Szewach Weiss
Z Wikipedii
Szewach Weiss (hebr. שבח וייס; ur. 5 lipca 1935), izraelski polityk, profesor nauk politycznych, ambasador Izraela w Polsce w latach 2000-2003. Od 28 marca 2008 roku członek Międzynarodowej Kapituły Orderu Uśmiechu.
Spis treści |
[edytuj] Młodość i czas wojny
Urodził się w Borysławiu w Polsce (obecnie Ukraina), jako Szejwach Weiss, syn Meira Wolfa Weissa i jego żony, Gieni. Jego ojciec był właścicielem sklepu spożywczego. Po wkroczeniu nazistów, rodzinie Weissów udało się zbiec z getta. Najpierw ukrywali się u Ukrainki, Julii Lasotowej, później u polskiego małżeństwa Anny i Michała Górali, a następnie pomagała im przetrwać sąsiadka, Maria Potężna (której pomagał jej syn, Tadeusz). Jak mówił sam Weiss " (...) potem przenieśliśmy się do nowej kryjówki, którą przygotował mój ojciec. Między ścianą naszego sklepu, za szafami, a ścianą magazynu wydzielił pomieszczenie szerokości nie więcej niż sześćdziesiąt centymetrów, za to bardzo wysokie, aż do sufitu, i tam się schowaliśmy."[1] W tej podwójnej ścianie spędzili ok. 8 miesięcy. Następnie rodzina Weissów przeniosła się do ukrytej piwnicy pewnego niepozornego domu, gdzie ukrywała się przez 21 dni.
W sierpniu 1944 roku do Borysławia wkroczyły wojska radzieckie. Po zakończeniu działań wojennych Weissowie zamieszkali ponownie w swoim starym domu, a Szejwach poszedł do drugiej klasy szkoły podstawowej. Jednak wkrótce potem zmuszeni byli wyjechać do Polski, gdzie przez pewien czas mieszkali w Wałbrzychu, a sam Szejwach mieszkał i uczył się w sierocińcu w Głuszycy, prowadzonym przez syjonistyczną organizację Bricha. W tym czasie rozpoczął naukę języka hebrajskiego.
W styczniu 1946 Weissowie przekroczyli nielegalnie granicę z Czechosłowacją, chcąc przedostać się do Palestyny. Później przez Bratysławę i Wiedeń znaleźli się w obozie przejściowym niedaleko Linzu. Następnie przedostali się do Włoch i dojechali do Rzymu. W tym samym czasie, na forum ONZ miało miejsce głosowanie na temat utworzenia państwa żydowskiego w Palestynie (29 listopada 1947). 1 grudnia Weiss wypłynął z Genui w kierunku Eretz Israel (Ziemi Izraela).
[edytuj] W Erec Israel
Po przybyciu do Izraela, zmienił imię na Szewach (w języku hebrajskim szewach oznacza "sława"). Skierowano go do szkoły rolniczej Hadassim niedaleko Netanii. W tym czasie zaczął uprawiać wyczynowo sport. Już w 1954 roku był już jednym z najlepszych sportowców w Izraelu (trenował lekkoatletykę i podnoszenie ciężarów). W tym samym roku poszedł do wojska. Równocześnie jeździł traktorem i tańczył w grupie artystycznej. W Hadassim spotkał innego polskiego żyda, Michaela Kasztana, który był jego nauczycielem o lewicowych poglądach. To m.in. dzięki niemu Szewach Weiss zbliżył się do lewicy.
W 1959 roku Weiss wziął ślub z Ester. W wojsku zaangażował się w życie kulturalne - został podoficerem do spraw kultury dla północnej części Izraela. Dzięki temu został dziennikarzem radiowym, gdzie przez 6 lat prowadził audycje. Był także twórcą szesnastu książek dla dzieci. Jednocześnie studiował na Wydziale Nauk Politycznych Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie i Wydziale Prawa w Tel-Awiwie. W 1965 roku uczestniczył w wypadku samochodowym, który zakończył jego karierę sportową. Był jednak jednym z pierwszych trenerów Miriam Sidranski, wielokrotnej mistrzyni Izraela w biegach.
W 1975 był założycielem Wydziału Mediów na Uniwersytecie w Hajfie i od tego roku był profesorem nauk politycznych na tej uczelni.
[edytuj] Przewodniczący Knessetu
Od 1969 do 1981 był radnym w Hajfie, od 1977 do 1999 członkiem Komitetu Centralnego izraelskiej Partii Pracy (był jednym ze zwolenników Icchaka Rabina, podczas jego wewnątrzpartyjnej rywalizacji z Szimonem Peresem). Od 1981 był posłem do Knessetu (izraelskiego parlamentu). W latach 1988-1992 był wiceprzewodniczącym, a następnie w latach 1992-1996 przewodniczącym Knessetu (został wybrany na tę funkcję stosunkiem głosów 76:32, po latach tak opiswywał swój wybór: "Na mnie głosowała nie tylko moja partia, ale też partie religijne! Jedna z nich - Aguda - miała pięciu posłów w parlamencie. Ich lider, Awram Szapira, urodzony w Drohobyczu, badzo mnie lubił, zawsze mówił do mnie w jidysz - Szejwach. I podczas tego posiedzenia parlamentu Awram Szapira wstał i powiedział: 'Moja partia jest w opozycji i nigdy nie będziemy głosować na Partię Pracy, ale na Szejwacha zawsze'!"[2]).
[edytuj] Ambasador Izraela w Polsce
Był jedną z ostatnich osób, z którą rozmawiał premier Izraela Icchak Rabin zanim zginął z rąk żydowskiego nacjonalisty 4 listopada 1995 roku. Przy wielu okazjach reprezentował Knesset za granicą (w latach 1984-1999 był delegatem izraelskiego parlamentu do Rady Europy), a w latach 2000 - 2003 pełnił funkcję ambasadora Izraela w Polsce. Podczas swojej misji w Polsce brał istotny udział w polskim życiu publicznym, do czego przyczyniała się jego znajomość języka polskiego. Od 2000 jest Przewodniczącym Rady Instytutu Pamięci Yad Vashem. Jednocześnie gościnnie prowadzi wykłady na temat historii i polityki Izraela na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego.
Jest autorem kilkudziesięciu książek: dla dzieci, z dziedziny nauk politycznych, zarządu miejskiego oraz na temat Holocaustu, w tym "Dziecko Holokaustu".
Jest wdowcem, ma dwójkę dzieci - córkę Ifat, syna Noama i wnuczkę Szirę.
[edytuj] Nagrody i odznaczenia
W styczniu 2004 r. został odznaczony przez Prezydenta RP Krzyżem Wielkim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej. Jest też laureatem wielu innych nagród:
- 1975 r. - nagroda za studia nad zarządem miejskim,
- 1995 r. - nagroda za tolerancję przyznaną mu przez Ruch Piękny Izrael,
- 1996 r. - Nagroda Amitaia za uczciwość w służbie publicznej,
- 1998 r. - Nagroda Brata Alberta,
- 1999 r. - Nagroda Ruchu dla Dobrego Zarządu,
- 2003 r. - Honorowy Obywatel Miasta Kalisza,
- 2006 r. - doktorat honoris causa Uniwersytetu Wrocławskiego.
[edytuj] Linki zewnętrzne
Przypisy
- ↑ Szwedowska Joanna, Weiss Szewach, Ziemia i chmury, Sejny 2002, ISBN 83-86872-31-4, s. 24
- ↑ Tamże, s. 89
