Niesteroidowe leki przeciwzapalne
Z Wikipedii
Niesteroidowe leki przeciwzapalne, NLPZ, NSLPZ (ang. Non-Steroidal Anti-Inflammatory Drugs, NSAIDs) - to szeroka, niejednorodna grupa leków przeciwzapalnych, przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Ich działanie polega na hamowaniu cyklooksygenazy prostaglandynowej (COX). Nazywane są niesteroidowymi ze względu na odmienną od innych leków mających właściwości przeciwzapalne struktury - kortykosteroidów.
Najbardziej znanym lekiem z tej grupy jest aspiryna, czyli kwas acetylosalicylowy.
Spis treści |
[edytuj] Zastosowanie
Stosowane objawowo w zwalczaniu gorączki, bólów o różnym pochodzeniu i małym lub średnim nasileniu. Bywają stosowane w połączeniach z innymi środkami farmaceutycznymi w celu wzmocnienia lub zmienienia profilu ich działania. Hamowanie stanów zapalnych.
Poszczególne leki należące do tej szerokiej grupy różnią się profilem działania. Jedne (np. paracetamol) mają silniej zaznaczone działanie przeciwbólowe, a słabo działają przeciwzapalnie, inne (np. ASA) działają silnie zarówno przeciwzapalnie jak i przeciwbólowo.
[edytuj] Działania niepożądane
Leki z grupy NLPZ mają podobną gamę działań niepożądanych, choć ich natężenie jest różne w zależności od preparatu. Zahamowanie wytwarzania prostaglandyn PGE2 i PGI2, znosi ich działanie ochronne dla błony śluzowej przewodu pokarmowego, zmniejsza się wytwarzanie śluzu i uwalnianie wodorowęglanów, co ułatwia działanie czynników szkodliwych na błonę śluzową przewodu pokarmowego. Powoduje to podrażnienia i zwiększa ryzyko powstania wrzodów żołądka.
Objawami są łagodne nudności, uczucie ciężaru, dyskomfortu w nadbrzuszu. Poważniejszymi objawami są krwawienie z przewodu pokarmowego i następstwa w postaci niedokrwistości mikrocytarnej. W skrajniejszej postaci owrzodzenia i perforacje wrzodów żołądka. Na takie działania niepożądane narażeni są bardziej chorzy z chorobą wrzodową w wywiadzie, z reumatoidalnym zapaleniem stawów i w podeszłym wieku.
[edytuj] Inne skutki zmniejszenia poziomu prostaglandyn
- Nasilanie prawdopodobieństwa krwotoków z uwagi na działanie antyagregacyjne (patrz: krzepliwość krwi).
- Wywoływanie skurczu oskrzeli (tzw. astma aspirynowa). Mechanizm nie jest udowodniony, zakłada się jednak, że NLPZ hamują cyklooksygenazę, nie hamując lipooksygenazy. Prowadzi to do zwiększonego wytwarzania leukotrienów odpowiedzialnych za kurczenie naczyń.
- Możliwość zamknięcia przewodu tętniczego u płodu - przeciwwskazane jest podawanie NLPZ w okresie ciąży.
NLPZ mogą wywoływać reakcje uczuleniowe, objawiające się głównie zmianami skórnymi. Mogą też zmieniać reakcję organizmu alergeny, samemu nie wywołując objawów alergii. Przypadki zmiany reakcji immunologicznej odnotowano u pszczelarzy, normalnie mało wrażliwych na jad pszczeli - po zastosowaniu przez nich leków z tej grupy i następnie użądleniu przez pszczołę obserwowano u tych osób bardzo silną, uogólnioną reakcję uczuleniową. Taka zwiększona wrażliwość utrzymywała się przez ok. tydzień od zażycia leku.
Niektóre leki z tej grupy mogą być hepatotoksyczne. Niektóre wycofane z użycia preparaty mogły powodować uszkodzenie szpiku.
[edytuj] Interakcje
Łączenie leków I generacji (hamujących głównie COX-1) łącznie z pochodnymi kumaryny zwiększa ryzyko powikłań krwotocznych pooperacyjnych.
[edytuj] Pozostałe interakcje lekowe
- doustne leki przeciwcukrzycowe
- leki przeciwdrgawkowe
- leki hipotensyjne
- glikokortykosterydy
- aminoglikozydy
- leki moczopędne
- sole litu
- digoksyna
[edytuj] Zasady terapii lekami z grupy niesterydowych leków przeciwzapalnych
- Stosowanie tylko jednego leku z tej grupy (wyjątek - stosowanie małych dawek (75 mg) kwasu acetylosalicylowego (aspiryna) w prewencji udaru mózgu i choroby niedokrwiennej serca).
- Stopniowe zwiększanie dawek do osiągnięcia dawki maksymalnej, a nie łączenie z innymi lekami.
- Przed ewentualną decyzją o zmianie preparatu - odpowiednio długie jego stosowanie.
- Wybieranie leku o najlepszej skuteczności przy możliwie najmniejszych działaniach niepożądanych.
- Monitorowanie działań niepożądanych oraz unikanie interakcji lekowych.
[edytuj] Leki należące do grupy
[edytuj] Pochodne aniliny
[edytuj] Kwasy karboksylowe
[edytuj] Kwas salicylowy i jego estry
- Kwas acetylosalicylowy (aspiryna)
- Salicylan sodu
- Salicylan choliny
- Amid kwasu salicylowego
- Kwas 5-aminosalicylowy (mesalazyna)
- Olsalazyna
- Diflunisal
- Benorylat
[edytuj] Kwasy arylooctowe
[edytuj] Kwasy fenyloctowe
- Diklofenak
- Aklofenak
- Fenklofenak
[edytuj] Karbocykliczne i heterocykliczne kwasy octowe
- Indometacyna
- Sulindak
- Tolmetyna
[edytuj] Kwasy arylopropionowe
- Ibuprofen
- Naproksen
- Ketoprofen
- Piprofen
- Fenbufen
- Indoprofen
- Flubiprofen
- Roksaprozyna
[edytuj] Kwasy fenamowe
- Kwas menfenamowy
- Kwas nilfuminowy
- Kwas meklofenamowy
- Kwas flufenamowy
[edytuj] Kwasy pirazonowe
- Etodolak
- Ketorolak
[edytuj] Kwasy enolowe
[edytuj] Pirazolony
- Propyfenazon
- Metamizol
- Fenylbutazon
- Klofenazon
- Azoprenazon
[edytuj] Oksykamy
- Piroksykam
- Sudoksykam
- Izoksykam
- Tenolsykam
[edytuj] Związki nie będące kwasami karboksylowymi
- Nabumeton
- Nimesulid
- Tenidap
- Diacereina
[edytuj] Bibliografia
- W. Kostowski, Z. S. Herman Farmakologia. Podstawy farmakoterapii. Wydawnictwo Lekarskie PZWL 2003 ISBN 83-200-3350-0.
