Konsulaty w Toruniu

Z Wikipedii

Konsulaty w Toruniu – miasto Toruń jest ośrodkiem administracyjnym i gospodarczym w Polsce oraz samorządową stolicą regionu kujawsko-pomorskiego.

Przez długi czas swej historii Toruń był także miastem nadgranicznym. Z tego tytułu różne państwa lokowały tutaj przedstawicielstwa dyplomatyczne – konsulaty.

Spis treści 1 Okres rozbiorów (1793-1920) 2 II Rzeczpospolita (1920-1939) 3 Polska Ludowa (1945-1989) 4 III Rzeczpospolita (po 1989) 5 Placówki naukowe i dydaktyczne (po 1989) 6 Bibliografia

[edytuj] Okres rozbiorów (1793-1920)

W okresie rozbiorów Toruń był miastem nadgranicznym, leżącym po stronie pruskiej. W pobliskim Lubiczu wzdłuż Drwęcy przebiegała granica zaborców. Zaowocowało to wybudowaniem przez Prusaków jednej z największych w Europie Twierdzy Toruń, tworzących pierścień obronny wokół Torunia, rozciągających się na przestrzeni wielu kilometrów, składających się z 15 dużych kilkukondygnacyjnych fortów oraz ponad stu innych obiektów militarnych.

Z ważnych wydarzeń politycznych odnotować należy ustanowienie siedziby całego polskiego rządu Księstwa Warszawskiego w kamienicy przy Rynku Nowomiejskim w 1809 (znajduje się tam tablica pamiątkowa) po ewakuacji z Warszawy, wydanie pierwszego Słownika Języka Polskiego przez torunianina Samuela Bogumiła Linde, zawiązanie jednego z pierwszych w kraju polskich Towarzystw Naukowych w Toruniu w 1875.

Dyplomacja we współczesnym rozumieniu tego słowa, czyniona przy pomocy placówek konsularnych, rozpoczęła się w Toruniu 8 grudnia 1874. Toruń był pierwszym miastem regionu i jednym z pierwszych w północnej Polsce (obok Gdańska i Poznania) posiadającym przedstawicielstwa innych państw. Przed I wojną światową w Toruniu znajdowały się siedziby dyplomatyczne dwóch państw.

Wicekonsulat Rosji w Toruniu (1874-1914) mieścił się zaledwie kilka kilometrów od granic carskiego państwa, w Toruniu, na krótko także w Lubiczu Górnym (obecnie przedmieście Torunia). Był najstarszą placówką konsularną w mieście. Na mocy konwencji konsularnej z 8.12.1874 między Rosją a Niemcami postanowiono utworzyć w Toruniu Wicekonsulat Rosji, podlegający Konsulatowi Generalnemu Rosji w Gdańsku. Wicekonsulat mieścił się w Toruniu przy ul. Warszawskiej 2, na rogu Placu 18. Stycznia, w charakterystycznej secesyjnej kamienicy z wieżyczką (po 1945 przedszkole, obecnie kamienica mieszkalna), na skraju Starówki.

Jednak fizyczne zorganizowanie instytucji zajęło Rosji aż 10 lat. 25 czerwca 1885 Konsul Rosji w Gdańsku, von Wrangel, mianował na stanowisko wicekonsula w Toruniu Wladimira Arcimowicza. Stanowisko objął 2.07.1885, po akceptacji władz pruskiej Rejencji Kwidzyńskiej. We wrześniu 1887 przeniesiono Arcimowicza do Królewca, a stanowisko wicekonsula w Toruniu objął sekretarz Kozakiewicz. W 1891 z powodu rosyjskich walk politycznych o wpływy odwołano Kozakiewicza, a rolę konsularną miały spełniać carskie władze wojskowe w Lubiczu Górnym (przedmieście Torunia), prawdopodobnie przy zwartych zabudowaniach wojskowych i mieszkalnych kamienic przy ul. Lipnowskiej, gdzie mieściła się granica i posterunki carskie. Po roku mianowano nowego konsula, ponownie w Toruniu – A. Filipowicza.

Stworzenie łączników gospodarczych z Rosją i likwidację ceł postulowała toruńska Izba Handlowa i kręgi kupieckie od początku lat 70., potem w petycji do Reichstagu w kwietniu 1877, potem do Bismarcka w 1879 i ponownie do Reichstagu w 1880. Skostniałe państwo carskie miało dwa nadgraniczne "wentyle" umożliwiające kontakt handlowy, gospodarczy i polityczny z zachodem – Kalisz i Ciechocinek. Oba miasta były położone blisko carsko-pruskiej granicy, po stronie rosyjskiej. Leżący pod Toruniem i przeżywający rozkwit nadgraniczny Ciechocinek (po stronie rosyjskiej), a zwłaszcza kontakty gospodarcze i handlowe jego bywalców z sąsiednim Toruniem (po stronie niemieckiej) stały się przyczyną ulokowania placówki w Toruniu. Poza funkcjami gospodarczymi i politycznymi miał stanowić także bazę wywiadowczą dla potrzeb carskiej Rosji.

Zmienne losy konsulatu wynikały ze zmiennej sytuacji politycznej w Rosji, serii zabójstw politycznych w Moskwie i nasilających się tam tendencji rewolucyjnych. Jak całe państwo carskie, Wicekonsulat był źle zorganizowany, a jego status, położenie, wielkość – ulegały częstym zmianom. Konsulat zlikwidowano w 1914 roku.

Dzięki staraniom toruńskiego konsula doszło do spotkania dwóch cesarzy – cara rosyjskiego z cesarzem niemieckim w Aleksandrowie Kujawskim koło Torunia. Dla potrzeb spotkania w ogromnym stopniu rozbudowano carski dworzec kolejowy w Aleksandrowie, znacznie ponad potrzeby tej peryferyjnej, granicznej stacji. Dworzec stanowi do dziś wspaniały przykład architektury eklektycznej XIX wieku.

Konsulat USA w Toruniu (1906-1918?) pełnił funkcje gospodarcze, polityczne i handlowe, a głównie imigracyjne. W okolicach 1900 roku Verband Ostdeutscher Industrieller postulował podniesienie agencji konsularnych USA w Gdańsku i Królewcu do rangi Konsulatu USA oraz stworzenie Konsulatu USA w Toruniu dla potrzeb całego regionu. Pozytywna decyzja zapadła 11 stycznia 1906, przy aprobacie prezesa Rejencji Gdańskiej Jarotzky'ego.

Poza typową rolą polityczną, konsulat przygotowywał dokumenty, wydawał proste broszury do nauki języka angielskiego dla polskich emigrantów. Przez niego przewinęły się tysiące emigrantów z terenów północnej Polski (pozostającej pod zaborami). Zlikwidowany został w czasie I wojny światowej.

Położony w peryferyjnej na owe czasy willowej dzielnicy Mokre. Mieścił się w obszernej, trzypiętrowej murowanej siedzibie z czerwonej cegły przy ul. Wałdowskiej (obecnie: Curie-Skłodowskiej 27). Dziś jest to jeden z budynków Wojewódzkiego Szpitala Psychiatrycznego w Toruniu.

[edytuj] II Rzeczpospolita (1920-1939)

W latach II Rzeczypospolitej Toruń pełnił bardzo ważną politycznie rolę stolicy najważniejszego strategicznie województwa dla kraju - pomorskiego. Decyzja o podniesieniu Torunia do rangi stolicy województwa zapadła na posiedzeniu Rady Ministrów w Warszawie 4 października 1919. W granicach utworzonego w 1920 roku województwa Toruń był miastem największym. To Toruń jako siedziba województwa ocierał się o problemy budowy Gdyni, funkcjonowania Wolnego Miasta Gdańska czy hitlerowskich żądań eksterytorialnego "korytarza" przez Polskę. W Toruniu mieściły się ważne strategicznie władze wojskowe: Dowództwo VIII Okręgu Korpusu (na Woli Zamkowej), Inspektorat Armii i Dowództwo IV Dywizji Piechoty. Wówczas funkcjonowało na terenie Torunia kilka konsulatów.

Konsulat Generalny Niemiec w Toruniu, niem. Deutsches Generalkonsulat Thorn, (1920-1939) mieścił się w Toruniu, pierwotnie przy Bydgoskiej 60, od 1922 – przy ul. Bydgoskiej 34/36. Otwarty 11 września 1920. Była to największa placówka konsularna w międzywojennym Toruniu. Z racji braku konsulatów niemieckich w Poznaniu i Gdyni, obejmowała bardzo duży obszar północno-zachodniej Polski (kilka województw). Ulokowanie go właśnie w Toruniu prawdopodobnie miało zrównoważyć bardzo silny polski ruch patriotyczny i narodowy od początku XX wieku (Gdynia jako port jeszcze wówczas nie istniała).

10 stycznia 1920 parlament niemiecki ratyfikował traktat wersalski, co oznaczało, że zgodnie z jego postanowieniami po 7 dniach rozpocznie się przejmowanie Pomorza, w tym Torunia, przez Polskę. Ostatni oddział wojska niemieckiego opuścił Toruń 18 stycznia 1920, co oznaczało ustanie ważności prawa niemieckiego i początek traktowania obecności Niemiec w Toruniu jako dyplomatycznej na terenie obcego kraju.

Konsulat Generalny Rzeszy był drugą co do rangi placówką niemiecką w Polsce, po poselstwie w Warszawie. Dysponował kilkunastoosobową obsadą, bardzo znaczącą jak na owe czasy, a przed wojną jeszcze prawie podwojoną. Od 1933 jako Konsulat Generalny III Rzeszy w Toruniu wykonywał politykę nie wg tradycyjnych reguł międzynarodowej dyplomacji, lecz w oparciu o cele i metody typowe dla reżimów totalitarnych – skłócanie i zastraszanie Polaków, wzmacnianie działań niemieckich. Pełnił też znaczące funkcje wywiadowcze dla Abwehry. Wspierał ludność niemiecką całego województwa w swych politycznych i gospodarczych roszczeniach. Inicjował i finansował działania proniemieckie, m.in. wspierał działania Deutsche Vereinigung, propagował gazety i pisma nawołujące polskich gospodarzy do zwrotu gospodarstw byłym właścicielom, wywoływał "nadzieje" na powrót Pomorza do Niemiec. Od 1935 prowadził akcje "szkolenia wojskowego" pod płaszczykiem wczasów lub obozów sportowych oraz inicjował akcje przenoszenia dzieci polskich do szkół niemieckich (namawiając rodziców). Na łamach wydawanego w Toruniu Słowa Pomorskiego próbowano uzasadniać m.in. Anschluss Austrii w 1938.

Konsulat Generalny posiadał dwie filie – Wydział Paszportowy w Bydgoszczy i Toruniu.

Duży, elegancki dwupiętrowy budynek konsulatu był biało-brązowy, z pruskiego muru, przypominający rezydencje tyrolskie czy alpejskie, wybudowano w 1895-1896. Budynek był własnością Rzeszy Niemieckiej, po 1945 upaństwowiony. Przed Konsulatem Generalnym stał maszt na flagi, najpierw w kolorach czarno-czerwono-złotych, od dojścia Hitlera do władzy w 1933 przemalowany czarno-biało-czerwony. Konsulat oflagowywano na święta niemieckie oraz polskie, zawsze czerwoną chorągwią z czarną swastyką w białym kole. Torunianie mogli napatrzeć się na flagę ze swastyką na długo przed wybuchem wojny, co wywoływało pełne obaw reakcje, szeroko komentowane na Pomorzu i w całej Polsce.

Przed Konsulatem ulokowano polskiego policjanta, pełniącego stale wartę, by uniknąć ewentualnych prowokacji. Obok, przy Bydgoskiej 38, znajduje się bardzo podobny budynek, prawdopodobnie pełniący funkcje mieszkalne dla Konsulatu. Polskie władze ulokowały Wojewódzką Komendę Policji Państwowej w Toruniu w budynku naprzeciw (do niedawna siedziba policji, potem Straży Granicznej), m.in. w celach obserwacji i kontroli poczynań hitlerowskich.

Ciekawostka: międzywojenny konsul i konsulat Rzeszy Niemieckiej był bohaterem filmu psychologicznego pod tytułem Limuzyna Daimler-Benz w reżyserii Filipa Bajona. Jednak reżyser umieścił ten konsulat fikcyjnie w Poznaniu, zamiast zgodnie z prawdą – w Toruniu. Akcja filmu rozgrywa się w 1939 roku, tuż przed wybuchem II wojny światowej. W roli konsula von Zieglera wystąpił Vadim Glovna. Filmowy konsulat reżyser umiejscowił w budynku Zarządu Okręgu Polskiego Związku Łowieckiego przy ul. Libelta 37 w Poznaniu. Premiera filmu miała miejsce w 1983 roku [opis filmu].

Konsulat Generalny Rzeszy Niemieckiej zlikwidowano w 1939 roku, a funkcje administracyjne naziści sprawowali później, w wybudowanej na krótko przed wojną jeszcze przez władze polskie – siedzibie Muzeum Ziemi Pomorskiej w Toruniu przy ul. Chopina w Toruniu (wg przedwojennych projektów miało tam się mieścić Muzeum Narodowe w Toruniu, obecnie Instytut Matematyki UMK) oraz w Urzędzie Wojewódzkim Pomorskim (obecnie Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego). Natomiast w budynku konsulatu przy ul. Bydgoskiej 34/36 po 1945 mieściła się szkoła podstawowa nr 13 wraz z internatem oraz ognisko muzyczne (działające do dziś), a obecnie publiczne przedszkole, naprzeciw siedziby policji. Do dziś na budynku pozostała wysoka wieżyczka z masztem, dla potrzeb wieszania flagi.

Konsulat Republiki Francji w Toruniu (1920-1947) mieścił się pierwotnie przy ul. Bydgoskiej 34, w połowie budynku zajmowanego później w całości przez Konsulat Generalny III Rzeszy. Od 1922 przeniesiony (jako Agent Konsularny Republiki Francuskiej) na Stare Miasto do zabytkowej kamienicy z 1648 przy ul. Mostowej 28 (obecnie nr 30). Konsulem był Polak, znany w całym kraju kupiec rolno-ogrodniczy oraz największy importer rosyjskich samowarów – Bronisław Hozakowski. Prestiżowa ulica Mostowa do 1910 roku prowadziła na drewniany most przez Wisłę, który był głównym, reprezentacyjnym wjazdem do Torunia.

Konsulat słynął z wydawania wystawnych przyjęć z okazji Święta Narodowego Francji 14 lipca, dla lokalnych notabli, głównie dla urzędników Urzędu Wojewódzkiego Pomorskiego w Toruniu. Budynek był własnością konsula Francji.

Konsulat istniał także po wojnie. Zlikwidowano go dopiero w 1947 roku, m.in. na skutek przeniesienia Urzędu Wojewódzkiego do Bydgoszczy. Jednak w Bydgoszczy Francja nie zdecydowała się na stworzenie Konsulatu. Po 1947 budynek upaństwowiono. Konsul Hozakowski zamieszkał przy Lubickiej 12a, gdzie prowadził firmę ogrodniczą, a później wyemigrował do Szwecji, gdzie zmarł.

Obecnie jest tu siedziba toruńskiego Sądu Rodzinnego. Do dziś pozostał stylizowany kuty maszt ze smokami do wieszania flagi na elewacji oraz duże przeszklenia kondygnacji, typowe dla międzywojennego modernizmu, znacznie różniące się od sąsiednich średniowiecznych kamienic.

Konsulat Honorowy Republiki Peru w Toruniu istniał w latach 1920(?)-1939.

Był jednym z dwóch, obok Krakowa konsulatów Peru w międzywojennej Polsce. Miał status Konsulatu Honorowego. Brak bliższych wskazówek o lokalizacji.

Konsulat Królestwa Belgii w Toruniu (1920?-1939) mieścił się przy ul. Mickiewicza 20 (na początku przy Słowackiego). Wybitny, secesyjny wystrój wnętrza wykonywała znana wówczas w całej Europie spółka architektów wiedeńskich – F. Fellnera i H. Helmera (twórców projektów budynków teatralnych m. in.: we Wiedniu, Augsburgu, Czerniowcach, Cluju, Cieszynie, Teatru Wilama Horzycy w Toruniu czy opery w Odessie). Pierwsze piętro budynku na potrzeby konsularne wynajmowano od zajmującej parter willi zamożnej toruńskiej rodziny Kuczyńskich, właścicieli kilku sklepów galanterii męskiej i modernistycznej siedziby warsztatów naprawczych samochodów Fiat (w PRL upaństwowiony, tzw. stary budynek PKS-u, ul. Dąbrowskiego).

Konsul Belgii aktywnie uczestniczył w pozyskiwaniu inwestorów dla Torunia i Pomorza. Dzięki niemu do Torunia pozyskano jedną z największych przedwojennych inwestycji zagranicznych na Pomorzu – "Polsko-Belgijskie Zakłady Chemiczne Polchem SA". Konsul opiekował się zagranicznymi inwestorami, akcjonariuszami oraz pracownikami firmy zatrudniającej wówczas ponad 150 osób.

Jest przykładem skutecznego reprezentowania interesów Belgii: na krótko przed wybuchem wojny w 1939, przewidując możliwe konfiskaty i przejęcia, uprzedził inwestorów i nakłonił ich do sprzedaży fabryki Polakom. Dewizy popłynęły z banków i akcjonariuszy polskich – do Belgii, ratując tamtejszych inwestorów przed bankructwem, choć było to wbrew interesom polskim. Jednocześnie skutecznie przekonał Polaków do celowości wykupu, uzyskując na krótko entuzjazm ze złudnego "wzmocnienia" polskiego przemysłu. Zastanawia fakt niezdawania sobie sprawy (?) przez polskie władze z zagrożeń nadciągającej wojny dla polskiego przemysłu i zgody na wykup.

Konsulat zlikwidowano w 1939 roku. Obecnie jest to piękna, acz zniszczona, zabytkowa secesyjna willa, cudem uniknęła upaństwowienia w 1945 i do dziś pozostała w rękach rodziny Kuczyńskich. Także i ten konsulat zagrał w filmie, ale jako budynek mieszkalny. W 1994 w budynku Konsulatu Belgii w Toruniu nakręcono Wrony, film fabularny, nostalgiczny opowiadający o miłości, w reżyserii Doroty Kędzierzawskiej.

Ciekawostka: fabryka Polchem SA, powstała przy współudziale konsula Belgii w Toruniu, dziś ma także właściciela będącego konsulem w Toruniu, ale reprezentującego Litwę.

[edytuj] Polska Ludowa (1945-1989)

W latach Polski Ludowej Toruń był miastem celowo politycznie marginalizowanym, ze względu na swój inteligencki i prawicowy charakter. Decyzją administracyjną, sztucznie odebrano sporą część prestiżu na rzecz przeniesionej do Bydgoszczy siedziby władz wojewódzkich, w okresie 1946-1975.

Poza tym całe województwo przestało pełnić funkcje nadgraniczne i strategiczne, przez co cały region stracił na znaczeniu. W latach 1945-1947 nadal istniał Konsulat Francji w Toruniu, ale po wyniesieniu Urzędu Wojewódzkiego do Bydgoszczy Francja nie zdecydowała się tam na jego odtworzenie.

Został więc pozbawiony placówek dyplomatycznych na 50 lat. W tym czasie w żadnym mieście regionu nie znajdowały się konsulaty. Na krótko bliższą współpracą z Toruniem zainteresowała się Filadelfia w 1977 roku, miasto w USA. Planowano ścisłą współpracę, ale z oczywistych powodów politycznych do takowej nie doszło. Skończyło się jedynie na nadaniu nazwy nadwiślańskiemu bulwarowi – Bulwar Filadelfijski.

[edytuj] III Rzeczpospolita (po 1989)

Życie dyplomatyczne miasta znacznie się ożywiło, powracając do przerwanych na 50 lat wzorców. W połowie lat 90. powołano w Toruniu, po raz pierwszy od 50 lat, pierwsze w regionie placówki dyplomatyczne. W okresie tym powstały:

• cztery placówki dyplomatyczne: trzy konsulaty honorowe, jedna filia ambasady
• siedem placówek naukowo-dydaktycznych, często finansowanych lub współorganizowanych przez ambasady innych państw.

Obecnie w Toruniu znajdują się 4 z sześciu ulokowanych w całym regionie placówek dyplomatycznych innych państw. Dwie placówki dyplomatyczne regionu ulokowane poza Toruniem to: Konsulat Honorowy Niemiec i Konsulat Honorowy Belgii w Bydgoszczy.

Konsulat Honorowy Republiki Słowenii w Toruniu mieści się w dużym dwupiętrowym budynku na Rubinkowie.

• istnieje od 21.06.2003
• 87-100 Toruń, Rydygiera 30, tel. 56/ 623 88 90
• Konsul Honorowy: Jan Walczak
• pierwotnie konsulat mieścił się przy ul. Chełmińskiej 5 na Starym Mieście

Konsulat Honorowy Republiki Litewskiej w Toruniu mieści się w eleganckiej secesyjnej willi na Mokrem.

• istnieje od października 2006, oficjalne otwarcie przez prezydenta Litwy Valdasa Adamkusa i Polski Lecha Kaczyńskiego – 1 październik 2007
• 87-100 Toruń, Batorego 5, tel. 56/ 658 39 19, czynny 10-15
• Konsul Honorowy: Jerzy Bańkowski
• Organizuje spotkania i konferencje, koncerty, wystawy związane z Republiką Litwy
• w 2008 ma się przenieść do remontowanej kamienicy przy ul. Piekary na Starym Mieście, gdzie ma powstać znacznie ważniejsza placówka dyplomatyczna Litwy: Dom Litewski

[| Widok Konsulatu Litwy]

Konsulat Honorowy Republiki Peru w Toruniu

• istnieje od 14 lipca 1998
• 87-100 Toruń, Moniuszki 46, tel. 56/ 658 57 55, czynny 10-13
• Konsul Honorowy: Stanisław Rakowicz
• najstarszy konsulat w całym regionie i pierwszy od 1939, powstały po 1989 roku
• prowadzi opiekę nad obywatelami Peru, propaguje turystykę, wystawy, kulturę i sztukę, sponsorowanie wypraw naukowych do Peru
• co roku organizuje "Święto Ziemniaka z Peru" w II sobotę września w Przysieku, goszcząc ambasadorów
• Z racji pierwszeństwa powstania Konsul Peru w Toruniu pełni "konsularne funkcje wprowadzające" dla wszystkich nowych placówek w całym regionie kujawsko-pomorskim (także w innych miastach).
• strona internetowa konsulatu www.konsulatperu.torun.pl

Filia Ambasady Francuskiej w Warszawie, Placówka Francji w Toruniu mieści się w średniowiecznej kamienicy na Starym Mieście.

• istnieje od 2007, przeniesiona z Poznania do Torunia, jedna z dwóch obok Wrocławia filii w kraju
• Filia Ambasady ma siedzibę w budynku toruńskiego Alliance Francaise, istniejącego w Toruniu od początku lat 90.
• 87-100 Toruń, Szosa Chełmińska 83, tel. 56/ 622 04 41
• w październiku 2007 nastąpi przeprowadzka do aktualnie modernizowanej siedziby przy ul. Kopernika 20 w średniowiecznej kamienicy.
• organizuje Dni Frankofonii w Toruniu
• Attache: Pascal Schaller
• swym obszarem obejmuje całą północno-wschodnią Polskę.

Konsulaty planowane (dane na podstawie mediów):

• Konsulat Austrii – z racji umowy o współpracy województwa kujawsko-pomorskiego z austriackim landem od 2005
• Konsulat Hiszpanii

Konsulaty postulowane przez różne środowiska:

• Konsulat Japonii – z racji kilkunastu firm japońskich, z Sharpem na czele, ulokowanych w 2005 w podtoruńskiej Pomorskiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej Crystal Park w Łysomicach (docelowo 14 firm)
• Konsulat Irlandii lub Wielkiej Brytanii – z racji obecności firm m.in. Heitons Holding (Betor), wymiany naukowej, obecności placówki British Council
• Konsulat Włoch – z racji obecności firm m.in. Rugriello, Beretta
• Konsulat Francji – z racji tradycji, dużej wymiany kulturalnej i obecności firm m.in. Belvedere, Cykoria Wierzchosławice, koncernów handlowych i sieci turystycznych, obecności placówki Alliance Francaise i filii Ambasady Francji z attache kulturalnym

[edytuj] Placówki naukowe i dydaktyczne (po 1989)

Poza placówkami typowo dyplomatycznymi, inne państwa utrzymują w Toruniu także placówki o zawężonym charakterze. Przybiera to formę albo bezpośredniego utrzymywania finansowego przedstawicielstwa przez Ambasadę danego kraju, albo przez wspieranie placówek naukowych, dofinansowanie i utrzymanie bibliotek, organizowanie konferencji. Najczęściej są one związane z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu, najstarszym i największym uniwersytetem w regionie, jako placówki ulokowane przy instytutach filologicznych.

Mają one na celu propagowanie kultury danego kraju, promocję naukową i turystyczną, utrzymują biblioteki i serwis naukowy, zajmują się propagowaniem języka, literatury i innych wartości danego kraju.

British Council, Placówka Wielkiej Brytanii w Toruniu

• 87-100 Toruń, ul. Moniuszki 16/20, tel. 56/ 622 77 36
• Kierownik: Maria Magdalena Olecka
• biblioteka, serwis naukowy, placówka dydaktyczna

Goethe Institut, Placówka Niemiec w Toruniu

• 87-100 Toruń, ul. Wielkie Garbary 18, tel. 56/ 652 27 03
• biblioteka, serwis naukowy, placówka dydaktyczna

Alliance Francaise, Placówka Ambasady Francji w Toruniu

• 87-100 Toruń, Szosa Chełmińska 83, tel. 56/ 622 04 41
• Kierownik: Irena Kruszka
• biblioteka, serwis naukowy, placówka dydaktyczna

Centrum Badań Kanadyjskich, Placówka Ambasady Kanady w Toruniu

• 87-100 Toruń, Fosa Staromiejska 3, tel. 56/ 611 35 51, 654 06 85
• Kierownik: Mirosława Buchholtz
• Centrum powstało w 1999 roku jako wspólne przedsięwzięcie Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu i Ambasady Kanady, dzięki pomocy Międzynarodowego Stowarzyszenia Studiów Kanadyjskich w Ottawie.
• prowadzi działalność dydaktyczną, badawczą, bibliotekę książek i czasopism, badania naukowe

Centrum Badań Australijskich, Placówka Ambasady Australii w Toruniu

• 87-100 Toruń, Fosa Staromiejska 3, tel. 56/ 611 35 49
• Kierownik: Waldemar Skrzypczak
• Centrum powstało w styczniu 2005 w wyniku wspólnych wysiłków Ambasady Australii i Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Dar książek i nagrań Ministerstwa Spraw Zagranicznych Australii stanowi podstawę zasobów Centrum.
• prowadzi działalność dydaktyczną, badawczą, publikacje z zakresu przyrody australijskiej, historii, społeczeństwa, polityki, sztuki, literatury, filmów. Prowadzi bibliotekę książek i czasopism.

Pracownia Języka i Kultury Japońskiej, Placówka Japonii w Toruniu

• 87-100 Toruń, Fosa Staromiejska 3, tel. 56/ 611 35 79
• Kierownik: Krzysztof Stefański
• corocznie organizuje Dni Kultury Japońskiej, wydaje Japonica Toruniensia
• prowadzi działalność dydaktyczną, badawczą, bibliotekę książek i czasopism, badania naukowe

Pracownia Języka i Kultury Arabskiej, Placówka Arabii Saudyjskiej w Toruniu

• 87-100 Toruń, Fosa Staromiejska 3, tel. 56/ 611 35 78
• Kierownik: Iza Elżbieta Smolińska
• prowadzi badania w zakresie islamistyki i arabistyki: językoznawstwo, islam, polityka, historia krajów arabskich, cywilizacja i kultura świata arabskiego i muzułmańskiego oraz chrystianizm Orientu.
• współpraca z Ambasadą Arabii Saudyjskiej, Ambasadą Tunezji, Biurem Kulturalnym Egiptu, Towarzystwem Przyjaźni Polsko-Arabskiej, Stowarzyszeniem Studentów Muzułmańskich, Muzułmańskim Związkiem Religijny, Światowym Zgromadzeniem Młodzieży Muzułmańskiej, Ligą Muzułmańską.
• prowadzi Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Arabskiej o/Toruń: konferencje i sympozja naukowe, spotkania z przedstawicielami placówek dyplomatycznych
• corocznie organizuje Dni Kultury Arabskiej

[edytuj] Bibliografia

• Wielotomowa Historia Torunia pod red. Mariana Biskupa:
  • T. 1, W czasach średniowiecza (do roku 1454), oprac. J. Chudziakowa, Toruń 1999
  • T. 2, cz. 1, U schyłku średniowiecza i w początkach odrodzenia (1454-1548), Marian Biskup, Toruń 1992
  • T. 2 cz. 2, W czasach renesansu, reformacji i wczesnego baroku (1548-1660), oprac. Stefan Cackowski et al., Toruń 1994
  • T. 2 cz. 3, Między barokiem i oświeceniem (1660-1793), oprac. Jerzy Dygdała, Stanisław Salmonowicz, Jerzy Wojtowicz, Toruń 1996
  • T. 3, cz. 1, W czasach zaboru pruskiego (1793-1920), oprac. Elżbieta Alabrudzińska et al., Toruń 2003
  • T. 3, cz. 2, W czasach Polski Odrodzonej i okupacji niemieckiej (1920-1945), oprac. Elżbieta Alabrudzińska et al., Toruń 2006
• A. Buczkowski, T. Hajdas, M. Polaszewska, Dzielnica Mokre w Toruniu, Toruń 2004
• Jerzy Serczyk, Wspomnienie o Toruniu z czasów Drugiej Rzeczypospolitej, Toruń 1982
• Roman Wapiński, Życie polityczne Pomorza w latach 1920-1939, Warszawa-Poznań-Toruń 1983
• Tomasz Rabant, Niemiecki konsulat w Toruniu w latach 1922-1939, Toruń 2003, ISBN 83-918710-3-7
• J. Kucharzewska, Architektura i urbanistyka Torunia w latach 1871-1920, Warszawa 2004, s. 80 - 81