Max Delbrück

Z Wikipedii

Max Delbrück (ur. 4 września 1906 w Berlinie, Niemcy, zm. 9 marca 1981 w Pasadenie w Kalifornii) – niemiecki, a od 1945 r. amerykański genetyk, mikrobiolog i biofizyk, laureat Nagrody Nobla z dziedziny fizjologii i medycyny w roku 1969 za odkrycie budowy genetycznej i mechanizmu replikacji wirusów.

[edytuj] Życie

Delbrück był najmłodszym synem historyka Hansa Delbrücka i prawnukiem Justusa Liebiga.

Studiował na uniwersytecie w Getyndze najpierw astronomię, następnie świeżo wtedy odkrytą mechanikę kwantową, by przejść w końcu do fizyki teoretycznej. Właśnie w zakresie fizyki teoretycznej doktoryzował się w 1929 r.

Po kilku pobytach za granicą (Anglia, Dania, Szwajcaria) rozpoczął w 1932 r. pracę w Instytucie Chemicznym im. Cesarza Wilhelma (Kaiser-Wilhelm-Institut für Chemie) w Berlinie-Dahlem. Był tam m.in. asystentem Lise Meitner i Ottona Hahna. Po dojściu do władzy narodowych socjalistów ten niepaństwowy instytut zachował pewną niezależność i przyciągał wielu zagranicznych uczonych.

Z inicjatywy Nielsa Bohra zwrócił się Delbrück ku interdyscyplinarnom badaniom w obszarze biologii. W 1935 r. opublikował wraz z genetykiem Nikołajem Timofiejewem-Riesowskim i Karlem Günterem Zimmerem pracę o mutacjach genowych, w której zaproponowali oni pojmowanie genów jako kompleksowych związków atomów. Była to pierwsza próba stworzenia modelu genu, na 18 lat przed odkryciem podwójnej helisy DNA przez Francisa Cricka i Jamesa Watsona.

W 1937 r. polityczny nacisk na badania stał się zbyt duży. Delbrück emigrował do Stanów Zjednoczonych Ameryki. Tutaj głównie w Kalifornijskim Instytucie Technologicznym (Caltech) w Pasadenie prowadził w latach 1937-1939 i od 1947 badania nad bakteriofagami. W tym czasie współpracował ściśle z Salvadorem Edwardem Lurią, wspólnie z którym odkrył w 1942 r. zdolność bakteriofagów do samorzutnego tworzenia form mutacyjnych. W 1946 r. Delbrück wraz z Alfredem Day Hersheyem odkrył zjawisko rekombinacji u bakteriofagów. Badania tych trzech naukowców stworzyły podstawy współczesnej biologii molekularnej i genetyki i doprowadziły ich do uzyskania wspólnie w 1969 r. Nagrody Nobla z fizjologii/medycyny.

Jako profesor biologii prowadził dalej badania w Caltechu (do 1977 r.). Punktami ciężkości jego badań były fizjologia zmysłów, chemia kwantowa i mutacje (głównie u muszki owocowej Drosophila melanogaster).

Zasługą Delbrücka w szerszym zakresie jest przede wszystkim wprowadzenie modeli matematycznych i metod naukowych do biologii. Również jego apel na rzecz interdyscyplinarności oraz otwartej współpracy środowisk naukowych, poparty swoim własnym przykładem, znalazł naśladowców i spore uznanie w świecie nauki.

W 1962 r. dzięki jego wsparciu powstał Instytut Genetyki na uniwersytecie w Kolonii w Niemczech.

W 1941 r. Max Delbrück pojął za żonę Mary Bruce. Miał z nią czworo dzieci.

Jego brat Justus Delbrück, siostra Emmi Bonhoeffer i szwagier Klaus Boenhoffer (brat Dietricha Bonhoeffera) działali w latach wojny w niemieckim ruchu oporu.

[edytuj] Ważniejsze prace

Über die Natur der Genmutation und der Genstruktur (z N. W. Timofiejewem-Riesowskim i K. G. Zimmerem), Berlin 1935
The growth of bacteriophage (z E. L. Ellisem), 1938
Multiplication and variations of viruses, 1952
Photo-reactions in Phycomyces (z R. Cohenem), 1959
Über Vererbungschemie, Köln 1963
A physicist's renewed look at biology, 1970
Signal transducers, 1972
Anfänge der Wahrnehmung, Mainz 1974