie dziesiętnym
• alfanumeryczne – kodowane są cyfry i pozostałe znaki kodu ASCII, czasem również znaki występujące w niektórych alfabetach

• Podział według ciągłości kodu (nie dotyczy kodów matrycowych)

• kody ciągłe – nie występują w nich przerwy między kodowanymi znakami
• kody dyskretne – występują przerwy między kodowanymi znakami

• Podział według ilości kodowanych znaków

• kody o ściśle określonej ilości kodowanych znaków (o stałej długości)
• kody o różnej ilości kodowanych znaków (o zmiennej długości)

• Podział według przyjętej metody weryfikacji odczytanych danych

• kody samo sprawdzalne (np. wszystkie kody typu m z n) – pewne procedury sprawdzania błędów są zaimplementowane w budowie kodu. Np. poszczególne symbole są kodowane tak, by różnić się od siebie maksymalnie, a zatem błędne odczytanie jednej kreski powoduje automatyczną niepoprawność kodu.
• kody ze znakiem kontrolnym (np. z cyfrą kontrolną)
• kody samo sprawdzalne z dodatkowym znakiem kontrolnym

[edytuj] jednowymiarowe

Przykład kodu "Przeplatane 2 z 5"

Przykład kodu "Code 39"

Przykład kodu UPC-A

Przykład kodu EAN-8

[edytuj] dwuwymiarowe

Kod piętrowy Code49

Kod piętrowy PDF417

Kod matrycowy Semacode

kod matrycowy MaxiCode

[edytuj] złożone

[edytuj] Charakterystyczne cechy kodów

• N – stosunek szerokości kreski szerszej do węższej w kodach o dwóch szerokościach kresek
• wymiar X (moduł) – szerokość najwęższego paska w kodach o wielu szerokościach kresek (modularnych). Inne szerokości są zazwyczaj wielokrotnością tej wartości.
• Gęstość – ilość znaków możliwych do zakodowania na określonej długości – zależy od wymiaru X i rodzaju kodu
• Cicha strefa – obszar kodu występujący przed znakiem start i po znaku stop, który musi być pozbawiony innych oznaczeń. Jego kolor jest identyczny do koloru jasnych (białych) pasków.
• Znaki Start i Stop – występujące w kodach liniowych oraz niektórych piętrowych oznaczenia początku i końca kodu.
• Wzór wyszukiwania – występujący w niektórych kodach matrycowych obszar kodu o specyficznym wyglądzie, który pozawala czytnikowi na odnalezienie konkretnego miejsca w kodzie, względem którego rozpatrywana jest reszta zeskanowanego obszaru
• Wzór orientacyjny – występujące w niektórych kodach matrycowych zgrupowanie elementów (o ściśle określonych kolorach i kształtach) pozwalające na określenie orientacji skanera względem odczytywanego kodu

[edytuj] Urządzenia odczytujące

Początkowo do odczytu używano specjalnie zmodyfikowanych piór świetlnych, które musiały być przesuwane tuż nad kodem prostopadle do pasków, co okazywało się niewygodne; obecnie do odczytu używa się czytników (zwanych także skanerami) różnorodnej konstrukcji, umożliwiających odczyt z pewnej odległości i mniej czułych na ustawienie odczytywanego kodu, które można – ze względu na technologię wykonania – generalnie podzielić na:

• laserowe (większy zasięg odczytu),
• diodowe CCD (większa odporność, większa szybkość odczytu),
• oparte o kamery video

Dodatkowo wśród skanerów laserowych wyróżnia się skanery jednoliniowe oraz skanery wieloliniowe. Skanery wieloliniowe mają dodatkowe promienie ułożone równolegle lub w kształt pięciokąta. Umożliwia to jeszcze większą niezależność od położenia odczytywanego kodu względem okna skanera.

Im większa jest precyzja(gęstość) kodu lub im bardziej skomplikowany jest kod (np. kody matrycowe względem liniowych) tym większe wymagania są określane względem urządzeń odczytujących.

[edytuj] Historia

• 1932 – Wallace Flint pisze na Uniwersytecie Harwardzkim pracę magisterską na temat automatycznych punktów kasowych w supermarketach
• 1938 – Joe Woodland i Berny Silver rozpoczęli badania nad technicznym aspektem odczytu i kontroli cen artykułów żywnościowych w handlu
• 1959 – Girard Feissel zgłosił w amerykańskim urzędzie patentowym wniosek o sposób kodowania cyfr od 0 do 9
• 1970 – producenci i handlowcy z USA i Kanady tworzą stowarzyszenie do jednolitego kodowania towarów
• 1973 – oficjalne zatwierdzenie kodu kreskowego UPC (Universal Product Code)
• 1974 – powstanie tymczasowego komitetu badającego możliwość wprowadzenia jednolitego systemu identyfikacji towarów w Europie
  • 26 czerwca – pierwszy, oznaczony kodem kreskowym, towar przechodzi przez kasę w domu towarowym Marsh w Troy, w stanie Ohio. Towarem tym była guma do żucia "Wrigley's"^{[potrzebne źródło]}.
• 1976 – powstaje Europejski System Kodowania Towarów EAN (European Article Numbering)
• 1976 – opracowanie pierwszego alfanumerycznego kodu kreskowego – Code 39
• 1977 – powołanie Stowarzyszenia Kodowania Towarów EANA (European Article Numbering Association)
• 1981 – przekształcenie systemu europejskiego w międzynarodowy – powstaje IANA
• 1984 – opracowanie przez organizację Automotive Industry Action Group (AIAG) pierwszego standardu zakładającego wykorzystanie kodu składającego się z czterech kodów Code 39 ułożonych na sobie piętrowo
• 1987 – wprowadzenie przez firmę Intermec pierwszego kodu dwuwymiarowego piętrowego Code 49
• 1990 – przyjęcie Polski do systemu EAN i powołanie organizacji narodowej CKK – Centrum Kodów Kreskowych w Instytucie Logistyki i Magazynowania w Poznaniu.
• 1998 – organizacje EAN i UCC podjęły decyzję o kompleksowym scaleniu systemu UPC z systemem EAN, dzięki czemu obecnie funkcjonuje jeden globalny system EAN.UCC.
• 2005 – Globalne Forum GS1, podczas którego oficjalnie dokonano zmiany nazwy z EAN International na GS1
  • luty – Zmiana nazwy organizacji krajowej z CKK – Centrum Kodów Kreskowych na GS1 Polska w Instytucie Logistyki i Magazynowania w Poznaniu

[edytuj] Ciekawostka

Kod kreskowy EAN-13 posiada 3 pary dłuższych kresek – na lewym i prawym krańcu oraz pośrodku. Są one identyczne z kreskami symbolizującymi liczbę 6, tyle że nie widnieje ona pod nimi. Te trzy kombinacje dłuższych kresek pozostają jednakowe we wszystkich kodach kreskowych i komputer odczytuje je jako liczbę 666.

[edytuj] Literatura

• Informatyka dla logistyki, J. Majewski, wyd.: ILiM, Poznań 2002, ISBN 83-87344-95-8
• Kody kreskowe – rodzaje standardy sprzęt zastosowania – ILiM, Poznań 2000, ISBN 83-87344-60-5

[edytuj] Przypisy

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Kod kreskowy Generator
• (en)Strona organizacji GS1
• Strona organizacji GS1 Polska w Instytucie Logistyki i Magazynowania
• Strona internetowa Instytutu Logistyki i Magazynowania
• Kody państw i regionów dla kodu kreskowego EAN-13
• (en)Strona organizacji standaryzującej AIM – na stronie istnieje możliwość zakupu pełnych specyfikacji włączonych do USS (wykazu ujednoliconych symbolik).
• (en)adams1.com Serwis poświęcony kodom kreskowym

Generatory kodów:

• Informacje o różnych rodzajach kodów oraz generator wielu typów kodów kreskowych online
• Generator kodów kreskowych EAN8 i EAN13 online

Zobacz galerię na Wikimedia Commons:
Kod kreskowy