Koliszczyzna
Z Wikipedii
Koliszczyzna (ukr. Коліївщина ; nazwa ta pochodzi prawdopodobnie od okrzyku wydawanego przez powstańców: „koli” – kłuj) – bunt hajdamaków na Ukrainie podczas konfederacji barskiej latem 1768 roku pod przywództwem Maksyma Żeleźniaka i Iwana Gonty, sprowokowane przez Rosjan w celu osłabienia sił, które mogły popierać konfederatów.
Wystąpienie przeciwko ludności polskiej na prawobrzeżnej Ukrainie było odpowiedzią na zaostrzenie poddaństwa (pańszczyzny) i rosnącą aktywność Kościoła katolickiego wśród prawosławnych chłopów. Z drugiej strony Rusini poczuli się silni, gdy w 1767 Sejm Repninowski pod protekcją Rosji przyznał prawa prawosławnym w Rzeczypospolitej.
Początkowo rebelianci odnosili sukcesy, opanowując prawie całe województwo kijowskie, bracławskie, część Podola i Wołynia. Hajdamacy uderzyli na polskie miasta i dwory, dokonując masowych mordów Polaków, Żydów i księży rzymskokatolickich i unickich. W zdobytym w czerwcu 1768 Humaniu dokonali rzezi 20 000 ludności. Gdy powstanie zaczęło być groźne także dla Rosji - bunt ten został ostatecznie stłumiony przez wojska rosyjskie i królewskie Stanisława Augusta.
Łącznie na kresach zginęło wtedy ok. 100 000 ludzi.
[edytuj] Bibliografia
- Władysław Andrzej Serczyk, "Hajdamacy", Wydawnictwo Literackie, Kraków, 1972
- Władysław Andrzej Serczyk, "Koliszczyzna", Kraków, 1968