Pismo dewanagari

Z Wikipedii

Ten artykuł wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi. Należy w nim poprawić: brakuje podstawowej rzeczy - alfabetu, poza wstępem artykuł jest chaotyczny. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdziesz na stronie dyskusji tego artykułu. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość.

Dewanagari (देवनागरी, z sanskr. devanagari; deva "bóg" + nagari "miasto") - pismo alfabetyczno-sylabiczne, używane w północnych, zachodnich i środkowych Indiach do zapisu kilkunastu języków z grupy języków indyjskich, m.in. sanskrytu, hindi, marathi, nepali. Rozwinęło się z pisma brahmi, starszej formy pisma indyjskiego, którego najwcześniejsza postać znana jest z napisów cesarza Aśoki (poł. III w. przed Chr.)

Składa się z 46 znaków oraz ligatur. Zapis znaków dewanagari jest poziomy, od strony lewej do prawej. Charakterystyczna dla niego jest pozioma linia (matra) nad każdą literą i ligaturą (oprócz znaków dha i bha, których linia jest niepełna). Dewanagari posiada także kilka znaków interpunkcyjnych oraz znaków o znaczeniu fonetycznym.

Najstarsze inskrypcje pochodzą z VII w.

Spis treści 1 Spółgłoski[1] 2 Cyfry Dewanagari 3 Linki zewnętrzne 4 Przypisy

[edytuj] Spółgłoski^[1]

	Plosive												Nosowe			Sonorne			Szczelinowe
	Bezdźwięczne						Dźwięczne
	Nieprzydechowe			Przydechowe			Nieprzydechowe			Pzydechowe									Bezdźwięczne			Dźwięczne
Welarne	क	ka	kə	ख	kha	kʰə	ग	ga	ɡə	घ	gha	ɡʱə	ङ	ṅa	ŋə							ह	ha	ɦə hə
Palatalne	च	ca	tʃə tsə	छ	cha	tʃʰə tsʰə	ज	ja	dʒə dzə	झ	jha	dʒʱə dzʱə	ञ	ña	ɲə	य	ya	jə	श	śa	ɕə ʃə
Retrofleksyjne	ट	ṭa	ʈə	ठ	ṭha	ʈʰə	ड	ḍa	ɖə	ढ	ḍha	ɖʱə	ण	ṇa	ɳə	र	ra	ɹə ɾə	ष	ṣa	ʂə ʃə
Dentalne	त	ta	t̪ə	थ	tha	t̪ʰə	द	da	d̪ə	ध	dha	d̪ʱə	न	na	nə	ल	la	lə	स	sa	sə
Labialne	प	pa	pə	फ	pha	pʰə	ब	ba	bə	भ	bha	bʱə	म	ma	mə	व	va	ʋə wə

Na końcu tabeli alfabetu, dwie grupy innego charakteru, używane w sanskrycie wedyjskim, języku Marathi i Radżasthani.

	Transliteracja		Wymowa (IPA)
	IAST	ITRANS	Sanskryt	Hindi	Marathi
ळ	ḷa	La			/ɭə/
क्ष	kṣa	kSha	/kʂə/	/kʃə/
ज्ञ	jña	jña	/dʒɲə/	/ɡjə/	/dnjə/

	ITRANS	IPA
क़	qa	/qə/
ख़	Ka	/xə/
ग़	Ga	/ɢə/
ज़	za	/zə/
फ़	fa	/fə/
य़	Ya	/ʒə/
ड़	.Da	/ɽə/
ढ़	.Dha	/ɽʱə/

Implozje Sindhi podkreślone.

	Implozyjne
	Voiced
Welarne	ग	/ɠə/
Palatalne	ज	/ʄə/
Alweolarne	ड	/ɗə/
Labialne	ब	/ɓə/

Przykłady form ligatur

1.	Pionowy ukośnik	ग्ल	gla	न्त	nta	स्क	ska	श्व	śva	त्त	tta
2.	Znak diakrytyczny r	र्न	rna	न्र	nra	र्त	rta	त्र	tra	र्र	rra
3.	Połączenia pod	द्ग	dga	द्घ	dgha	द्द	dda	द्ध	ddha	द्न	dna
		द्ब	dba	द्भ	dbha	द्म	dma	द्य	dya	द्व	dva
		क्त	kta	ह्ण	hṇa	ह्म	hma	ह्य	hya	ह्र	hra
4.	Podwójny ukośnik r	ट्र	ṭra	ठ्र	ṭhra	ड्र	ḍra	ढ्र	ḍhra	ङ्र	ṅra
5.	Inne	क्ष	kṣa	क्ष्म	kṣma	ज्ञ	jña	न्त्व	ntva	न्त्र्य	ntrya

6. Ligatura z n jako drugi element

grupa-ka	क्न	kna	ख्न	khna	ग्न	gna	घ्न	ghna
grupa-ta	त्न	tna	थ्न	thna	द्न	dna	ध्न	dhna	न्न	nna
grupa-pa	प्न	pna	फ्न	phna	ब्न	bna	भ्न	bhna	म्न	mna
grupa-ya	—		र्न	rna	ल्न	lna	व्न	vna
grupa-va	श्न	śna	ष्न	ṣna	स्न	sna	ह्न	hna

[edytuj] Cyfry Dewanagari

०	१	२	३	४	५	६	७	८	९
0	1	2	3	4	5	6	7	8	9

[edytuj] Linki zewnętrzne

Obsługa dewanagari w różnych systemach operacyjnych (ang.)

Przypisy

To jest tylko zalążek artykułu związanego z językoznawstwem. Jeśli potrafisz, rozbuduj go.