Orkiestra symfoniczna

Z Wikipedii

Niektóre informacje zawarte w artykule wymagają weryfikacji. Zajrzyj na stronę dyskusji, by dowiedzieć się, jakie informacje budzą wątpliwości.

Orkiestra symfoniczna - zespół instrumentalny przeznaczony do wykonywania wielkich dzieł muzycznych symfonii, koncertów, oper i baletów w czasie koncertów w teatrach muzycznych i na otwartym powietrzu.

Do połowy XVIII wieku nie istniała standartowa obsada orkiestry. Wykształciła się na dworze elektora w Mannheimie w połowie XVIII wieku. Podstawę orkiestry stanowił zespół instrumentów smyczkowych, tj. I i II skrzypce, altówka oraz wiolonczela zdwajana przez kontrabas. Wyraźnemu ograniczeniu uległa rola dętych, którą tworzyły flety, oboje i fagoty, a od 1782 roku klarnet. Instrumenty te dobarwiały brzmienie smyczków i dopiero w XIX wieku zaczęto powierzać im partie solowe. Waltornie grały początkowo przede wszystkim fundament harmoniczny, tym ważniejszy, że na znaczeniu straciło basso continuo.

Orkiestra symfoniczna nigdy nie uzyskała ustalonego składu. Jej konfiguracja i liczebność podlega stałym przemianom, acz istnieje pewien standard, sięgający przeciętnie około stu osób, wystarczający do wykonywania większości XIX- i XX-wiecznego repertuaru.

Orkiestrą symfoniczną kieruje dyrygent.

[edytuj] Podstawowe instrumenty orkiestry symfonicznej

(kolejność wg zapisu w partyturze):

• instrumenty dęte
  • drewniane
    • flet piccolo
    • flety
    • oboje
    • rożek angielski
    • klarnety
    • klarnet basowy
    • fagoty
    • kontrafagot
  • blaszane
    • rogi
    • trąbki
    • puzony
    • tuba
• instrumenty perkusyjne
  • • kotły
    • bęben wielki
    • bęben mały
    • trójkąt
    • talerze
    • gong
    • dzwonki
    • dzwony
• instrumenty solowe i dodatkowe
  • • fortepian
    • celesta
    • ksylofon
    • harfy
    • organy
• instrumenty smyczkowe
  • • I skrzypce
    • II skrzypce
    • altówki
    • wiolonczele
    • kontrabasy

[edytuj] Powiększanie obsady orkiestry w XVIII i XIX w. ^[1]

• orkiestra mannheimska (1756): ok. 40 muzyków
  • 10 I skrzypiec - 10 II skrzypiec - 4 altówki - 4 wiolonczele - 2 kontrabasy
  • 2 flety - 2 oboje - 2 fagoty - 4 rogi
  • w razie potrzeby trąbki i kotły

• Ludwig van Beethoven V Symfonia: ponad 40 muzyków
  • 20-25 osobowy kwintet smyczkowy
  • flet piccolo - 2 flety - 2 oboje - 2 klarnety - 2 fagoty - kontrafagot
  • 2 rogi - 2 trąbki - 3 puzony
  • 2 kotły

• Ludwig van Beethoven IX Symfonia: 52 muzyków
  • 30-osobowy kwintet smyczkowy
  • flet piccolo - 2 flety - 2 oboje - 2 klarnety - 2 fagoty - kontrafagot
  • 4 rogi - 2 trąbki - 3 puzony
  • 2 kotły - talerze - trójkąt

• Hektor Berlioz Symfonia fantastyczna: 90 muzyków
  • 15 I skrzypiec - 15 II skrzypiec - 10 altówek - 11 wiolonczel - 9 kontrabasów
  • 2 flety - 2 oboje - 2 klarnety - 2 fagoty
  • 2 trąbki - 2 kornety - 4 rogi - 3 puzony - 2 tuby
  • dzwony - 4 kotły – talerze - wielki bęben
  • 2 harfy

• Gustaw Mahler VIII Symfonia zwana Symfonią Tysiąca: 160 muzyków w orkiestrze oraz soliści i chór
  • 24 I skrzypce - 20 II skrzypiec - 16 altówek - 14 wiolonczel - 10 kontrabasów
  • 2 flety piccolo - 4 flety - 4 oboje - rożek angielski - 2 klarnety piccolo - 3 klarnety - klarnet basowy - 4 fagoty - kontrafagot
  • 8 trąbek - 8 rogów - 7 puzonów - tuba
  • harmonium - organy - fortepian
  • triangiel - dzwony - dzwonki - celesta - talerze - tamtam - 2 kotły - wielki bęben
  • 6 harf - mandoliny

[edytuj] Przypisy

1. ↑ wg D. Gwizdalanka Historia muzyki 2, PWM, Kraków 2006, s. 314.