Order Zasługi Republiki Federalnej Niemiec

Z Wikipedii

Order Zasługi Republiki Federalnej Niemiec (niem. Verdienstorden der Bundesrepublik Deutschland, potocznie zwany Bundesverdienstkreuz – Związkowy Krzyż Zasługi) – odznaczenie za zasługi, jedyny order Republiki Federalnej Niemiec, nadawany przez władze federalne.

Spis treści 1 Historia 2 Stopnie 3 Insygnia 4 Niektórzy odznaczeni Wielkim Krzyżem orderu 5 "Hanzeatycka odmowa" 6 Bibliografia

[edytuj] Historia

Order został ustanowiony 7 września 1951 r. przez pierwszego prezydenta Republiki Federalnej Niemiec Theodora Heussa jako nagroda dla mężczyzn i kobiet, obywateli niemieckich i cudzoziemskich, którzy w czasie odbudowy Niemiec ze zniszczeń wojennych lub w późniejszych latach zdobyli wybitne zasługi w dziedzinach pollitycznej, kulturalnej lub społeczno-gospodarczej. W pierwszych latach istnienia odznaczenia nadawano je m.in. za wysługę lat w sektorze państwowym lub prywatnym (na ogół za 50 lat pracy), co wykluczono w nowych statutach z roku 1966. Według nowych przepisów, mających ważność do dzisiejszego dnia, wymaga się przy nadaniu poszczególnych stopni orderu obywatelom niemieckim wykazanie się szczególnymi i wraz z każdym stopniem nowymi zasługami dla dobra społecznego. Za pierwszym razem nadaje się zawsze najniższy stopień orderu, medal lub Krzyż na Wstążce (kawalerski). Wyjątki czyni się tylko w przypadku cudzoziemców oraz obywateli niemieckich w starszym wieku, którzy nie otrzymali orderu w młodszych latach.

Order jest administrowany przez kancelarię orderu, związaną z Urzędem Prezydenckim, i nadawany przez prezydenta RFN po rozpatrzeniu przez kancelarię wniosków skierowanych do niej. Wnioski może formułować każdy, kierując je w przypadku miejsca zamieszkania w Niemczech do rządów poszczególnych landów, za granicą zaś do niemieckiego MSZ.

W roku 2006 prezydent RFN Horst Köhler wprowadził nowy przepis, według którego 30% odznaczonych w każdym roku ma być płci żeńskiej.

Do roku 2005 order otrzymało ok. 210 000 osób. Masowo nadawany i produkowany w pozłacanym tombaku, ma bardzo nikłą wartość na rynku numizmatycznym (insygnia Wielkiego Krzyża – ok. € 50,00).

[edytuj] Stopnie

Zachowując jako wzór ogólny schemat organizacyjny Legii Honorowej Order Zasługi RFN wykazuje przy tym największą różnorodność wariantów wśród odznaczeń europejskich:

• Wielki Krzyż występuje aż w 4 postaciach, jako Wielki Krzyż Specjalnego Stopnia (Sonderstufe des Großkreuzes), nadawany tylko niektórym głowom państwa, Wielki Krzyż Specjalny (Großkreuz in besonderer Ausführung), który otrzymali tylko Konrad Adenauer i Helmut Kohl, Wielki Krzyż I. Klasy (Großkreuz) i Wielki Krzyż II. Klasy (Großes Verdienstkreuz mit Stern und Schulterband).
• Niższe stopnie (lecz nie ich nazwy) odpowiadają schematowi Legii Honorowej, są nimi Wielki Krzyż Zasługi z Gwiazdą (Großes Verdienstkreuz mit Stern, komandoria z gwiazdą, Wielki Oficer), Wielki Krzyż Zasługi (Großes Verdienstkreuz, komandoria), Krzyż Zasługi I. Klasy (Verdienstkreuz I. Klasse, krzyż oficerski), Krzyż Zasługi na Wstędze (Verdienstkreuz am Bande, krzyż kawalerski) oraz Medal Zasługi (Verdienstmedaille).

[edytuj] Insygnia

Insygnia orderu to oznaka i gwiazdy. Oznaką jest obustronnie emaliowany na czerwono tzw. krzyż Leopolda z herbem Niemiec w medalionie środkowym awersu. Oznaki poszczególnych klas różnią się tylko wielkością, jedynie Wielki Krzyż Specjalny ma dodatkowy element, wieniec laurowy otaczający medalion środkowy krzyża i gwiazdy, a krzyż oficerski jest nieemaliowany na rewersie, gdyż nosi się go na agrafie.

Gwiazda orderu ma przy Wielkich Krzyżach pierwszych trzech stopni osiem pęków złotych promieni i nosi na sobie awers oznaki, przy wielkim krzyżu II. Klasy ma sześć pęków promieni, przy komandorii z gwiazdą ma kształt rombu. Order nie ma kollany.

Najniższy stopień odznaczenia to złoty medal. Na awersie ukazuje emaliowaną oznakę orderu spoczywającą na wieńcu laurowym, rewers nosi napis Für Verdienste um die Bundesrepublik Deutschland (Za Zasługi dla RFN) otoczony wieńcem laurowym. Insygnia dla kobiet są nieco mniejsze od zwykłych krzyży i noszone na damskiej kokardzie nad lewą piersią poniżej obojczyka.

Wstęga orderu jest czerwona z obustronnymi złoto-czarno-złotymi bordiurami.

Prezydent RFN ma Wielki Krzyż Specjalnego Stopnia ex officio.

[edytuj] Niektórzy odznaczeni Wielkim Krzyżem orderu

• Wielki Krzyż Specjalny – Konrad Adenauer, Helmut Kohl
• Wielki Krzyż Specjalnego Stopnia (dla wybranych głów państw) – Soraya Esfandiary Bachtiari, Josip Broz Tito, Michaił Gorbaczow, Władimir Putin, Harald V, Juan Carlos I, Elżbieta II, Juliana (królowa Holandii), Beatrycze (królowa Holandii), Tarja Halonen
• Wielki Krzyż I. klasy – Aleksander Kwaśniewski, Norbert Lammert, Yehudi Menuhin, Angela Merkel, Martin Niemöller, Edmund Stoiber, Franz Josef Strauss, Lech Wałęsa
• Wielki Krzyż II. klasy – Lennart Bernadotte, Reinhard Gehlen, Hans-Dietrich Genscher, Werner Heisenberg, Karl Lehmann, Kurt Masur, Joachim Meisner, Joseph Ratzinger, Janusz Reiter, Harald Ringstorff, Manfred Rommel, Fritz Stern, Friedrich Wetter

[edytuj] "Hanzeatycka odmowa"

Hamburg, szczycąca się swymi tradycjami odwieczna republika miejska, ma niepisane prawo "Nie ma pana nad tobą i pod tobą sługi". Prawdziwy hanzeata otrzymuje nagrodę poprzez świadomość, że wypełnił swą powinność, i nie będzie się wywyższał odznaczeniami uzyskanymi u obcych. Hamburg i Brema, jako jedyne kraje związkowe, do dziś nie mają własnych odznaczeń za zasługi i prawdopodobnie nigdy ich nie ustanowią. Sześć bardzo wybitnych osób związanych z Hamburgiem, m.in. były kanclerz Helmut Schmidt i Marion Dönhoff odmówiło w duchu tej tradycji przyjęcia Orderu Zasługi NRF.

[edytuj] Bibliografia

• Paul Hieronymussen, Orders, Medals and Decorations of Britain and Europe in Colour, London 1978